Azerbaijani Explanatory Dictionary
ETNÖQRAF : Azerbaijani Explanatory Dictionary
[yun. ethnos ve grapho] Etnoqrafiya mütexessisi.
ETNOQRAFİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif. [yun.] Etnoqrafiyaya aid olan, etnoqrafiya ile bağlı olan. Etno-qrafik muzey. Etnoqrafik əsər.
[Vaqif]
.köçərilərin həyat və məişətini çox yaxşı bilirdi. Bu cəhətdən onun Molla Vəli Vidadi ilə yazışması böyük etnoqrafik əhəmiyyətə malikdir. F.Köçerli.
ETNOQRÄFİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary
[yun. ethnos ve grapho
yazıram]
Xalqların maddi ve menevi medeniyyetlerini, onların medeni-tarixi elaqelerini tedqiq eden elm.
Bir xalqın, tayfanın, yerin meişet, adet, medeniyyet xüsusiyyetlerinin mecmusu. Qafqazın etnoqrafiyası. Asiya xalqlarının etnoqrafiyası.
ETNOQRAFİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary
[yun. ethnos ve grapho
yazıram] Bir şeyde etnoqrafik xüsusiyyet-lerin, tesvirlerin, teferrüatın mövcud ol-ması, verilmesi (kitabda, pyesde ve s.-de).
ETRUSK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
İtaliyada yaşamış qedim bir xalq ve bu xalqa mensub adam.
ETUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary
[fr.]
Bir eserin ilk qarası, eskizi. Ulduz azad vaxtlarını daima ən kiçik otağın-da həvəskarı olduğu rəssamlığa sərf edər, müxtəlif etüdlər işlərdi. Ə.Memmedxanlı.
Ayrıca bir meseleye hesr olunmuş kiçik
edebi eser. Bioqrafik etüdlər. Tənqidi etüd.
Meşq (musiqide, sehnede, şahmatda ve s.-de).
Virtuoz mahiyyetinde olan kiçik mu-siqi eseri. Süita şəklində yazılmış çoxhissəli musiqi əsərlərinə bəzən "eskiz" və ya "etüd" adı da verilir. Ə.Bedelbeyli.
EV : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is.
Yaşayış binası, hemçinin müx-telif müessise ve idareleri yerleşdirmek üçün bina, tikili. Kərpic ev. Daş ev. Yaşayış evi. Altımərtəbəli ev.
On üç il bundan irəli evləri yazanda Danabaş kəndinin tüstü çıxanı düz altı yüz əlli ikiyə çatmışdı. C.Memmed-quluzade. Şoseyolu kənarında, sarı kirəmitli
. bir ev görünürdü. M.Hüseyn. // Menzil, otaq, ailenin yerleşdiyi yer. Evə getmək. Evdən gec çıxmaq. Ev yığışdırmaq.
[Mer-can bey:] Əlbəttə, boşayacağam, təvəqqe edirəm ki, bu gün mənim evimdən çıxasan. ü.Hacıbeyov. [Hacı Nesir:] Bir kasıb kişinin qızını alıb eviməgətirəcəyəm. S.S.Axundov.
Zehmetkeşlerin her hansı bir medeni-meişet ehtiyaclarına xidmet eden ictimai müessise, yer. Ziyalılar evi. Körpələr evi. Müəllimlər evi.
Mədəniyyət evinin işıqlı və böyükzalı adamla qaynaşırdı. M.İbrahimov.
Aile, oğul-uşaq, külfet menasında. Evi-nə yaxşı baxır. Evin dərdini çəkmək. Evinə bağlı adam.
[Meşedi Settar:] Əhvalın necədir, ev, uşaq salamatdırmı? Ə.Haqver-diyev. □ Ev açmaq (qurmaq)
özüne ay-rıca aile qurmaq. O, ata-anasından ayrılıb özünə ev açdı.
[Kemterov ve Leyla] indi belə güman edirdilər ki, dəm-dəsgahlı ev qurmaq istəyənlərin, oxumuşluğun, qarşı-lıqlı sevgi ilə qurulmuş ailənin qaydası belədir ki, var. Mir Celal. Ev adamı
1) ailenin üzvü ve ya aileye yaxın şexs. Başqa vaxt olsaydı, çoxdan ev adamından biri cumub [Hemzenin] paltosunu, papağını alaraq asqıdan asmışdı. Ə.Əbülhesen;
2) köhn. evfemistik yolla erin öz arvadının
adını çekmemek üçün işletdiyi ifade. [Qoca kişi:] çünki dünən Yarməmmədin ev adamı gəlmişdi bizə, qarabaşımıza demişdi ki, Kərbəlayı Səfər evə gəlsə, ona bir de, gəlsin, bizim uşağa baxsın. C.Memmedquluzade. Ev arvadı (qadını)
heç bir müessise ve ya idarede işlemeyib, ancaq ev işleri ve teserrüfatı ile meşğul olan qadın, evdar qadın. [Hurizad oğluna:] Yaxşı, elə oxumuş qızdan ev qadını olarmı?
