Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
ALTILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ölçüsü (eni, hündürlüyü, qalınlığı) altı düyme (ve s.) olan. Altılıq taxta. Altılıq mismar.
is. Oyun kağızlarında altı xalı olan vereq, yaxud altı nömreli şey. Altılıq kart.

ALTIMANATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı manata deyen; qiymeti altı manat olan. Altımanatlıq parça. Altımanatlıq köynək.

ALTIMƏRTƏBƏ(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hündürlüyü altı mertebe olan, altıqatlı. Altımərtəbə(li) ev.
Nəhayət, trest altımərtəbəli yaşayış evinin üstündə durmuşdu. M.İbrahimov.

ALTINCI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sıra s. Sıra ile beşinciden sonra gelen eded. Altıncı sinif. Altıncı sıra. Həf-tənin altıncı günü (şənbə).
Nəriman ilk cərgədən altıncı adam idi. Qabaqda dayan-mağından məmnun idi. Mir Celal.

ALTISAATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı saat sürmüş ve ya süren; altı saat vaxt teleb eden. Altısaatlıq iş günü. Altısaatlıq yol.

ALTITARLALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. k.t. Altı ilden bir dövr eden (ekin deyişme). Altıtarlalı təsərrüfat. Altıtarlalı əkin.

ALTIÜZLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. hənd. Altı üzü olan hen-desi cisim.

ALTIYANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x altıüzlü.

ALTIYAŞAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altı yaşında olan. Altı-yaşar uşaq.

ALTIYAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yaşı altı olan. Altıyaşlı Ədalət də iş görür, kömək edirdi. Mir Celal.

ALTLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyi saxlamaq üçün onun altına qoyulan şey, dayaq ve s. Dibçək altlığı.
Bünövre, esas, dayaq, bir şeyin aşağı hissesi, altı. Heykəlin altlığı. Abidənin altlığı mərmərdəndir.
Ayaqqabının altına vurulan deri, rezin ve s. Əvvəllər ayaqqabının altlığı əl ilə vurulurdu.

ALTMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

miqd. s. Altı onluq; elli doq-quzdan sonra gelen eded
Əllisində əlif qəddin bükülər; Altmışında ön dişlərin tökü-lər.. "Koroğlu". Altmış illik ömrüm oldu səndə bərbad, Ərdəbil. M.Ə.Sabir.

ALTMIŞINCI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sıra s. Sıra ile elli doqqu-zuncudan sonra gelen eded. Altmışıncı illər. Altmışıncı səhifə. Altmışıncı ildönümü.

ALTMIŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Altmış yaşlı, altmış yaşında. Yamaqlı çarşabı altından altmışlıq bir qadın yaşıl damarları çıxmış gəmik əli ilə bir kağız parçasını uzadaraq:
Oğul, al bu kağızı oxu, gör kimə veriləcək?
dedi. A.Şaiq.

ÄLTO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] mus.
Xor, yaxud vokal ansambllarında bem qadın ve ya uşaq ses-leri ile ifa olunan partiya. // Bu sesle oxu-yan adam.
Skripkaya oxşar, lakin ondan bir qeder böyük, 4 simli musiqi aleti. // Alçaqsesli nefesle çalınan musiqi aleti.
ALTRUiZM [fr.] Başqasının namine, temennasız olaraq, öz menafeyini qurban vermekden ibaret exlaqi prinsip. Altruizm prinsipinin mənşəyi Qədim Şərqin əxlaq haqqındakı təsəvvürləri ilə bağlıdır.

ALTUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qızıl. Sənə gülşəndə nisar etmək üçün, hər nərgis; Götürübdür başa altun dolu bir sim təbəq. Füzuli. [Aydın:] Dünyada hakim bir qüvvət varsa, o da altun, yenə altundur. C.Cabbarlı. Payız günəşi ətra-fındakı kolların seyrək yarpaqlarını altun təbəqələri kimi parlatmaqda idi. H.Nezerli.

