Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
ƏDALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ədalı olma.

ƏDASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Heç bir edası olmayan, özünü sade aparan. Ədasız adam.
Nazsız, işvesiz, sade. Ədasız qız.
Yox-sa dilbərim deyilmiş ədasız; Pək nazlıdır, amma deyil vəfasız. H.Cavid.

ƏDASIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ədasız adamın xassesi; sadelik.

ƏDAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
qram. Müsteqil menası olmayan, lakin cümlede müxtelif mena ça-larları emele getiren söz, hissecik.
köhn. Alet, avadanlıq, levazimat.

ƏDAVƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ürekde saxlanılan düş-mençilik hissi, kin, küduret, qerez, birine qarşı qezeb hissi.
.Bəy bir məclisdə danışdı ki, Mirzə Möhsünlə mənim bir ədavətim yoxdur. Qantemir. □ Ədavət bəsləmək
kin beslemek, kin-küduret beslemek, birisine qarşı düşmencesine hiss beslemek. [İblis:] Hər kəs məni dinlər, fəqət eylər yenə nifrət; Hər kəs mənə qul ikən, bəslər ədavət. H.Cavid. Naşad əfəndi Mehribana qarşı indi bir kin və ədavət bəsləyirdi. S.Hüseyn. // ümumiyyetle, düşmençilik, düşmenlik. çərxi-sitəmgərin, hərzə talein; Olüb qur-tarmadıq ədavətindən. Q.Zakir. [Cavad bey:] Xan, cənabinizə məlum olan ədavətə görə Səməd xanın oğlu Səfiqulu xan böyük cəfakarlıq edir. N.Vezirov. □ Ədavət apar-maq
düşmençilik etmek, düşmencesine münasibet beslemek. Xanpəriyə elə gəlirdi ki, kim isə onunla ədavət aparır. Ə.Veliyev. Ədavət doğurmaq
edavete, düşmençi-liye sebeb olmaq. [İblis:] Get, lakin o hör-mət və məhəbbət; Bir gün doğurur qanlı ədavət. H.Cavid. Ədavət etmək
düşmen-cesine münasibet beslemek, düşmençilik
etmek, edavet beslemek. Asudə nəfəs çəkməyə halət edə fəhlə; Yainki hüquq üstə ədavət edə fəhlə. M.Ə.Sabir. Ədavət qalx-maq (doğmaq düşmək)
araya düşmen-çilik düşmek, bir-biri ile düşmen olmaq. [Meherrem:] Nə üçün yaxın bir qohumun arasında ədavət qalxsın? C.Cabbarlı. [Te-lebe:] Bir də, heç mən intriqa bilən adam deyiləm. Görürəm dərnək işlərinə qoşulsam, yoldaşlarımızla aramızda ədavət düşəcək. Qantemir. Ədavət salmaq
araya düş-mençilik salmaq, biri-biri ile salışdırmaq, vuruşdurmaq. Bir söyləyən yox, ay başıbat-mış, nə borcuna; Haqqı nədir, salırsan əda-vət, gavur qızı?! M.Ə.Sabir. Ozü də istəyirdi ki, yerli xalqla bizim aramıza ədavət salıb öz hakimiyyətini bərkitsin. M.Rzaquluzade.

ƏDAVƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ədaveti olan, üreyinde edavet besleyen, kin besleyen, düşmençilik eden, düşmencesine münasibet besleyen; düşmen. Görün heç biz ədavətli.. adamlara bənzəyirikmi? M.İbrahimov.

ƏDAVƏTLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Düşmençilik, kinlilik.

ƏDAVƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir kini, edaveti
olmayan; kinsiz.

ƏDD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]: ədd etmək köhn.
saymaq, hesab etmek. Hər yetən kəndin mühərrir ədd edib min söz yazır. M.Ə.Sabir. [Rza bey:]
.Bu mübhəm sükutunuzu kəndim üçün böyük bir həqarət ədd edəcəyəm. ü.Hacıbeyov. Hətta Fərhad oxumuş olduğu üçün [Aslan] onu özündən daha mərhəmətli, insaniyyətpərvər və safdil ədd edirdi. C.Cabbarlı.

ƏDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax adə. Ədə, Eyvaz, bəri gəl, müş-təri gəlib. "Koroğlu". Ədə, Həsənəli, naxır gəlir, qaç, tövlənin qapısını aç. C.Memmed-quluzade. [Əsger:] Dedim, yəqin ki mənimlə düşməndir, o saat piştovu belimdən çıxart-dım, çəkdim yuxarı ayağa, dedim: Ədə, da-yan! ü.Hacıbeyov. [Kerbelayı:] Ədə, qoy-sana kişi sözün danışsın. H.Nezerli.

ƏDƏB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əxlaq qaydalarına riayet, exlaq ve hereketde, damşıqda nezaket, in-celik; terbiye. Ədəb qaydaları.
Ədəbi kimdən öyrəndin?
Biədəbdən. (Ata. sözü). Ədəbdən, elmdən gər feyzyab olsa əvamün-nas; Düşər tənü şərəfdən mollalar, işanlar, insanlar. M.Ə.Sabir. Baxdıqca onun marağı artır; Elmə, ədəbə, kitaba hərdəm. A.Sehhet.
[Müellim:] Ozümdən ədəb və nəzakət xaricində heç bir hərəkət baş verməmişdi. S.Hüseyn. // Utancaqlıq, heya. üzündən ədəb yağır. // Hörmet, ehtiram, sayğı. [Mehbub xanım] ədəb salamını yerinə yetirib da-yandı. (Nağıl). Təzə gəlinlər, cavan qızlar [Sara xanımın] yanına girə bilməzdi: ədəb, həya, hörmət vardı. Qantemir. Ədəblə şeklinde zərf
hörmetle, ehtiramla. Ədəblə danışmaq. Ədəblə cavab vermək.
Tülkü görcək yavaş-yavaş gəldi; Endirib baş, ədəblə çömbəldi. M.Ə.Sabir. Uşaq cürət-lənib hərəkətə gəldi, irəli yeridi, əllərini yanına salıb ədəblə salam verdi. Mir Celal. Qoçaq əsla tələsmədən əti götürdü və bir-iki addım kənara çəkilib ədəblə gəmirməyə başladı. M.Rzaquluzade. □ Ədəb gözlə-mək
exlaq, terbiye, nezaket, hörmet qaydalarına riayet etmek; öz hereket ve sözlerinde terbiyeli, nezaketli olmaq. Ləğv olma, ədəb gözlə bu məvadə, əkinçi! Lal ol, a balam, başlama fəryadə, əkinçi! M.Ə.Sabir. Talıbxan
. ədəbgözləyənyasovulun açılış-mağının səbəbini yaxşıca anlamağa başla-yırdı. S.Rehimov.

ƏDƏB-ƏRKAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ədeb, terbiye,
exlaq, nezaket qaydaları. Ədəb-ərkan göz-ləmək.
Ədəb-ərkan nədir, yaxşı anlasın; Mənəm deyib, çox havadan getməsin. Aşıq Receb. [Hesen:] Hər adamın yerini bi-lirsən, ədəb-ərkanla (z.) da danışırsan. Ə.Haqverdiyev.

ƏDƏB-ƏRKANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ədebli, terbiyeli,
nezaketli. Gərək bir azca həlim, ədəb-ər-kanlı olsun; Bir az arlı, namuslu, bir az vic-danlı olsun. X.Rza.

ƏDƏBİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Ədebiyyata aid olan. Ədəbi əsər. Ədəbi cərəyan. Ədəbi irs. Ədə-bi müşavirə. Ədəbi müsabiqə.
Əlbəttə, ədəbi ənənənin mütərəqqi məziyyətlərini yaşatmaq gərəkdir və zəruridir. S.Rehimov. Ədəbi əsər bədii təfəkkürlə bağlıdır. M.İbrahimov. □ Ədəbi işçi
qezet ve ya jurnallarda çap edilen materialların dili ve üslubu üzerinde işleyib onu çapa hazırlayan işçi. [C.Cabbarlı] sonra
. ədəbi işçi və mütərcim vəzifəsində çalışmağa başladı. M.Arif. Ədəbi oğurluq
özgenin eserini öz adı ile verme, yaxud adını göstermeden
özgenin eserinden istifade etme. // Ədebiy-yatla bağlı, elaqedar. Yazıçının ədəbi fəaliy-yəti. Ədəbi dairələr.
Yeni yetişən ədəbi gənclik həmişə Cabbarlının diqqət mərkə-zində idi. M.Arif.
◊ Ədəbi dil
ümumxalq dilinin qramma-tika, leksika, teleffüz ve s. cehetden müey-yen normalara malik olan işlenmiş forması. Ədəbi dil normaları.
Səmədin o dövrdəki ədəbi dili təşbehlər, idiomlarla dolu canlı xalq dilidir. O.Sarıvelli.

ƏDƏBİLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ədebileşdiril-mek"den f.is.

ƏDƏBİLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Dili ve
üslubu üzerinde işlenilerek edebi şekle salınmaq (eser).

ƏDƏBİLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ədebileşdirmek"-den f.is.

ƏDƏBİLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Əserin dili ve
üslubu üzerinde işleyerek onu edebi şekle salmaq.

ƏDƏBİSTAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. edeb. ve fars.
..stan] köhn. Əsil menası "edeb, terbiye yeri, edeb öyredilen yer" olub, köhne ede-biyyatda "mekteb" menasında işlenmişdir. "ülfət" kəsilib, toxtadı "Bürhani-tərəqqi"; Məhv oldu "Həmiyyət", ədəbistan da qa-pandı. M.Ə.Sabir. Elmi-sənaye, ədəbistan nədir? Ağrın alım, tülkü nə, meydan nədir? Ə.Nezmi.

ƏDƏBİYYAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir xalqın, dövrün ve ya bütün beşeriyyetin yaratdığı elmi, bedii, felsefi ve s. eserlerin mecmusu. Ədəbiyyat dedikdə, yalnız bədii əsərlər deyil, həmçinin geniş mənada, bütün yazılı əsərlər nəzərdə tutulur. M.İbrahimov.
Bedii eserlerin mecmusu. Orta əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı. Ortaq türk ədəbiy-yatı. Klassik ədəbiyyat.
Müeyyen bilik sahesine ve ya mese-leye aid çap olunmuş eserler. Siyasi ədə-biyyat nəşriyyatı.
◊ Sandıq ədəbiyyatı dan. zar.
bu ve ya başqa sebebe göre çap edile bilmeyen yazı-lar. Xalq ədəbiyyatı
folklor. Xalq ədəbiy-yatının həcmcə ən böyük nümunələri das-tanlardır. Azərbaycanın xalq ədəbiyyatı çox zəngindir.

ƏDƏBİYYATBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. edebiyyat ve fars.
..baz] Ədebiyyatın (xüsusile poeziya-nın) mahiyyetini derinden derk etmeden onunla meşğul olan ve edebiyyatdan dem vurmağı seven adam; şeirbaz.

ƏDƏBİYYATBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ədebiyyatı (xüsusile poeziyanı) derinden derk etme-den onunla meşğul olma, edebiyyatdan dem vurmağı sevme; şeirbazlıq.

ƏDƏBİYYATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ədəbiyyatşünas. // dan. Ali mektebin edebiyyat fakültesi telebesi.

ƏDƏBİYYATÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ədəbiyyatşü-naslıq.

ƏDƏBİYYATŞÜNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. edebiyyat ve fars.
..şünas] Ədebiyyatşünaslıq elmi ile meşğul olan alim, edebiyyatşünaslıq müte-xessisi. Ədəbiyyatşünas professor.