deyə ciddi sima ilə sordu. çemenzeminli. öst qatlarda ev arvadı yoxdur ki? Mir Celal. Ev qulluq-çusu
muzdla başqasına müxtelif ev işleri gören qadın (qız). [Mesme:]
.Mənim hə-yatımın ikinci səhifəsi
cü ilin baharın-dan başlayır. Bu zaman ev qulluqçularının sığorta edilməsi üçün qanun nəşr edilmişdi. S.Hüseyn. Ev olmaq ev yiyəsi olmaq
evlenmek, aile qurmaq, ev-eşik sahibi ol-maq. [Soltan bey:] Qızım, inad olma,
. gedərsən ərə, oğul-uşaq sahibi olarsan, ev yiyəsi olarsan. ü.Hacıbeyov. Zarafat deyil, evlənir, ay parçası kimi bir qız alır. Ev olur, daha yurdsuzluqdan çıxır. Mir Celal. Ev sahibi ev yiyəsi məc.
ailenin başçısı, evin böyüyü. Qonaq qonağı sevməz, ev yiyəsi hər ikisini. (Ata. sözü). Tahir ev yiyəsini bir də çağırdı. M.Hüseyn. Ev tökmək
evin her terefini silib-süpürmek, tamam temizleyib yığışdırmaq. Evdən çıxmaq
aileden kü-süb getmek. [Mehriban] Rəmziyyəsini kimə tapşırıb evdən çıxır, onları tərk edirdi. S.Hüseyn.
Heyvan adlarının evvelinde onların
evde beslendiyini, ehlileşmiş olduğunu
bildirir. Ev heyvanı. Ev quşu. Ev arısı.
Ev
danası ev danasından qorxmaz. (Ata. sözü).
Məşhur sayaçı sözlərində ev heyvanları bir-
bir zikr olunur. F.Köçerli.
Bezi sözlerin evvelinde, hemin sözle-
rin ifade etdiyi şeylerin evle bağlı ve ya eve
aid olduğunu, evde işlendiyini, evde hazır-
landığını, yaxud evde icra edildiyini bildirir.
Ev paltarı. Ev başmağı. Ev xörəyi. Ev çörəyi.
Ev tapşırığı. Ev işləri.
◊ Ev bizim sirr bizim
gizli saxlanmalı olan söz, iş haqqında deyilir. Ev bizim, sirr bizim, söhbətini elə, Fərmandan de! Mir Celal. Ev yıxmaq
birine pislik etmek,
bedbext etmek. [Mercan bey:] Mənim evimi yıxdın, hələ bir gəlib pul da istəyirsən? ü.Hacıbeyov. Evdə bişməyib qonşudan gəlməyib
haqqında heç bir şey bilinme-yen, heç bir tesevvür olmayan şey haqqın-da. Axı neyləyim, evdə bişməyib, qonşudan gəlməyib, bir balaca tərpənəndə elə bilirəm çarpayı altımda yatacaq. İ.Şıxlı. Evdə qalmaq
vaxtı keçdiyi halda ere getmemek (qız haqqında). [Asya:] Bəs ay Gülçöhrə, onda daha heç ərə getməyib, evdə qalıb un çuvalına tay olacaqsan? ü.Hacıbeyov. Ev-dən (ev-eşikdən) uzaq evlərdən iraq!
ölüm ve ya felaketden danışarken söylenen evfemistik ifade. [Meşedi Memmed:] Allah evlərdən iraq eləsin, məni qorxudan elə işin burasıdır. R.Əfendiyev. Evdən gəlmək
pay getirmek, elidolu gelmek. Evi abad evin abadan!
yaxşılığa, hörmete qarşı teşekkür ifadesi. [Əsger Gülçöhreye:] Xa-nım, evin abadan, sənin əlinin bərəkəti mənə bəsdir. ü.Hacıbeyov. Evi başına götürmək
- berkden qışqırmaq, bağırmaq, çığırmaq. Uşaq evi başına götürüb.
