Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DIRIBAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax diribaş.

DIRIBAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Celdlik, çeviklik, zirek-lik, bacarıqlılıq. Zeynəb xanım
. cavankən diribaşlığı və müdrikliyi ilə ata-anasının heyrətinə səbəb olardı. çemenzeminli. Cə-lilzadənin
. Saranın diribaşlığından xoşu gəlirdi. S.Rehimov.

DIRICƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Diri"den oxş.

DIRI-DIRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Diri halda, öldürmeden, ölmemiş. Quşu diri-diri tutmaq.
Amma razı olduqda özümü diri-diri od içinə salmış olurdum. T.Ş.Simurq. Birinci kendli:] Ay Mirzə, başına dönüm,
. Səfər bəy bizi diri-diri qırıb tələf edir.. B.Talıblı. Dini fanatizm nə qədər insan qüvvəsini boğub öldürmüş, diri-diri çürütmüşdür. M.İbrahimov.
Lazımınca çeynemeden. Diri-diri ud-maq.

DIRIGÖZLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif
Canlı, diri. Əsger:] Mən arşını iki şahılıq çiti görməmiş almayı-ram; Halbuki dirigözlü arvad ola! ü.Hacı-beyov.
İtigören, zirek. Bu uşaqlar dirigözlü, təpədən-dırnağa qədər silahlanmış düş-mənlə vuruşurdular.. M.Rzaquluzade.
zərf Diri-diri, diri halda. Onlar aralığa salıb Alıxan ağanı dirigözlü tutdular. S.Rehimov.

DIRIJÄBL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fr.] İçerisi qazla doldurulmuş korpusu olan, xüsusi müherrikli, havadan yüngül, uçucu aparat; idare olunan aerostat.

DIRIJÖR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fr.] Orkestri, xoru, opera, ya balet tamaşasını idare eden şexs. Balet diri-joru. Orkestr dirijoru.
Səbri dirijor çubu-ğunu yuxarı qaldırarkən salon kiridi, alqış dərin və mənalı bir sükuta çevrildi. M.Hü-seyn. Davud əllərini kənara açıb, dirijor kimi işarə verəndə oturanların hamısı dil-ləndi. Mir Celal.

DIRIJORLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dirijorun işi, seneti, vezifesi. Dirijorluq etmək (orkestri, xoru idare etmek).

DIRILDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dirilden, can veren, ruh veren, heyat veren.

DIRILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Diri, canlı cismin halı, diri halda olma; sağlıq. Olü öldü, diriyə dirilik gərək. (Ata. sözü). // Varlıq, mövcudluq, var olma, mövcud olma. Qedir:] Mən yekəlikdə adamın diriliyini danırlar. Mir Celal.
Heyat, yaşayış, güzeran. Sefderqulu:]
.Allah kəssin belə diriliyi, belə günü! N.Vezirov. Şəhərin gurultulu yaşayışından sonra kəndə məxsus asudə, səssiz bir diriliyə adət eləmədiyimdən bir növ darıxırdım. T.Ş.Simurq. □ Dirilik etmək
yaşamaq, he-yat sürmek. Əziz balalar!.. Bütün mikroblar havada, yerdə və suda dirilik edirlər. N.Nerimanov. Dirilik suyu (çeşməsi, bula-ğı) şair.
b ax abi-həyat ("ab"da). Dirilik suyu harda idi ki, Xızr içəydi, diri qalaydı. M.F.Axundzade. Sənin gözlərinmi gənclik bağında; Yoxsa nərgizlərin sayrışıb oynar; Yoxsa çıxılmayan eşqin dağında; Omrünün dirilik çeşməsi oynar. M.Müşfiq. Gözəl hə-yat, gözəl günə; Taleyini qurtarana Xızır dedi; çox aradı diriliyin bulağını. R.Rza. Di-rilik vermək
heyat vermek, ruh vermek, yaşatmaq, can vermek. Hər bir şeyə dirilik və zinət verən məhəbbətdir. F.Köçerli.
məc. Var-yox, heyat menbeyi. Onun diriliyi yalnız iki öküz və bir parça əkin ye-rindən ibarət olduğundan o, rəncbərlik et-məyə məcbur olurdu. A.Şaiq.
məc. Canlılıq, coşqunluq, heyat elame-ti. Budəfəki səsində bir dirilik, bir ümid əsə-ri vardı. A.Şaiq. Mən bu qadını bir az tanı-yırdım.
.Yanaqlarında
. bir qırmızılıq, göz-lərində bir dirilik mövcud idi. S.Hüseyn.
Sertlik, codluq. Düyünün diriliyi.

DIRILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dirilmek"denf.is.

DIRILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Canlanmaq, cana gelmek,
dirçelmek; qüvvesi, gücü, cesareti özüne qayıtmaq. Bənnasız hörgü hörülməz; Təbibsiz xəstə dirilməz. "Koroğlu". Məstan bəy dirildi. Papağını qaşının üstə çəkib bığlarını tumar-ladı.. B.Talıblı.
Dini tesevvürlerde: ölü halından canlı
diri hala gelmek, yeniden canlı olmaq, canı özüne qayıtmaq. Olü dirilməz.
Amma budu zənnim ki, dirilsə Loğman; Hərgiz edə bilməz
qəmi-hicranə ilac. S.Ə.Şirvani. İblis:] Isa dirilib gəlsə də, qorxar qəzəbimdən. H.Cavid.

DIRILTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Diriltmek"den f.is.

DIRILTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Canlandırmaq, heyata qaytarmaq, yeniden enerji ve qüvvet ver-mek, ruhlandırmaq. Orqanizmi diriltmək. Bu su məni diriltdi. Dağ havası xəstəni diriltdi.
Hecer xanım:] Oğlum, çingiz, mənə ye-nidən ruh verib diriltdin, Allah səni hər bə-ladan hifz etsin. S.S.Axundov.
Dini-mistik tesevvürlerde: ölü halından canlı
diri hala getirmek, can vermek. Badi-səba Isa kibi gərçi dirildir ölüyi; Ənbərfişan zülfün dəmi badi-səbayə tən edər. Nesimi. Nazlı:] Ana, deyirlər, bu gələn qonağımız ölüləri dirildir. C.Memmedquluzade.
məc. Göz qabağına getirmek, göz önün-de canlandırmaq. Şerim, bu hikməti aləmə bildir; Xəyal ölənləri bəzən dirildir. M.Rahim. // məc. Unudulmuş, xatireden silinmiş, terk edilmiş bir şeyi yeniden berpa etmek; dir-çeltmek.

DIRINGƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bax diringi. Arabir di-ringə (oyun havası) çalanda mütrüb oyna-mağa başlardı. H.Sarabski. Nazlı] elə bil, çalğısız, diringəsiz də olsa, bu dəqiqə hök-mən oynamaq istəyirdi. Ə.Əbülhesen.
Uşaqları, ilk ayaq açarken yerimeye alışdıran arabacıq; yüyürek.

DIRINGI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. mus. Muğamat hisseleri ara-sında çalınan yüngül ve oynaq musiqi par-çaları. Azərbaycan xalq musiqisi ölçülərin-dən ən çox inkişaf edən, sazəndələr arasın-da "üç badam bir qoz" deyilən vəzn əsasın-da olan diringilərdir. Ə.Bedelbeyli. // ümu-miyyetle, oynamaq üçün çalınan yüngül hava. Diringi çalmaq.

DIRISOYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Amansız, rehmsiz, insafsız. // Heddinden artıq tamahkar adam haqqında.

DIRRIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sebzevat, göyerti ve s. ekilen yer; bostan. Dirrik bitkiləri.
Bəzi adamlar da öz dirrik yerlərində çalışırdı. S.Rehimov.
.Bayram bəzən işə getmirdi. Oz həyətinin çəpərini möhkəmləndirir, ağaclarına qulluq edir, suyu öz həyətinə gətirib dirriyini, ağac-larını suvarırdı. Ə.Veliyev.

DIRRIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Ev müxellefatı, ev şeyleri.

DIRRIKÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dirrikçilikle meşğul olan adam; bostançı. Dirriklərdə dizinəcən çir-məkli dirrikçilər lək sulayırdılar. Mir Celal.

DIRRIKÇILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dirrikçinin işi, peşesi, meşğuliyyeti; dirrik becerme işi; bostançılıq.

DIRSƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qol ile bilek arasında olan büküyün bayır hissesi. Bəzən Dilşad xanım üzüqoylu uzanıb, dirsəklərini yerə qoyaraq çayı nəlbəki ilə içər və ayaqlarını part-part yerə döyərdi. T.Ş.Simurq. Diyar kişi dirsəyi ilə arvadına toxunub pıçıldadı.. Ə.Mem-medxanlı.
İki ve daha çox hisseden ibaret olan bir şeyin bucaq şeklinde birleşen çıxıntısı, uzun bir şeyin eyilerek teşkil etdiyi bucaqşekilli bükük, bucaq guşe.
Aşağı eyilen, yıxılan bir şeyin altına vurulan paya, destek, ağac ve s.; dayaq.
0 Dirsək göstərmək
üz döndermek, dal çevirmek. Eşikağası:] Omər xan kimi bir dilavər Feteli xana] qılıq eləyir, amma axmaq Məmmədhəsən dirsək göstərirdi. çemenzeminli.

DIRSƏKCIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik dirsek.

DIRSƏKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dirseklemek"den f.is.

DIRSƏKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Dirseyi ile yavaşca
vurmaq, itelemek; dirseyini toxunduraraq bir şey bildirmek. Yanında oturanı dirsəklə-yib oyatdı.
Dirseyinden tutmaq.