Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
DÖNMƏDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfQeti ve ardıcıl suretde.
Göstərişləri dönmədən yerinə yetirmək.

DÖNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Getdiyi, ya durduğu tere-fin eksine çevrilmek. Sağa dön!
Atlı
. bü¬tün vücudu ilə səs gələn səmtə döndü. M.Hüseyn. // İstiqametini deyişmek, başqa terefe yönelmek. Küçəni dönərkən bir çin polisi onun qabağını aldı. S.S.Axundov. // "Dönüb", "dönerek" şeklinde
1) Başını, üzünü çevirerek. Yeriyəndə dönüb dalı bax-mağı; Ahunun balası səndən öyrənib. Q.Zakir. Şirzad dönüb Qoşatxanı gördükdə tələsik ona tərəf getdi, əl verdi, salamlaşdı. M.İbrahimov. Tofiq dönüb marığa sarı bax-dı ki, quşun necə olduğunu Elçindən öyrən-sin. M.Rzaquluzade; 2) qayıdaraq, cavab ola-raq, cavabında. Dönüb belə dedi...
Qayıtmaq, geri qayıtmaq. Gedib axşam dönəcəyəm. Şəhərdən dönmək. Yoldan dön-mək (yarı yoldan qayıtmaq).
Köç dönəndə axsaq keçi qabağa düşər. (Ata. sözü.). Bir gün Qərənfillə Bahadır yenə adi qayda üzrə bir yerdə evə dönürdülər. S.Rehman.
Sözünü, vedini, qerarını pozmaq, sö-zünden qaçmaq. Sözündən dönmək. Əhdin-dən dönmək. Qərarından dönmək. // İmtina etmek, el çekmek, üz döndermek, vefasız-lıq etmek, dönüklük etmek. Əqidəsindən dönmək. Məsləkindən dönmək.
Mirzə Va-leh dediyindən dönmədi. S.Rehimov.

..halına düşmek,
..şeklini almaq. Ax-şam oldu, boz buludlar; Döndü vulkanlı dağ-lara.. H.Cavid. Keçmişin taleyi sönmüş bu gecə; Işçilər aslana dönmüş bu gecə. M.Müşfiq. // çevrilmek. Aşıq azadə gərəkdir ki, dönər zindanə; Bərgi-güldən ola gər bülbüli-şeydayə qəfəs. S.Ə.Şirvani. Dostun firqətindən, yar həsrətindən; Bahar mənə zimistanə dönübdü. Aşıq Əlesger. Mən bu vətən torpağını tanıyıram, ona insan əli to-xunan kimi o, təzədən bir cənnətə dönə-cəkdir. Ə.Memmedxanlı. // Keyfiyyeti de-yişmek, başqa keyfiyyet almaq. Şərab ağzı-açıq qalanda turşuyub sirkə olur və sirkə açıq qalanda dönüb su olur. H.Zerdabi. Əri-yib suya dönərsən; Axıb çaya gedərsən. M.Ə.Sabir. Ağır tanklar külə döndü, sovru-laraq havaya. Ə.Cemil. // Umumiyyetle, de-yişmek, başqalaşmaq, pisleşmek. Meşedi Cefer:]
.Ruzgar elə dönübdür ki, qardaş qardaşa etibar eləyib girovsuz bir qəpik borc verməyir. Ə.Haqverdiyev.
Dövr etmek, fırlanmaq, herlenmek.
Təkər öz oxu üzərində dönür.
Oynayan-
lar] bir-birinin ardınca ikibir, üçbir əl-ələ
tutaraq foyenin ortasındakı orkestrin ətrafı-
na dönürdülər. S.Hüseyn. Qatarın çarxları
durmadan dönür; Işıqlar görünmür, işıqlar
sönür. N.Refibeyli.
Yıxılmaq, çevrilmek, aşmaq. Uzü üstə dönmək.
Oxşamaq, benzemek. Lap uşağa dön-müsən. Incəlib qıla dönmək (çox arıqlamaq).
ötmek, keçmek. Sən görən əyyami-gü-zəştə hanı? Döndü zəmanə, fələkin dövranı. Aşıq Peri.

DÖNMƏKSlZlN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dönmədən.

DÖNMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sebatlı, ezmli, dözümlü, qerarında möhkem ve ardıcıl. Dönməz qəh-rəman. Dönməz iradə.
Rüstəm kişini hə-mişə qüvvətli və dönməz görməyə alışmış Səkinə şikayətlənməsinə dözə bilmədi. M.İbrahimov. Sən dönməz balıqçısan; Yol-daşların səbatlı. M.Rahim.

DÖNMƏZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sebat, dözümlülük,
ezmkarlıq, qerarında möhkemlik ve ardıcıl-lıq. Qocaoğlu dönməzliklə (z.) hərəkət edir, həyat təcrübəsi də işdə ona az kömək etmir-di. S.Rehimov.

DÖNÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sözünde, ehdinde, mesle-kinde durmayan; sebatsız, etibarsız, vefa-sız. Dönük adam.
Aslan
. dönük fikirli və zəif iradəli adamları sevməzdi. M.İbrahi-mov. □ Dönük çıxmaq
dönüklük göster-mek, vefasız, etibarsız çıxmaq. Dünənə qə-dər mənim xəyalımla yaşayan bir qız birdən-birə nə üçün dönük çıxa idi? Mir Celal. Şerə yamaq vuranlara insan sözü qoy ar olsun! Şair olan dönük çıxmaz, yolunda min ruzgar olsun. R.Rza.

DÖNÜKLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Əhdinde, sözünde dur-mama; sebatsızlıq, etibarsızlıq, vefasızlıq. Dönüklük etmək.
Əmiraslan ağa:] Yoxsa dönüklük olmuşdur? S.S.Axundov. Onda qubernator
. deməzdimi ki, ay Müqim bəy Cavanşir, bu nə dönüklük azarıdır ki, səni yaxalayıbdır. S.Rehimov.
Devetden, çağırışdan imtina etme; çağı-rılan yere getmeme. Belə bir halda nə qədər süfrə dolu olsa, yenə qonaq dönüklük edər, bu ev onu məngənə kimi sıxar. S.Rehimov.

DÖNÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Dönme, dönüş, qayıtma, dolanma.
Defe, kere. Bir dönüm. Bu dönüm.

DÖNÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qayıdış, qayıtma, geri dönme.
məc. Bir şeyin gedişinde, inkişafında esaslı ve ciddi deyişiklik. Işdə dönüş yarat-maq.
Settar xan:] Qüvvət bacarıqdan, qorxmamaqdan və kütlədə dönüş yaratmaq-dan ibarətdir. M.S.Ordubadi.
B ax dönüm
ci menada. Ana:] Qa-dan alım, oğlum, bu dönüş də mənim sözü-mü eşit. (Nağıl). Gündə yüz dönüş mənim dalımca gəlir, mən də o gələndə qaçıb giz-lənirəm.. C.Cabbarlı.

DÖRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

miqd. s.
Uçden sonra gelen ve 4 reqemi ile işare olunan say ve miqdar. Iki dəfə iki
dörd. Dörd yaş.
Beşballı sistemde şagirdin, telebenin müveffeqiyyetini gösteren ve "yaxşı" ifade eden nömre. Dərslərdən 4 almaq.
0 Dörd bir tərəf
dövre, her teref, her yan, etraf. Qalanı dörd bir tərəfdən mühasi-rəyə aldılar. Dörd bir yan
bax dördyan. Bu görünən qaladır; Dörd bir yanı taladır. (Bayatı). Dörd divar(ın) arasında ve ya içində qalmaq (oturmaq)
bax divar. Dörd əllə
ürekle, hevesle, berk-berk. Naz-naz Qaraşı vurub çölə atmadı, gün-gündən dörd əllə ondan yapışdı. M.İbrahimov. Dörd gözlə
1) sebirsizlikle, böyük bir in-tizarla. Dörd gözlə gözləmək.
.Hamısı da axır möhtərəm Elçinin yolunu dörd gözlə gözləyirdilər!.. S.Rehimov; // diqqetle, bö-yük hevesle. Anamın şəklini görüb dörd göz-lə qəzeti oxumaq istədim. Mir Celal; 2) çox sayıq bir suretde. Dörd olmaq
çox böyü-mek, çox artmaq. Yenə dörd oldu suyu ir-mağın. Nesimi. Dörd tərəf
bax dörd bir tərəf. Aydemir:] Yoldaşları dörd tərəfdən atdılar. C.Cabbarlı. Dörd yan
bax dörd tərəf. Göy yamacın ətəyində kəndciyəz; Dörd yanında dalğalanır tarlalar. A.Şaiq. Hər göl-məçənin dörd yanında torpaqdan sədd çək-mişdilər. M.Hüseyn. Dörd yanına (tərə-finə) baxınmaq (boylanmaq)
çaşmaq, şaşırmaq, çaşaraq telaşla etrafına baxınmaq. Dörddə alacağım (alacağın, alacağı) yox, beşdə verəcəyim (verəcəyin, verəcəyi)
derdsizlik, qayğısızlıq menasında. Dörd- də bir
çox az miqdar, bir şeyin çox az his-sesi. Ey əcəb, mən ki sədaqət yolunu azma-yıram! Hələ gördüklərimin dörddə birin yazmayıram! M.Ə.Sabir.

DORDADAMLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd adam üçün olan. Dördadamlıq loja, kupe. // Dörd adam-dan ibaret. Dördadamlıq qrup.

DÖRDAŞIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Aşıqla oynanılan qumar oyunlarından biri. çünki onların bə-zisi dükanlarda gün keçirdir, qeyrisi köhnə hamamlarda dördaşıq atır. N.Vezirov.

DÖRDATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İki cüt (dörd) at qoşulmuş. Dördatlı faytonlar gözəl bəzəkli. H.K.Sanılı. Bazar günü idi. Onlar dördatlı faytonu qoşdu-rub Şuşa şəhərinə gedəcəkdilər. Ə.Veliyev.

DÖRDAVARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İki cüt avarı olan. Dördavarlı qayıq.

DÖRDAYAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf çaparaq, çox süretli, çox celd. Dördayaq get, onu çağır.
is. Atın dörd ayağını da yerden üzüb atıla-atıla çapması (at yerişi).

DÖRDAYAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh.
üstünde xemir yaymaq üçün ayaqlı taxta alet; yuxayayan, merdene. Dördayağı gətir, yuxa yay.
Ev heyvanı, iş heyvanı.
Ketil.

DÖRDAYAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd ayağı olan. Dördayaqlı masa.
is. Dörd ayağı üzerinde gezen; heyvan. Hacı Səməd ağa rəiyyəti qapıda gəzən dördayaqlılardan seçmir. Ə.Haqverdiyev.
B ax dördayaq
ci menada. Mah-mud əminin iki ayağı varsa, ikisini də sanki satın alıb, dördayaqlı yüyürərək kəndə get-
di. B.Talıblı.

DÖRDAYAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sacayaq növü.

DÖRDAYLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Dörd ay evvel do-ğulmuş. Dördaylıq uşaq. Dördaylıq buzov.
Dörd ayda görülecek, dörd ay müdde-tinde olan, dörd ay davam eden. Dördaylıq plan. Dördaylıq təlim.

DORDBARMAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd barmağı olan. At öz əcdadı olan dördbarmaqlı hey-vandan təkamül edib üçbarmaqlı, sonra isə birbarmaqlı
təkdırnaqlı heyvan olmuşdur ki, indi də biz onu belə təkdırnaqlı heyvan kimi tanıyırıq.

DÖRDBAŞ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd başı, dörd tepesi olan.

DÖRD-BEŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

say. Dörd, ya beş ededden ve s.-den ibaret olan. Biz məktəbdə gündə dörd-beş dəfə əllərimizi sabunla yuyuruq. Ə.Haq-verdiyev. Onun yanında orta yaşlı iki kişi və dörd-beş yaşlı bir oğlan uşağı vardı. İ.Şıxlı.

DÖRDBÖLGÜLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

DöRDBöLüŞLü sif. Dörd gözden (bölmeden, hisseden) ibaret olan. Dördbölüşlü duzqabı. Dördbölgülü meydan.

DÖRDBÖYRƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. İgid, qorxmaz, ciyerli. Yaman küyçü qocadır!
Yox, küyçü deyil, dördböyrək kişidir. Görmürsən, elə bil dağ gedir? S.Rehimov.

DÖRDBUCAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. riyaz. Dörd bucağı olan hendesi cisim.