Buzov isə ardı-arası kəsilmədən mələyir, evi başına götü-rürdü. Ə.Əbülhesen. Evi başına uçulmaq
- bax evi yıxılmaq. Evi bərbad (viran) olmaq
bax evi yıxılmaq. Evi viran ol-muş (dağılmış bərbad olmuş yıxılmış)
bedbext, zavallı, yazıq. Nə çarə edim eş-qimə pəs mən evi viyran; Yüz çöhrəyə mən müştəriyəm valehi-didar. S.Ə.Şirvani. [Me-şedi İmam:] Axı, Məşədi evi yıxılmış başına nə daş salsın. Ə.Haqverdiyev. Evi yıxılmaq evi bərbad olmaq
ağır bir felakete düçar olmaq, belaya düşmek, bedbext olmaq. Eşiyin daşına ta dəydi rəqibin qədəmi; Evim ol ləhzə yıxıldı, başıma daş oldu. S.Ə.Şirvani. Qalar müsafiri-biçarə çarəsiz çöldə; Evi yıxıldı, əgər oğruya düçar oldu. M.Möcüz. Ədə, kişini qatıblar atın qabağına aparırlar, kişinin evi yıxıldı. C.Memmedquluzade. Evin tikilsin!
alqış, terif meqamında işlenen ifade (bezen etiraz bildirir). [Teymur:] Ay evin tikilsin, on tümən elə mənim belimdəki fitənin qiymətidir. "M.N.letif". [Əlemdar Meşediye:] Evin tikilsin! Tamahın Əlinin zülfüqarından da itidir! S.Rehimov. Evin(i) yıxmaq
pis yola aparmaq, xatalı işe celb etmek, bedbext etmek. Deyir ki, Məşədi qorxulu yolnan gedir, oğlunu da özünə qoşub evini yıxır. M.Hüseyn. [Tamaşa:] Ağazalın evin yıxan elə siz olmadınızmı? Ə.Əbülhesen. Evindən qaçaq düşmək
her hansı bir sebebe göre ailesinden uzaqlaş-maq, aralı yaşamaq. Evindən düşəsən qaçaq; Sağ gözünə batsın bıçaq. Qurbani. Oz evini yıxmaq
ehtiyatsızlığı üzünden özünü belaya salmaq, ağır veziyyete düşmek, özünü bedbext etmek. [Süleyman bey:] Kül mənim başıma, niyə mən böyüklər sözünə baxmadım, tay-tuşumu tanımadım, öz evimiyıxdım... Ə.Haqverdiyev.
EVAKUÄSİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. [lat.]
Köçürülme, ehalinin, idare ve teşkilatların müeyyen bir tehlüke ile bağlı olaraq bir yerden başqa yere köçürülmesi.
EVALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. Köhne evlerde: anbar, zirzemi.
EVARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif. Açıq ve geniş miqyasda deyil, yalnız müeyyen evler arasında, meh-dud dairede olan, icra edilen, aparılan. Ev-arası alver. Evarası söhbət.
Belə dərvişlər
. avam adam axtarırlar ki, cibini soysunlar. özləri də üç yerə bölünür: bazar dərvişləri, avtobus dərvişləri və evarası dərvişlər. "Kirpi".
EVBƏEV : Azerbaijani Explanatory Dictionary
zərf Bir-bir evleri dolaşaraq, heç bir evi buraxmayaraq, bir evden o biri eve. Evbəev dolaşmaq.
Bakıda oğulsuz qoca qarıların sənəti evbəev gəzib cavan oğlanları evləndirmək idi. H.Sarabski.
EVC : Azerbaijani Explanatory Dictionary
[ər.] bax övc. Aşkar oldu mənim dərdi-pünhanım; Evc etdi fələyə ahü-əfğa-nım. Aşıq Yusif.
EVCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
"Ev"den kiç. [Gültekin:]
.Qo-
yunuz son dəfə olaraq bütün xoşbəxt gün-lərimi keçirdiyim bu qaranlıq, məhzun evciyəzi bir də doyunca görüm. C.Cabbarlı. [Vidadi:] Vaqif, sabah məni yola sal, gedim; Torpaq evciyimi ziyarət edim. S.Vurğun.
B a x evcik-evcik. Ağca xanım da ev-cik tikirdi. çiçəkləri dərib onu bəzəyirdi. S.S.Axundov.
EVCİK-EVCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. Uşaqların qumdan, tor-paqdan evcikler düzeldib oynadıqları oyun. [Sabir:] Mən həmişə onlara baxıram, bağı-mızda qumdan dam tikirəm, evcik-evcik oy-nayıram. S.Rehimov.
EVCİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif. Eve ve insana alışmış, ehli (yabanı ziddi). Evcil heyvan. It, pişik evcil heyvanlardır.
EVCİYƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary
"Ev"den oxş. Budur, şəhərin ucqarında kiçik bir evciyəz qaralır. Ə.Memmedxanlı.
EVDAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif [ev ve fars.
