Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ALLAHQURUCULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar.
ci il inqilabının meğlubiyyetinden sonra sosial-demokrat ziyalılar arasında yayılmış ve yeni "sosialist" dini tebliğ etmiş dini-felsefi, daha çox etik cereyan.

ALLAHLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məc. dan. Hökmranlıq, hakimlik, özbaşınalıq. [Safo:] Bu gödək adamlar da gündə üç dəiə allahlıq iddiasına düşürlər. S.Rehimov. □ Allahlıq etmək
hökmranlıq etmek, hökm sürmek, başlı-başınalıq etmek.

ALLAHPAYI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sedeqe. Dilənçi qoltu-ğundakı köhnə paltarı ki, ona allahpayı ver-mişdilər, Nurəddinə geyindirdi. S.S.Axundov.

ALLAHPƏRƏST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. Allah ve fiars. perest] Allaha inanan, Allaha sitayiş eden; dindar.

ALLAHPƏRƏSTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Allaha inanma, Allaha sitayiş etme; dindarlıq.

ALLAHSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is.
Allaha, dini etiqad-lara inanmayan, dinsiz. Allahsızlar cəmiyyəti.
məc. dan. Insafsız, zalım, amansız (bezen zarafat, bezen de töhmet yerine işlenir).
Vermə ürəyi, əmanətindir! Allahsız ilə həyat çətindir! Şehriyar.

ALLAHSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Allaha, dini etiqad-lara inanmama. Allahsızlıq cəmiyyəti mənən ölümə məhkum edir.
Bəşər oğlu, heç üzünü tutma göylərə; Allahları üşütmədi allahsız-lığın.. M.Araz.
məc. dan. Insafsızlıq, zalımlıq. Allah-sızlıq baş alıb gedirdi.

ALLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Allanmaq"dan i.is.

ALLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. Al renge boyanmaq, bezenmek; al çiçek açmaq. // Qızarmaq, al reng almaq. Ağ alma allanıbdı; Ağacdan sallanıbdı; Mən sənə nə dedim ki; Gül üzün xallanıbdı? (Bayatı). Bəzəklənir, düzəklənir, bağın iəzası rənglənir; Yaşıllanır, həm alla-nır, şükuiələr çiçəklənir. A.Sehhet. çəmən-lərarası yamyaşıl budaqların ara-bərəsindən uzun saplaqlı armudlar saralır, yupyumru almalar qızarıb allanırdı. S.Rehimov.

ALLAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Allaşdırılmaq"dan i.is.

ALLAŞDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Al renge boya-dılmaq, al hala salınmaq, qızardılmaq.

ALLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Allaşdırmaq"dan i.is.

ALLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. Al renge boyamaq, al etmek, qızartmaq.
ALLEQORiK sif. Alleqoriyalı, mecazi. Alleqorik hekayə. Alleqorik şeir. Alleqorik təsvirlər.
Alleqorik xasiyyət daşıyan bu heykəllər xalq riiahının əməkdə, elmdə olduğunu iiadə edir. M.Ibrahimov.

ALLEQÖRİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.]
Her hansı bir mücerred mefhumun, fikrin, ideyanın konkret bedii suretde eyani ifadesi (ede-biyyatda, heykelteraşlıqda, ressamlıqda). Orta əsr Şərq ədəbiyyatında alleqoriya mühüm yer tutmuşdur.
Remz, kinaye, teşxis, mecaz.

ALLEQRO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] mus.
Tez, iti, celd (musiqi eserinin ifasının tempi haqqında).
Bu tempde ifa edilen musiqi eseri ve ya onun bir hissesi. Əvvəllərdə yalnız iti sürətlə yazıldığına görə buna həm də sonata alleqrosu deyilir. Ə.Bedelbeyli.

ALLERGİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.]
Orqanizmin bezi şeylere hessaslığı neticesinde kor-lanması xesteliyi. Allergiya xəstəliklərinin başvermə səbəbləri.
məc. Müeyyen hadise ve ya şeyden xoşlanmamaq, narahat olmaq.

ALLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. köhn. Al rengli paltar geymiş. Təriili gözəllər gəlhagəl oldu; Yaşıllı, zər-bailı, allı Sənəm, gəl! Xeste Qasım.

ALLI-ƏLVANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi. Al-elvan. Açılın iyli güllərim, açılın! Allı-əlvanlı güllərim, açılın! A.Sehhet. Allı-əlvanlı (z.) bəzənmiş qızlar, gəlinlər əllərində həna, gözlərində sürmə, qaşlarında vəsmə, şad və xürrəm hər kəs özü-nə görə kosaya pay verərdilər. H.Sarabski.

ALLI-GÜLLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. Gözel, qeşeng, bezekli, ala-bezek, güllü-çiçekli. Gələcəkdir babam mənim yanıma; Baxacaq allı-güllü bosta-nıma. A.Sehhet. Dostum, sirdaşımdır allı-güllü bahar. O.Sarıvelli.

ALLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Al rengli şeyin halı; qırmızılıq. Bu allıqda gül olmaz.
Geniş payız meşəsi bir allığa və rəngarəng sarılığa boyanırdı. S.Rehimov.

ALLI-ŞALLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. məh. Al-elvan. Pətək-lərdən və bağçada qoyulan qırmızı rəngli yeşiklərdən arılar dəstə-dəstə çıxır, geniş, yaşıl meşələrdə, allı-şallı çəmənlərə axır, dərələrə yayılır, şəhd toplayır və qayıdır-dılar. S.Rehimov.

ALLİTERÄSİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [lat.] dilç.
Avaz yaratmaq meqsedile eyni sesin tekrar edilmesi (mes.: elden qalan elli il qalar.).
Şeirde bedii vasitelerden biri. Allite-rasiya Azərbaycan poeziyası və xalq ədə-biyyatında geniş yayılmışdır.

ALLÖ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ing.] Telefonla danışarken "qulaq asıram", "qulaq asın"
menasında işlenen nida. Allo, Bakımıdır?
deyir Talıstan; Yaşasın gələcək! Yaşasın insan! S.Vurğun.

ALMÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müxtelif çeşidleri ve müxtelif renglerde olan girde, yaxud uzunsov meyve. Alma öz ağacından uzağa düşməz. (Ata. sözü). □ Alma kimi
qıpqırmızı. [Gelinin] yanaqları alma kimi qızarmışdı. çemenze-minli.

ÄLMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Almaq"dan i.is.