ALT-ÜST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Qarmaqarışıq, pozğun, nizamsız, berbad bir halda. Gəldim bütün kağızlarımı alt-üst gördüm. □ Altını üstünə çevirmək
bax alt-üst etmək (eləmək)
ci menada. Gecə yarısı [qorodovoylar] Feyzullanın arvadını, uşaqlarını ürəkqopma azarına salıb, evin altını üstünə çevirdirlər. Ə.Haqverdiyev. Altını-üstünü ölçmək
dolaşmaq, gezmek, çox gezib gelmek. Zurnaçılardan tutmuş traktor sürənə qədər hamı yolun altını-üstünü ölçürdü. M.Hüseyn. Alt-üst etmək (eləmək)
1) dağıtmaq, qarışdırmaq, berbad etmek, darmadağın
etmek. Jandarmlar
. otağı alt-üst etməyə başladılar. M.S.Ordubadi. Nə buldular Iskəndərlər, çingizlər; Cahanı titrədib alt-üst etdilər. H.Cavid; 2) puça çıxarmaq, heçe çıxarmaq, pozmaq. Tubunun səsindəki mülayimlik Umudun bayaqkı şübhələrini bir andaca alt-üst elədi. İ.Melikzade. Alt-üst ilə
artıraraq, çevirerek, deyişdirerek, başqa şekilde. [Ağca xanım] corabçıdan eşitdiklərini bir az da alt-üst ilə Gəldiyevə danışır. Mir Celal. Alt-üst olmaq
1) altı-üstüne çevrilmek, dağılmaq, qarışmaq, ber-bad olmaq, darmadağın olmaq; 2) puça çıxmaq, heçe çıxmaq, pozulmaq. Bütün arzularım alt-üst oldu.
Həyatdan bezmiş, bütün ümidləri alt-üst olmuş Gülyazın heç bir çıxış yolu qalmamışdı. M.Hüseyn. Aya-ğım yekə bir daşa toxundu, bütün fikirlərim alt-üst oldu. Ə.Veliyev.

ALU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] b a x alı. Dedi: "Meylin olur-mu aluyə; Təmi meyxoş qızıl gavaluyə?"
M.Ə.Sabir.

ALUDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] Tutulmuş, mübtela; vu-rulmuş, meftun. Biz ol aludeyi-dərdik ki, cami-mey dəvamızdır. S.Ə.Şirvani. □ Aludə olmaq
1) tutulmaq, mübtela olmaq, qapıl-maq, başı qızışmaq. Oğlan oyuna bir mərtə-bədə aludə olmuşdu ki, gecə vaqiədə də oyun-dan sayaqlardı. Ə.Haqverdiyev. [Firidun] düşüncələrinə o qədər aludə olmuşdu ki, gü-norta yerində durmuş və hər şeyi yandıran günəşin istisini belə hiss etmirdi. M.İbrahi-mov; 2) vurulmaq, meftun olmaq. Aludeyi-qəddü rüxü çeşmin ola aşiq; Sərvü səmənə, nərgisi-şəhlaya baxarmı? Q.Zakir. Nəriman uzaqdan-uzağa bu qıza elə aludə oldu ki, pəncərə günlər ilə örtülmədi. Mir Celal.

ALUDƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeye alude olmuş adamın halı; mübtelalıq.
Böyük heves, şövq. Firidun ədəbi əsər-ləri atəşin bir aludəliklə (z.) təhlil edərdi. M.İbrahimov. Mədəd
. böyük bir səylə və aludəliklə məktubun axırıncı cümlələrini yazırdı. Ə.Əbülhesen.

ALUNİT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] miner. Zey daşı. Daşkəsən yaxınlığında olan Zəylik alunityatağının çox böyük əhəmiyyəti vardır. M.Qaşqay.

ALÜMİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] Alüminiumdan qayrılmış. Alümin qazan. Alümin qaşıq.
Yarır təyya-rəmizin alümin qanadları; Hava dalğala-rını, gərib sinə sərt yelə. S.Rüstem.

ALÜMİNİUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [lat.] kim. çekic altında asan döyülüb yayıla bilen gümüş rengli yüngül metal. Alüminium ancaq birləşmələr şəklində tapılır. Kimyəvi elementlərdən isə alüminium, volfram, nikel, kobalt, qurğuşun və radioaktiv metalların yeni yataqlarının ax-tarışı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. M.Qaşqay.

ALÜMİNİUMLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. kim. Terkibinde alü-minium olan. Alüminiumlu ərintilər.

ALVER : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Alğı-satqı, ticaret. Xırda alver. Alverlə mübarizə. Alver etmək.