..dar]
Heç bir idarede ve ya müessisede işlemeyib ancaq öz ev işleri ile meşğul olan. Bu təklifi eşidən evdar qadınlar binanın üst mərtəbəsinə dırmaşırdı. Mir Celal.
Evli, uşaqlı, aile sahibi, ailesi olan. Ev-dar adam.
Ailesini, aile heyatını seven, ailepe-rest, evcanlı. // Ailesini yaxşı dolandıran, evine, ailesine yaxşı baxan. Evdar kişi. Ev-dar qadın.
[Qadın:] Aman, nə evdar adam-sınız!
dedi. çemenzeminli.
EVDARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is.
Heç bir idare, ya mües-sisede işlemeyib ancaq öz ev işleri ile meşğul olma. □ Evdarlıq etmək
öz aile işleri ile meşğul olmaq. [Şahbaz bey:] Ar-vad al, qoy evdə evdarlıq etsin, sən də kefdə, damaqda ol. S.S.Axundov. [Memmed:] Nə olub bəyəm, mən ölmüşəm ki, sən indidən evdarlıq eləyəsən? Mir Celal.
Evdar adamın xüsusiyyeti; aileperest-lik, ailecanlılıq. Baharın xasiyyətini, ləya-qətini və evdarlığını Rəhimə bəyənib evin cəmi ixtiyarını ona verdi. S.S.Axundov.
EVDOLUSU : Azerbaijani Explanatory Dictionary
zərf
çoxlu, çox, külli
miqdarda. Evdolusu şey.
Bir balaca boyu var, evdolusu toyu var. (Tapmaca). [Meşedi Memmed:] Pullu Hacı Rüstəmin qızını alsam, iki evdolusu cehiz, mal gətirər. R.Əfendiyev.
çox ucadan, berkden. Kərimqulu aya-ğını yerə döyüb bütün evdolusu bağırdı. S.Rehimov.
EVDOVŞANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. zool. Ətlik ve xezlik üçün yetişdirilen dovşanaoxşar gemirici heyvan.
EVEN : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. Sibirin şimal-şerq rayonlarında yaşayan ve evenklere yaxın olan xalq ve bu xalqa mensub adam.
EVENCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif ve zərfEven dilinde. Evencə-rusca lüğət. Evencə danışmaq.
EVENK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. Rusiya Federasiyası terkibine daxil olan Evenk milli dairesinde ve Sakit Okeana qeder Şerqi Sibirde yaşayan xalq
ve bu xalqa mensub adam (keçmişde bu xal-qın adı tunqus idi). Yenisey çayından şərqə doğru Oxot dənizinə qədər olan sahildə evenklər və ya rusların dediyi kimi, tunqus-lar yaşayırdılar.
EVENKCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary
sif ve zərf Evenk dilinde. Evenkcə yazı. Evenkcə danışmaq.
EV-EŞİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary
is. Ev, aile, mülk ve s.; ümu-miyyetle, evle bağlı her şey. Ev-eşiyi əlin-dən çıxmaq. Ev-eşik düzəltmək.
[Bekir:] Ev-eşiyimiz bərbad olub, var-yoxumuz əldən gedəndən sonra üzə çıxıb nə edəcəyik? N.Vezirov. [Hacı Nesir:]
.Bugündən bu ev-eşiyin xanımı sənsən, ancaq səndən təvəqqe edirəm ki, bu oğluma həqiqi analıq edib ürəkdən sevəsən. S.S.Axundov. □ Ev-eşik düzəltmək
özü üçün ev ve aile qurmaq. Telli dişi ilə, dırnağı ilə çalışmış, axır Islam üçün əməlli-başlı bir ev-eşik düzəltmişdi. S.Hüseyn. Ev-eşik sahibi (yiyəsi) olmaq
bax ev olmaq ev yiyəsi olmaq ("ev"de). [Cahan xala:] Neçə vaxtdır ki, mən sənə deyirəm:
Əsgər, gəl evlən, ev-eşik yiyəsi ol, oğul-uşaq sahibi ol. ü.Hacıbeyov. Gülarə ilə evlənmək, bir neçə müddətdən sonra oğul-uşaq atası və ev-eşik sahibi olmaq fikri onun beynindən bir an çıxmırdı. Ə.Veliyev.
- Azerbaijani
- Azerbaijani To Azerbaijani
- Azerbaijani To English
- Azerbaijani To Persian(Farsi)
- Turkish
- Turkish To Turkish
- Turkish To English
- Turkish To Germany
- Turkish To French
- English
- English To Azerbaijani
- English To Turkish
- Germany
- Germany To Turkish
- French
- French To Turkish
- تورکجه
- تورکجه To Persian(Farsi)
- تورکجه To تورکجه
- Persian(Farsi)
- Persian(Farsi) To Azerbaijani