Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ALOVLULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ehtiraslılıq, qızğınlıq, coşqunluq, heraretlilik.

ALOVSAÇAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Odsaçan, od püsküren, ateşin, alovlu; heraretli, qızğın.

ALP : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve s. qəd. Qedim türk ordusunda xüsusi zümre teşkil eden adamların yalnız qılınc ve qan bahasına qazanaraq aldıqları titul. Alp ərə qorxu vermək eyib olur. "Dede Qorqud".
ALPİNiST [xüs. is.-den] Alpinizm ile meş-ğul olan adam, dağ turisti. Ilk alpinist klubları.
ALPİNiZM [Alp dağları adından] Dağ turizmi; uca dağların tepesine, buzlaqlara çıxmaqdan ibaret idman növü. Alpinizm təd-birlərinin təşkili. Beynəlxalq Alpinizm Asso-siasiyası Ittifaqı. Alpinizmdə xüsusi ləvazi-matdan istifadə olunur.

ALT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyin aşağı hissesi, üstünün eks terefi, seth üzerine qoyulan terefi. Qənddanın altı. Dibçəyin altı. Qutunun altı. çəlləyin altı qopdu. // örtülü bir şeyin üst terefinin eksi, aşağısındakı yer. Damın altı. Talvarın altı. Ağacın altında kölgələnmək.
çardaq altında sağılan heyvanların kəsik-kəsik mələmələri
. eşidilirdi. Ə.Əbülhesen. // Bir sethin üzerinde şey duran hissesi. Səkinə kərpicin altına baxdı, açar orada yox idi. Mir Celal. Altın görmədiyin qabdan su içmə. Mesel.
Evin alt mertebesi. Evin üst mərtəbəsi yataqxana, altı isə mağazadır. Idarəmizin altı anbardır. Məktəbin altı emalatxanadır. // Sif. mənasında. Altda, alt terefde olan. Alt mərtəbə. Şkafın alt gözü.
Alt otağın böyük qapısı cırıltı ilə açıldı. Mir Celal. Alt daşı ağır olar. (Ata. sözü).
Bir şeyin sethinden aşağı teref. Altımız dərə idi, üstümüz qarlı təpələr. Suyun altına düşmək. Dağın alt tərəfindəki evləri sel basmışdı.
Bir adamın, heyvanın durduğu, yatdığı, oturduğu yer. Altına döşək salmaq.
Hər səhər malların altını təmizləyib, su və yem-lərini verdikdən sonra, mən həyətimizdəki peyinlikdə cələ qurardım. M.İbrahimov.
Bilavasite yaxınlıq menasında işlenir. Volqoqrad altında işğalçı alman ordularına zərbələr vuran qəhrəman.
Artıq
. kənd altından maral sürüləri keçib dağlara qalx-mır. Ə.Memmedxanlı.
Bir şeyin tesir dairesini gösterir. Əsgər-lərimiz düşmənin gülləsi altında irəliləyirdi. Top atəşi altına düşmək. Yağış altında yeri-mək.
Günün altında dayanmaq mümkün deyildi. M.İbrahimov.
(Yalnız yönlük, yerlik ve çıxışlıq hal-larda). Bir şexsin ve ya şeyin düşdüyü ve ya içerisinde olduğu veziyyeti, keyfiyyeti bildirir. Himayəsi altına almaq. Təsir altına düşmək. Müdajiə altında olmaq. Rəhbərlik altında işləmək. Təhlükə altında olmaq. Həkimin nəzarəti altında müalicə.
Mən
. həyatı unudub onun təsirləri altından çıxa bilmirdim.. M.S.Ordubadi.
Sif. mənasında. Altdan geyilen. Alt köy-nək. Alt tuman.
0 Alt başında
yanında. Alt dan
b a x dan. Alt-alt(da), üst-üst(də)
olduğu kimi; seliqesiz, qarışıq bir halda. O, müdir olduğu su idarəsinin işini alt-altda, üst-üstdə qoyub gəldi Rzaqulu kəndinə gedən yola. Altda qalmaq
meğlub olmaq, basılmaq. Altda qalan namərddir. (Ata. sözü). Indi ki quyruğun basdın ilanın; Canı çıxsın gərək altda qalanın. Q.Zakir. Altına almaq
basmaq, meğlub etmek, basıb üstüne çıxmaq. Tərlan, Məmmədağanın bir yanında bibisi oğlu Əyyubu basmarlayıb cücü kimi altına alıbdır. S.S.Axundov. Altından çıxmaq
öhdesinden gelmek; ödemek, evezini vermek. Onlar bilmirdilər ki, bu qızıl pulun altından necə çıxsınlar. "Qaçaq Nebi". Altını çəkmək
peşman olmaq, tutduğu işin pis neticesini görmek. Soyuq havada paltosuz gəzdi, indi altını çəkir.
[Gülendam:] Qız uşağının beyni olmaz.
.Sonra bir iş olar, altını çəkə bil-məzsən. N.Vezirov.

ALTAÜIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. çeki balıqlarının çay-ların dibinde yaşayan bir növü.

ALTDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Aşağı terefden, alt terefden. Altdan tutub qaldırmaq.
məc. Gizli, xelveti. [Gede:] Mən onla-rın altdan söydüyünü görmüşəm. S.Rehimov.
altdan-altdan zərf bax altdan
ci menada. [Nabat] əlaltı özünə paltar tikdi-rirdi və altdan-altdan geyinib asta-asta sal-lanırdı. S.Rehimov. Ailənin başqa üzvləri də sakit və altdan-altdan gah Şəmsiyyəyə, gah Səlimiyə baxır(dılar).. M.İbrahimov. [Qara kişi] altdan-altdan qarısına baxırdı. Ə.Əbülhesen.

ALTDAN-ÜSTDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Yalan, düzgün olmayaraq. [Xan qeti bir sesle:] Düzünü de görüm, necə oldu?
dedi,
bax, birini altdan-üstdən desən, başın cəllad əlindədir! çemenzeminli.

ALTDAN-YUXARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Aşağıdan-yuxarı. Aqil altdan-yuxarı Həbibin üzünə baxdı. Ə.Veliyev.

ALTERÄSİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] mus. Musiqi kö-künde esas sesin yarım ton, yaxud bütöv ton zilleşdirilmesi (yükseldilmesi) ya da, eksi-ne, bemleşdirilmesi (aşağı salınması). Alte-rasiya işarələri.
.Artırılmış sekunda, triton orta tonlarının alterasiya edilməsi yolu ilə üç bütöv ton ardıcıllığının pozul-ması nəticəsində əmələ gəlir. U.Hacıbeyov.

ALTERNATİV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
Bir-birini istisna eden imkanlardan her biri.
Bir-birini istisna eden imkanlardan birini seçme. Alternativ öhdəlik.

ALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

miqd. s. Beşden sonra gelen eded

altı-altı zərf Her birine, yaxud her defe-sine altı. Dəftərləri altı-altı ayırmaq. Əsgər-lər altı-altı sıraya düzüldülər.

ALTIAÇIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Alt terefi açıq olan.
is. məh. Talvar.

ALTIAÇILAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. çaxmağı ile lülesi arasında altı gülle tutan, herlenen topu olan tapança.

ALTIAVARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Uç cüt avarı olan. Altıavarlı qayıq.

ALTIAYLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Altı ay, yarım il davam eden ve ya davam etmiş. Altıaylıq hesabat. Altıaylıq bir dövr. Altıaylıq möhlət. Məsə-lənin altıaylıq bir tarixi var.
Yaşı altı ay olan, yarımillik. Altıaylıq
uşaq. Altıaylıq buzov.
Altıaylıqda doğulmuş (uşaq).

ALTIBARMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əlinde ve ya aya-
ğında altı barmaq olan.

ALTIBAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı tepesi, ucu, başı olan. Altıbaşlı dağ. Altıbaşlı ağac.

ALTIBUCAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. hənd. Altı bucağı olan cisim.

ALTIBUCAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı bucağı olan. Altıbucaqlı cisim.

ALTICƏHƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altıterefli, altı terefi olan.

ALTICƏRGƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı cerge (sıra) şek-linde olan, altı sıra şeklinde düzülmüş, altı cergeden ibaret olan. Altıcərgəli əkin.

ALTIDÜYMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. ölçüsü altı düyme olan. Altıdüymə taxta. Altıdüymə mıx.

ALTIGÜLLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Yer altında yuva tiken göy rengli bir quş.

ALTIGÜNLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı gün süren ve ya sürmüş. Altıgünlük müddət. Altıgünlük səyahət.
is. Altı günden ibaret müddet. Aprelin birinci altıgünlüyü. Altıgünlüyün birinci günü.

ALTIQATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Altı mertebesi olan. Altıqatlı ev. Altıqatlı şkaf.
Altı qatı, altı layı olan. Altıqatlı karton. Altıqatlı mədən yatağı. Altıqatlı faner.