Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DÖYƏCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax döyməc.

DÖYƏCLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Döyeclemek"den f.is.

DÖYƏCLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyle döymek,
vurmaq. Az qalıb, mənzil başına çatmışıq,
deyə arabaçı öküzləri döyəclədi. T.Ş.Simurq.
Bir şeyle üstünden vuraraq (döyerek) düzlendirmek, yastılatmaq, berkitmek, ba-sıb sıxlaşdırmaq, beraberleşdirmek. Damın torpağını döyəcləmək. Isti qırı (asfaltı) dö-yəcləmək.
Sofiya xanım irəli yeridi, odun-ları maşa ilə döyəclədi, çırpdı, sonra bir-birinə yavıqlaşdırıb sobanın ağzını örtdü. çemenzeminli.
məc. Ara vermeden çarpmaq, döymek, vurmaq, taqqıldatmaq. Yağış pəncərəni dö-yəcləyir.
Bir də görərdin, hərə əlinə bir mis qapıb dama çıxar və onu döyəcləyərdi.
H.Sarabski. Dəniz ara vermədən buruğun polad sütunlarını döyəcləyirdi. M.İbrahimov. Köpüklü dalğalar sahilə doğru şütüyərək, sıldırım qayaları hirslə döyəcləyirdi. M.Hüseyn.
məh. dan. Birnefese danışmaq, demek. Qız məni çıxılmaz bir döngəyə salıb döyəc-
lədi. M.S.Ordubadi.

DÖYƏCLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Döyeclenmek"den f.is.

DÖYƏCLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Bir şeyle üstün-den döyülmek, vurulmaq.

DÖYƏNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çox sürtülmekden, to-xunmaqdan, bir şeye deymekden, yaxud döyülmekden deride emele gelen sertlik, qalınlıq; qabar. Əlləri döyənəkdir. Iri ayaq-qabı ayaqlarda qabar və döyənək əmələ gəlməsinə səbəb olur.
Illərlə isti küləklə-rin, qara yellərin, quraq havaların vurduğu sillə, şapalaqların döyənək yeri sağalırdı. Ə.Veliyev. □ Döyənək olmaq
döyenek emele gelmek. Gündə yüz yol vurardılar dəyənək; Sağrısı sərbəsər olub döyənək. S.Ə.Şirvani. Qoca döyənək olmuş əlini irəli uzatdı. S.Rehimov.
sif. çox gezilib tapdalanmış yer; çox döyeclemekden, sürtünmekden, tapdalan-maqdan, yaxud quraqlıqdan berkimiş yer; tapdaq. çox ayaqlanmaqdan bağlar döyə-nək olmuşdur.
0 Döyənəyini basmaq (tapdalamaq, ayaqlamaq)
birini en çox narahat eden, en çox ağrıdan, inciden, en çox toxunan şey haqqında. Bayram sanki bəyin ən nazik ye-rindəki döyənəyi ayaqlayıbmış. Ə.Veliyev.

DÖYƏNƏKLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Döyeneyi olan, qabarlı.
Döyənəkli ayaqlar.

DÖYƏNƏKOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Meşelerde, rütu-betli yerlerde biten çoxillik ot bitkisi.

DÖYMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
"Döymek"denf.is.
Quru meyve tozu (poroşoku).
xüs. Döyme üsulu ile mis, demir ve s.
üzerinde salınmış naxış, şekil.
Buğda yarmasından bişirilen xörek.
Döymə qışda yeyilən xörəkdir.
Qışda döy-
mə, yayda döyməc. (Mesel).
Döyülmüş ve ya toxmaqla ezilmiş et.
məh. Doğranmış qabıq, ya yarpaq (mal-
qara yemi).
Nerd oyunlarından birinin adı.
Deride iyne ile yazılmış yazı ve ya çe-kilmiş şekil; tatuirovka.

DÖYMƏC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Yaş meyvenin döyül-mesi ile hazırlanan yemek. Gün uzun, külfət oruc, döyməc ilə keçmir əməl. M.Möcüz. // Doğranmış çörek ve pendiri qarışdırıb yağ-da qovurmaqla hazırlanan yemek. // Ovul-muş çörekle döyülmüş qoz lepesinden ha-zırlanan yemek.

DÖYMƏDÖŞƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. aşp. İçerisine dö-yülmüş et qoyulmuş, yaxud qarası et qiy-mesi olan plov. Ağa Kerim xan:]
.Tez ürəktutan xörəklərdən birisi döymədöşəmə-dir. N.Vezirov.

DÖYMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əziyyet vermek, yaxud ce-zalandırmaq üçün birini el, yaxud başqa bir şeyle vurmaq; köteklemek, ezişdirmek. Xanım haqsız yerə Sarıköyneyi] söyüb-danlamağa, döyməyə, incitməyə başlayır. S.Hüseyn. Qedir:] öküzü döyməyə ürəyim gəlmir, bu vay-haray insanların qəlbini par-çalamırdı? Mir Celal. Bəyin Camalı döydü-yünü görən kəndlilər tökülüb gəldilər.. Ə.Abasov.
çekicin zerbi ile müeyyen şekle sal-maq. Dəmiri döymək.
Dəmirçixanada də-miri zindan üstə qoyub, ağır çəkic ilə dö-yəndə dəmir başlayır qızmağa. C.Memmed-quluzade. // Döyüb yayma üsulu ile misden, demirden ve s.-den bir şey hazırlamaq, qa-yırmaq. Qazan döymək. Tava döymək. Nal döymək.
Bir şeyi bir şeyle vuraraq ses çıxarmaq, taqqıldatmaq. Darvazanı döymək.
Mirba-ğır ağa qulaq asmayıb qapını dəxi də bərk döyür. C.Memmedquluzade. Şerifzade:]
.Qapını döyən Zeynaldan başqası olmaya-caqdır. S.Hüseyn. Xıdırlı kəndində bir qay-da var, gecə əvvəlcə kimin qapısını döysən, gərək orada gecələyəsən. S.Rehman.
məh. Vurmaq, döyeclemek, çarpmaq. Dalğalar sahil qayalarını döyür.
Küləklər döydükcə al yanağını; Nədir gözlədiyin?
soruşuram mən. S.Vurğun. Ocaq sönür, yel əsir, yağış döyür səngəri; Yenə düşür ya-dıma ömrün ötən günləri. Ə.Cemil. // Bir müddet bir şeyi başqa bir şeye üsulluca vur-maq, toxundurmaq. Həsən kişi çubuğu kül¬qabına döyməyə başladı. M.İbrahimov. Sədryenə də göy qələmlə masanı döyüb dedi:
Ay Səlim! Bir macal ver, xalq da danışsın. Ə.Veliyev.
Müxtelif aletlerle biçilmiş taxılı, deni sünbülden ayırmaq. Qocaqurd mahalında buğdanı biçən kimi döyməzlər. Ə.Haqverdi-yev. Reşid:] Qurbanqulu da quyunun ya-xınlığında taxıl döyürdü. T.Ş.Simurq. Biçin vaxtı yetişdi. Nadir] taxılını hamıdan qa-baq biçdi, döydü, təmizlədi. B.Talıblı.
üyütmek, narın hala salmaq. Badam, qoz ləpəsini həvəngdə döymək. Istiot döymək.
Qiyme etmek, qiyme halına salmaq (qiymekeş ve s. ile). Ət döymək.
məc. Meğlub etmek, ezişdirmek, ez-mek. Düşməni yaxşıca döydük.
Müeyyen üsulla bedene bir madde ye-ritmek. □ çiçək döymək
orqanizme çi-çek xesteliyine qarşı madde daxil etmek.
.Əgər uşağa vaxt ikən çiçək mayasını döy-sən, dəxi bu uşağı çiçək naxoşluğu tutmaz... C.Memmedquluzade.
məh. dan. Etmek. Mərdan qiymət da-
vası döymürdü. Ancaq pulu bərk yerdə idi.
Mir Celal.
Arası kesilmeden vurmaq, bombala-maq; topa tutmaq, gülleye basmaq. Topları-mız düşmən səngərlərini döyürdü.
Eynüd-dövlənin topları xiyabanın hər tərəfini döy-məyə başlamışdı. M.S.Ordubadi. Düşmən təyyarələri körpünü döyməsə də, tez-tez ar-xaya ötürdü. Mir Celal.
Bir sıra isimlere qoşularaq müxtelif ifa-deler düzeldilir; mes.: ayaq döymek, döşüne döymek, gözlerini döymek, mürgü döymek.
döyə-döyə zərfBir şeyle vura-vura, fizi-ki qüvve işlederek. Usta ağlaya-ağlaya fikrə getdi və birdən qalxıb başına döyə-döyə hön-kürdü. çemenzeminli. // məc. Zorla, zor gücü ile, zor işlederek. Kerbelayı Ferec:] Sözün qurtaranı, məndən döyə-döyə dörd manat alıb yola saldılar. C.Memmedquluzade.

DÖYMƏKABAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Döyülmüş etden bi-şirilen kabab. Başladı zakazı: döymə kabab, cücə kababı, çoxoxbili, daha nə bilim nə. Ə.Haqverdiyev.

DÖYMƏQIYMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. aşp. Döyülmüş et, noxud ve kişmişden bişirilen yemek.

DÖY-SINDIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfdan. Berk-berk döye-rek, ezişdirerek; döyülmüş halda. Kişini döy-sındır aparıb qatırlar zindana. "M.N.letif.".

DÖYÜKDÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Döyükdürmek"den f.is.

DÖYÜKDÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Teeccüblendirmek,
mat qoymaq, çaşdırmaq. Bünyadın qulaq-ları uğuldayırdı, külek] onu döyükdürmüş-dü. Ə.Əbülhesen.

DÖYÜKMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Döyükmek"den f.is.

DÖYÜKMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. özünü itirmek, mat qal-maq, teeccüb etmek, çaşıb qalmaq, çaşmaq. Sofiya xanım Rüstəm bəyi görən kimi əvvəl döyükdü, rəngi qaçdı. çemenzeminli. Ru-qiyye] ovçu əlindən qurtarmış maral kimi döyüküb töysünürdü. A.Divanbeyoğlu. Ar-vad qab dəsmalı ilə yaşarmış gözlərini silib ərinin qabağında döyükə-döyükə (z.) qaldı. S.Rehman.

DÖYÜKMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. çaşmış, özünü itirmiş, çaşıb qalmış, mat qalmış. O, içəri girdi, dö-yükmüş gözləri ilə dükanın içindəkilərə baxdı. M.Hüseyn.
.Qulam döyükmüş (z.) halda ətrafına baxınıb soruşdu. Ə.Əbülhe-sen. Camaat hamısı döyükmüş (z.) halda bir-birinə baxırdı. Ə.Veliyev.

DÖYÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Döyülmek"den f.is.

DÖYÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Əl ve ya başqa bir şeyle vuraraq eziyyet verilmek; köteklen-mek, ezişdirilmek. Bərk döyülmək.
Bir də görürdün Deli Semed] döyüldüyü yerdə, gözləri yaşlı qəhqəhə çəkib gülürdü. çemen-zeminli. Əhmed:] Təqsir onda, amma dö-yülən mən. Ə.Haqverdiyev. Sefer:] Döyül-məyinə döyüləcəyəm, qoy
. ağıllı-başlı dö-yülüm. C.Cabbarlı.
çekicin zerbi ile yayılıb müeyyen
şekle salınmaq. Mis döyülüb nazikləşdirildi.
Bir şeyle vurularaq ses çıxarılmaq; taq-qıldadılmaq. Qapı döyülür, Asya qapını açır. ü.Hacıbeyov. Birdən qapının yavaşca-dan döyüldüyü eşidildi. S.Hüseyn. çox keç-mədi ki, pəncərə içəridən iki dəfə yavaşca döyüldü. Ə.Abasov.
Sünbülden ayrılmaq (müxtelif aletler vasitesile). Hətta burası da yadımdadır ki,
. axıl] təzə döyülürdü. C.Memmedquluza-de.
.Gecə döyülən taxılı sovururdular. Ə.Əbülhesen. Tarlalardan biçilmiş buğda, arpa sentyabrda] xırmanlarda döyülüb yı-ğışdırılır. Ə.Sadıq.
üyüdülmek, narın hala salınmaq. Hə-vəngdə döyülmək.
Qiyme halına salınmaq. Ət qiyməkeşlə döyüldü.
məc. Meğlub edilmek, ezişdirilmek.
xüs. Müeyyen üsulla bedene yeridilmek.

DÖYÜLMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif.
Əziyyet verilmek
üçün el ve ya başqa bir şeyle vurulmuş; kö-teklenmiş, ezişdirilmiş. // Meğlub edilmiş.
Sünbülünden ayrılmış. Döyülmüş taxıl.
üyüdülmüş, narın hala salınmış. Hə-
vəngdə döyülmüş qoz (badam) ləpəsi.
Qiyme halına salınmış. Döyülmüş ət.

DÖYÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Taxıl döyme işi. Taxıl döyü-
mü. Döyüm başlandı.
Kəndlərin çoxunda biçin başlayıb sürətlə davam edirdi. Döyüm üçün kəndlilər
. çox tələsirdilər. Ə.Əbül-hesen.

DÖYÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax döyüm. Kəndlilər biçindən, döyündən və bağ-bostandan qayıtmışdılar. Ə.Abasov. // Döyülen taxıl. Sovuruq atan kişilər əllərindəki ağac şanalar ilə toplanan döyünü düzəldir və sahmana salırdılar. S.Rehimov.