Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DORDSƏSLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd sesle ifa edilen, dörd ses üçün yazılmış. Dördsəsli xor.

DORDSƏTHLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd sethi olan, dörd-terefli.

DORDSIMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd simi olan, dörd simle çalınan. Dördsimli musiqi aləti.

DORDSINIFLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd sinfi olan. Dörd-sinifli məktəb.

DÖRDTAKTLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. mus. Dörd taktdan iba-ret olan, dörd takt davam eden. Dördtaktlı pauza (ara).
DöRDTARLALIsif. k.t. Dördtarlalıq esa-sında aparılan. Dördtarlalı əkin.

DÖRDTARLALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. k.t. Əkin yerinin (şumun) müeyyen ardıcıllıqla müxtelif bit-kilerle ekilen dörd tarlaya ayrılması esasın-da ekindeyişme üsulu.

DÖRDTARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd tarı olan. Dörd-tarlı bina.

DORDTELLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dördsimli.

DORDTƏKƏRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd tekeri olan; dördçarxlı. Dördtəkərli araba.

DORDTƏRƏFLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Terefi dörd olan, dörd terefde yerleşdirilmiş. Dördtərəfli ba-zar. Dördtərəfli cisim (fiqur).
Dörd terefin iştirakı ile olan, dörd teref üçün mecburi olan. Dördtərəfli müqavilə. Dördtərəfli pakt.

DÖRDTONLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd ton ağırlığında olan. Dördtonluq yük. // Dörd ton tutan. Dörd-tonluq yük maşını.

DÖRDÜNCÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dörd"den sıra s. Dördün-
cü mərtəbə. Dördüncü sinif. Adına həftənin dördüncü günüdür.
Firidun dördüncü qatda işıqlıpəncərələrigöstərərəkdedi.. Mir Celal.
B a x dördüncüsü.

DÖRDÜNCÜSÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ara s. Bir şeyi sayarken dördüncünü, növbe ile gelen dördüncü şeyi göstermek üçün işledilir. Dördüncüsü bu-dur ki...

DÖRDÜZLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. riyaz. Dörd üzü olan. Dördüzlü cisim.

DÖRDYANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd yanı olan. Dörd-yanlı cisim.

DÖRDYAŞAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

DöRDYAŞLI sif. Dörd yaşı olan.

DORDYERLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yatmaq, ya oturmaq üçün dörd yeri olan. Dördyerli kupe. Dördyerli loja.

DORDYÜZILLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dörd yüz ili tamam olmuş, üstünden dörd yüz il keçmiş, dörd yüz il süren. Dördyüzillik dövr. // is. Dörd yüz illik bir dövr, dörd yüz il evvel olmuş bir hadisenin ildönümü. Füzulinin anadan olmasının dördyüzilliyi.

DÖRDYÜZÜNCÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dörd yüz"den sıra s. Dördyüzüncü nömrə.

DÖŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bedenin, boyundan qarına qe-der olan ön hissesi; köks, sine. Döş qəfəsi. Döş əzələləri.
.Ciyər sinənin içində olur ki, qutu kimi şeydir. Onun qabaq tərəfi döş sümüyü və qabırğalardır. H.Zerdabi. Ayna islaq başını Ayazın döşünə qoydu. Ə.Mem-medxanlı. // Bedenin, ciyerlerin ve üreyin yerleşdiyi hemin nahiye. Döşü ilə dərindən nəfəs almaq.
Əvvelinci azarlı:]
.Bax, hərdənbir döşümün burasından ki bir ağrı tutur, dəxi qoymur nəfəsimi alım. C.Mem-medquluzade. □ Döş(ün)ə salmaq
aşağı sallamaq, uzatmaq.
.Dərviş başını döşünə salıb, qaşqabağını qara bulud kimi töküb, bir xeyli zamandan sonra uyqudan oyanmış şir kimi saçlarını silkələyib, qaşqabağını yuxarı çəkib başladı. A.Divanbeyoğlu. // At ve s. heyvanların boynu ile qabaq ayaqları-nın yuxarısı arasındakı ön hisse. Atın döşü.
Meme, emcek. Bizə döşlərindən süd verən ana; Bizi tapşırmışdır Azərbaycana! S.Vurğun. □ Döş vermək, döşə salmaq
emizdirmek, süd vermek. Döşdən ayır-maq
südden ayırmaq, südden kesmek. Tü-kez:] Südəmər tifilləri döşümüzdən ayırırıq. Ə.Əbülhesen. // Memeli heyvanlarda: em-cek, yelin. Sağımdan əvvəl inəyin döşünü yaş dəsmalla silmək lazımdır.
Paltarın, köyneyin döşü örten hissesi. Köynəyin döşü. Döş cibi.
Cavad] ayağa qalxdı, yarımkürkünün döşünü düymələdi. Ə.Veliyev.
Derin, tepenin yamacı. Nebi] özünü bir döşə vurub düdük çalırdı. "Qaçaq Nebi".
.Bir dağın döşündə, yolun qırağında bir bö-yük köç gördüm. A.Divanbeyoğlu. Döşlərdə dəniz kimi dalğalanan yaşıl otlar
. onun könlünə dərin bir sevinc verirdi. M.Hüseyn.
ümumiyyetle, bir şeyin önü, qarşısı, qabağı. □ Döşünə qatmaq
qabağına qat-maq. Qatardı at döşünə, bax, onların cüm-ləsini. Aşıq Əli.
Hafize, yaddaş menasında. Hamısını döşündən deyir.
Hüseyneli emi] Təbrizin 75 illik tarixini döşündə toplamışdı.
M.S.Ordubadi.
0 Döş gərmək
özünü qorxmadan qaba-ğa vererek merdcesine qorumaq; sine ger-mek, köks germek; müqavimet göstermek. Onun hər baxışında çəkilməz bir müsibətə qarşı döş gərdiyi və bundan da müdhiş bir ağırlıq hiss etdiyi aydınca sezilirdi. M.S.Ordubadi.
1 Döş vermək
bax döş gərmək. Döş vurmaq
1) məc. gücünü sı-namaq, zor gelmek, hemle etmek. çay əv-vəlcə gücünü sınayırmış kimi bəndə bir döş vurdu. Ə.Veliyev; 2) dindarların meher¬remde elleri ile öz sinelerine vurmaq me-rasimi. Əhvalat vaqe olur məsciddə,
. var-lılar oturublar minbər yanında, fəqir-füqə-ra döş vururlar. M.Əliyev.
2 Döşə çəkmək özüne yaxınlaşdırmaq.
3 Döşü atlanmaq 1) tövşümek, sinesi tutulmaq. Səlim döşü atlana-atlana (z.) raykom katibinə şikayət-ləndi. S.Rehimov; 2) lovğalanmaq; çox yer-siz fealiyyet göstermek.
4 Döşü gəlmək
1) döş xesteliyine tutulmaq; 2) döşü şişmek, iltihab etmek (qadınlarda).
5 Döşünə çəkmək 1) qucaqlamaq; 2) himaye etmek, himayesi altına almaq, saxlayıb beslemek. Mənim həmişə fikrim bu idi ki, qardaşım oğlunu döşümə çəkim və bircə nəfər, sizdən ayıb ol-masın, qızımı da ona verim. Ə.Haqverdiyev.
6 Döşünə düşmək (yatmaq)
xoşuna gel-mek, işine gelmek, üreyine yatmaq, xoşla-maq.
.Tarın çaldığı hava döşünə düşmədi, qırmancın çaldığı nəva döşünə düşər, əl-ləzinəni əzbərdən oxuyarsan! Ə.Memmed-xanlı.
7 Döşünə vurmaq (döymək)
lovğa-lanmaq, özünü öymek, öyünmek. Adım çə-kildikcə eldə, obada; Döşümə döymədim, lovğalanmadım. S.Rüstem.
8 Döşünü qa-bartmaq
lovğalanmaq, teşexxüslenmek.
9 döş-döşə döş-döşə gəlmək
1) qarşı-laşmaq, üz-üze gelmek, qabaq-qabağa çıx-maq. Slavçinski:] Biz Nəbini açıqda döş-döşə gəlməklə tuta bilməyəcəyik. "Qaçaq Nebi". Paşa:] Əgər bizim aşıqla döş-döşə gəlib onu bağlaya bilsən, səni azad edərəm. "Aşıq Qerib"; 2) döyüşmek, güleşmek, mü-barizeni merdcesine açıq şekilde aparmaq. Əvvəllər beləydi: durub döş-döşə; çıxardı düşmənlər açıq döyüşə... B.Vahabzade.

DÖŞALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Döşün altında, alt terefinde olan. Döşaltı dəri.

DÖŞBAĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qadınların sinelerine tax-dıqları zinet bağı.
Atın, ulağın döşünden keçib yeheri, pa-lanı saxlayan bağ. Döşbağı yəhəri dala get-məyə qoymur.

DÖŞ-BAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. bax döş 1 ve
ci menalar-da. Döş-başı açıq. Döş-başını örtmək.
- Döş-baş
. bilinməsə, gözə dəyməsə, yax-şıdır. Ə.Əbülhesen.

DÖŞDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Əzberden, sineden, hafize-den, yazısız. Döşdən demək. Döşdən oxumaq.

DOŞDƏYMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Qudurmuş, qızmış, yaralanmış.