Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DÜŞÜMSÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Düşümü olmayan, uy-ğunsuz, münasibsiz, yaraşıqsız.

DÜŞÜMSÜZLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Düşümsüz şeyin halı; uyğunsuzluq, münasibsizlik, yaraşıqsızlıq.

DÜŞÜNCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Xeyal, fikir. Düşüncələ-
rə dalmaq.
Polad qərq olaraq düşüncə-lərə; Əlvida elədi ilk məhəbbətə. M.Rahim. // Fikre, xeyala gelen şeyler; xeyalat. Dü-şüncələrindən ayrıla bilmir.
Mən belə acı düşüncələr içində olduğum halda, birdən Xədicəgildən bir ağlaşma səsi qopdu. S.Hüseyn. Poladzadə ayağa durduqda Qüdrətov sanki daxilən silkinib düşüncələr-dən azad oldu. Ə.Veliyev. Məsmə xala dü-şüncədən ayıldı. S.Rehman.
Düşünme neticesinde hasil olan qena-et; anlaq, şüur, derrake. Siyasi düşüncənin artması.
Düşüncələr yeni, duyğular yeni; Dəyişmiş dünyanın söhbəti, sazı. S.Vurğun. Cəlil Məmmədquluzadə xalqın həyat və dü-şüncəsindəki bütün mənfi cəhətləri tənqid edirdi. M.İbrahimov. // Ağıl, kamal, qanacaq, merifet. Düşüncəsini itirmək.
Düşüncə, tərbiyə, zəka zinəti; Budur qadınlığın, mən-cə, qiyməti. S.Vurğun.

DÜŞÜNCƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii.
Düşüncesi olan, ağıl-lı, şüurlu, anlaqlı, qanacaqlı, derrakeli, me-rifetli, ferasetli. Düşünceli uşaq.
.Sizin Qətibə ilə olan rəfitarınız düşüncəli bir hökm-darın rəfitarı deyildi. M.S.Ordubadi. Alnı düşüncəli, qolları sarqıq, Yetim baxışlarla boynunu burmuş. M.Müşfiq. // Zerf mena-sında. Maral bülbül nəğmələrini dinləyərək məhzun və düşüncəli bir halda
. gedir. H.Cavid. Tahirin bu cür düşüncəli və ciddi danışmağı Lətifəni sevindirdi. M.Hüseyn.
Düşünme neticesinde fikre dalmış, fi-kirli, qayğılı. Mirze Əlimemmed:] Otur,
dedi və qələmi qələmdana qoyaraq Səiəri düşüncəli nəzərlə süzdü. çemenzeminli. Düşüncəli gözlərində bir təbəssüm duyuram mən; Bəllidir ki, bir müjdədir o, gələcək nə-sillərdən. M.Dilbazi. Nərgiz bu gün sakit və düşüncəli idi. Ə.Veliyev.

DÜŞÜNCƏLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şüurluluq, anlaqlı-
lıq, derrakelilik, ferasetlilik, merifetlilik.

DÜŞÜNCƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi
Düşüncesi, şüuru ol-mayan, ya çatmayan; şüursuz, derrakesiz, anlaqsız, ferasetsiz. Düşüncəsiz adam.
Ağılsız, ağla uymayan, ağla zidd. Dü-şüncəsiz hərəkət (iş).

DÜŞÜNCƏSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Düşüncenin ol-madığı hal, düşünce yoxluğu; şüursuzluq, anlaqsızlıq, derrakesizlik, ferasetsizlik.
Düşüncesiz, ağılsız iş; ağla, şüura uy-mayan hereket. Zeynal, Şərifzadənin gös-tərəcəyi yol ilə getməyə hazır idi. Etirai edirdi ki, Mehribanı boşamaqda düşüncə-sizlik etmişdir. S.Hüseyn.

DÜŞÜNDÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşündürmek"denfi.is.

DÜŞÜNDÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb.
Düşünmeye, fi-kirleşmeye mecbur etmek.
Əndişeye salmaq, telaşa salmaq, nara-hat etmek. Onun səhhəti bizi çox düşündü-rür. Işlərin gedişi bizi düşündürməyə bilməz.
- Məni bu təsadüilər o qədər də düşün-dürmürdü. M.S.Ordubadi. Məşədi bəyin də-lilləri Rəşid bəyi xeyli düşündürdü... M.Hüseyn. Hərdən düşündürür bu həyat məni. N.Refibeyli.

DÜŞÜNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşünmek"den i.is.

DÜŞÜNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i.
Bir şeyin haqqında fi-
kirleşmek; fikir etmek. Gələcəyini düşün-mək. Sabahı düşünmək.
Omrün varlığını izləyən şair; Bu günə dair; Nə isə düşünür-dü haman salonda. S.Vurğun. // Fikirleşib aramaq, fikirleşib tapmağa çalışmaq. Bir çarə düşünmək. Lazımi tədbirlər düşünmək. Mə-sələnin həllini düşünmək. // ümumiyyetle, fikirleşmek, götür-qoy etmek. Bu xüsusda çox düşünmüşük. Əli alnında düşünürdü.
- Düşünürsən: insan insandır; Biri nədən doğma, mehriban, qayğıçəkən; Biri sərt, qı-lıqsız, ögey? R.Rza. Əziz bir papiros yan-dırıb düşünməyə başladı. S.Rehman. Insan düşünməyə tapmayır macal; Tökülür mey-dana bomba dalbadal. M.Rahim. Indi Ka-mal nə edəcəyini deyil, necə edəcəyini dü-şünürdü. M.Rzaquluzade. □ Düşünüb-daşınmaq
fikirleşmek, düşünmek. Şey-da:]
.Duyğusuz bir makina kimi düşünüb-daşınmaq, yazıb-pozmaq neçin?! H.Cavid. Orxan çox düşünüb-daşındı və axırda inan-dırdı ki, Bənövşə görüşə gəlməyəcək. İ.Melikzade.
Tesevvür etmek, zenn etmek, ağlına getirmek, xeyalına getirmek, xeyal etmek. Kim düşünə bilər ki...
Lakin həyatın gedişi
Fərmanın düşündüyü kimi olmadı. Ə.Sadıq. // Yada salmaq, fikrine getirmek, xatirine getirmek. Bu saat hələ səni düşünürdüm. Bir şey düşündüm.
Əbdüleli bey:] Doğ-rudur, mən də onu düşünürdüm. C.Cabbarlı. Yazıq babaları düşündükcə mən; Ağrımış ürəyim bəlkə min kərə! S.Vurğun.
Başa düşmek, anlamaq, derk etmek. Heç bir şey düşünə bilməmək.
Bunu hətta düşünüb cümlə müsəlman uşağı; Hər vila-yətdə deyirlər: Pa atonnan, ölüb
..ə! M.Ə.Sabir. Şirzad düşündü ki, Yarməmmədi bu qədər eybəcər edən qorxudur. M.İbra-himov.
Narahat olmaq, endişe etmek, fikir çekmek. Xəstə çox düşünür. // Fikrini çek-mek, haqqında narahat olmaq, qeydine qal-maq. Ancaq özünü düşünmək.
Ozünü düşü-nür, özünü hər kəs; Bu qoca dünyamız hara gedir bəs? B.Vahabzade.

DÜŞÜNÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşünülmek"den i.is.

DÜŞÜNÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşünmek"den məch.

DÜŞÜNÜLMÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşünülmek"den i.sii.
Düşünülmüş plan. Düşünülmüş tədbir.
- Məhsəti xanım ziyaiətə daxil olan zaman, vaxt ikən düşünülmüş tədbirlər tamamilə əhə-miyyətdən düşdü. M.S.Ordubadi.

DÜŞÜNÜŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Düşünmek işi, düşünmek terzi; tefekkür, mülahize.

DÜŞÜNÜŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşünüşmek"den fi.is. Dövlət zaraiatyana, kənddə bir neçə adamın özü ilə çox bərk düşünüşməsindən söhbət salıb dedi. Ə.Əbülhesen.

DÜŞÜNÜŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. Düşmen olmaq, kin ve
edavet saxlamaq. Balaxanım Dadaş Lele-şovdan soruşdu:] Sən niyə Şiraslanla düşü-nüşmüsən? S.Rehimov.

DÜŞÜRDÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürdülmek"denfi.is.

DÜŞÜRDÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürtmek"den məch.

DÜŞÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürmek"den i.is.

DÜŞÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fi.
Bir şeyi götürerek ve ya başqa vasite ile aşağı endirmek, aşağı salmaq. Kitabları aşağı düşürmək lazımdır.
- Qadın:] Yox! Yalvarıram sənə! Amandır! Bu evdə mənə o qəndildən başqa bir şey la-zım deyil; qurbanın olum, de ki, onu düşü-rüb mənə versinlər. Ə.Haqverdiyev. // Bir şeyin üstünden qaldırıb yere qoymaq, bir yer-den düşmesine kömek etmek. Uşağı atdan
düşürmək. Yükü maşından düşürmək.
Dərbari-şahinin qapısında iərmanlar Yu-sii Sərracı atdan düşürdülər. M.F.Axund-zade. Qərəniil xala keçən il tikdirdiyi cücə-gözü çit döşlüyü ilə yapışıb qazanı yerə dü-şürdü. Ə.Veliyev.
Bilmeden elinden buraxmaq, elinden salmaq. Stəkanı əlindən düşürüb sındırdı. // Düşmesine imkan vermek. Meyvələri tor-dan düşürə-düşürə (z.) gedirdi. Bütün şey-lərini yolda düşürdü. // Bilmeden toxunaraq düşmesine sebeb olmaq, salmaq, yıxmaq, devirmek. Dibçəkləri pəncərədən düşürmək.
məc. Alçaltmaq, endirmek, hörmetsiz etmek. Kollektivin gözündən düşmək.
Salmaq, mehrum etmek, devirmek. Padşahı taxtdan düşürdülər. Vəzifəsindən düşürmək.
.Heç kəs çar istilasının əzə-mətini düşürmək cürətində bulunmadı.
M.S.Ordubadi.
Dermek. Adam var, dolanar səhranı, düzü; Adam var, düşürər gülü, nərgizi. "Abbas ve Gülgez". Bir gün qadınlarla ço-cuqlar moruq və çiyələk düşürməyə getmiş-dilər. A.Şaiq. // Dağıtmaq, qoparıb götür-mek. Bir gün Kəblə Cahangir gördü ki, oğlu Ağabala divardan sərçə yuvası düşürür. çemenzeminli.
Salmaq, meruz etmek, düçar etmek. Pis vəziyyətə düşürmək.
Mən, zaraiat deyil, ey sevdiciyim, can yıxıram!.. Sənsən, əlbət, düşürən bu qara sevdaya məni. S.Vurğun.

DÜŞÜRTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürtmek"den i.is.

DÜŞÜRTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Bax düşürmək
ci
menada. Qazanı yerə düşürtmək.
icb. Aşağıya, yere düşmeye, enmeye kömek ve ya mecbur etmek. Selim] kənd-lərinin bərabərinə çatanda maşını əyləndir-di, sərnişinlər ona kömək etdi, onu yük ma-şınından düşürtdülər. S.Rehimov.

DÜŞÜRÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürülmek"den i.is.

DÜŞÜRÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Düşürmek"den məch.
Şeylər aşağı düşürüldü. Uşaqlar maşından düşürüldülər.
Şose yolunun kənarında, kör-pünün döngəsində maşınlar və arabalar da-yandırılır, yaralılar düşürülür, içəri qaz-malara aparılırdı. S.Rehimov.