Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ACDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Acdırmaq"dan f.is.

ACDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Acmasına sebeb olmaq, aclıq hissi oyatmaq. Yol adamı acdırır.

ACGODƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. çoxyeyen, doymaq bilmeyen.

ACGOZ(LU) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tamahkar, heç şeyden gözü doymayan. Acgöz adam. Acgöz pişik.
Acgöz mədənçilər quyu qazıldıqca yanlarını bərkitmədiklərindən çox zaman quyu uçur, qazmaçılar altında qalır(dı). A.Şaiq. // İs. menasında. Acgözün qarnı doymaz. // Ehtiraslı, heris.

ACGOZLUK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Tamahkarlıq, gözü-
doymazlıq, herislik. Acgözlük etmək.
Əfruz bacı pərdə altında asdığı paltarların sayını-hesabını dolaşdırdığı halda, yenə də paltar əhvalatında həmin acgözlüyündə qalmışdı. S.Rehimov.
məc. çox böyük maraq, ehtiras, heves. Acgözlüklə (z.) musiqiyə qulaq asmaq.

ACI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Dili-ağzı yandırıcı, kine, xar-dal ve s. dadında olan (şirin ziddi). Acı dər-man. Acı badam. Acı dad. Acı istiot. Acı turp. Acı soğan. Acı çay (dişleme çay, içine qend salınmamış çay).
məc. Felaketli, meşeqqetli, eziyyetli, kederle dolu. Acı həyat. Acı tale. Acı günlər. // is. məc. (çox vaxt cem şeklinde). Felaket, eziyyet, meşeqqet, tezyiq. Indi Gülpəri, ona [İdrise] çox məşəqqətli keçmiş uşaqlıq həyatının bütün acılarını unutdurdu. M.Hüseyn. □ Acı çəkmək
müsibet çek-mek, felaket keçirmek.
is. məc. Ağrı, azar, yorğunluq hissi. Can acısı.
Molla Bağırın fələqqəsinin çubuqla-rının acısını, deyəsən, indi bu saat yenə ayaq-larımda hiss edirəm. C.Memmedquluzade. // Müveffeqiyyetsizlik, uğursuzluq, felaket, peşmanlıq neticesinde doğan acılıq hissi. [Ulduzun] duyduğu acını yuyub aparmaq üçün heç bir göz yaşı kifayət deyildi. Ə.Memmedxanlı.
məc. Xoşa gelmeyen, qelbe toxunan, ağır, pis, qaba, kobud. Acı söz. Acı danışıq. Acı xatirələr.
Şol şəkər dildən rəvamıdır, şəha; Bən mühibbə sən acı söz söyləmək? Nesimi. [Sefderqulu:] Mümkün deyil ki, kişi səni görə, sənə acı söz deməyə. N.Vezirov. Ayrım qızı
. naxır sahiblərinin acı töhmətini eşitməmək, həm də Kərim babaya acı dərs vermək qəsdi ilə yumrubaşlı iri çomağı götürüb özünü naxıra yetirmişdi. A.Şaiq. □ Acı danışmaq
b a x acılamaq.
məc. İbretli, neticesi pis olan, teessüf edilecek. Keçən ilin acı təcrübəsindən hələ də lazımi nəticə çıxarmamışlar.
Bezi sözlerin qabağında, onların ifade etdikleri şeyin tesirini, derecesini, qüvve-sini şiddetlendirir. Şərbətli acı firqətin nuş edərəm şəkər kimi. Nesimi. Əsəndə dövra-nın acı ruzgarı; Saralıb solursan bir gözəl kimi. S.Vurğun. Acı xəzri qurutmuş torpa-ğını, daşını. R.Rza. Heybət əlini Şamonun əlindən üzərək, ata acı bir qamçı çəkdi. S.Rehimov. Gəlin bayaq acı bir fəryad çəkib özündən getdi. Mir Celal.
◊ Acı göz yaşları
derdin, kederin şid-detini ifade edir. Acı gülüş
derin bir kederle birleşmiş gülüş, ağlarken gülme. Acısını almaq (çıxarmaq)
1) heyfini almaq, intiqamını almaq; 2) acılığını azalt-maq (götürmek).
acı-acı zərf1) Nifretle, acıqla, ele salar-casına, istehza ile, başqasına toxunacaq, tehqir edecek bir terzde. Acı-acı gülmək. Acı-acı danışmaq. Acı-acı baxmaq; 2) tees-süfle, qelbi yana-yana, meyusluqla. Səfər
. qanına bulaşıb zarıldayan yaralıları və me-yitləri seyr edir, nə isə acı-acı düşünürdü. çemenzeminli. O, insanlardakı vəfasızlığa acı-acı gülürdü. M.Hüseyn. Acı-acı gülər-din, indi şirin-şirin gül. S.Rüstem.

ACIBALDIRĞAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Rütubetli yer-lerde biten zeherli ot bitkisi.

ACIBİYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çoxillik alkaloidli bitki.

ACICA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Bir qeder acı, azca acı, acı-teher.
çox acı.

ACIÇİÇƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Dağlıq yerlerde, otlaq-larda biten zeherli ot.

ACIDİL(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Danışarken hamısını san-can, acı söz deyen. Acıdil adam.
Qoca bağban sərt təbiətli, acıdil, əsəbi və daima savaşan arıq bir kişi idi. M.Hüseyn. [O] qorxurdu ki, bu acıdil arvadda yeməyə bir loğma da çörək olmaya! Ə.Əbülhesen.

ACIDİLLİ(Lİ)K : Azerbaijani Explanatory Dictionary

mücər. Damşarken hamını sancmaq, acılamaq, zeherlemek xasiyyeti.

ACIXƏMRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xemir mayası, acıtma.

ACIİSTİOT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax bibər.

ACIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hirs, hiddet, qeyz, qezeb. Acığın cana ziyanı var. (Ata. sözü). [Əziz bey:] Bir güzgüyə bax, gör gözlərin acığından qan çanağına dönübdür. M.F.Axundzade. Içə-rimdə zəhərli ilan kimi bir acıq və kin qıvrılırdı. M.İbrahimov. Cəmil
. güləndə acığından Tahirin əlləri titrəməyə başladı. M.Hüseyn. □ Acığa düşmək
terslik etmek, inad etmek. Nəsrəddin bu hadisələr-dən acığa düşdü. M.S.Ordubadi. Acığa salmaq
öz hereketi, ya sözü ile birisinin terslik etmesine, inad etmesine sebeb olmaq. Acığı soyumaq (yatmaq)
hiddeti keçmek, qezebi keçmek, sakitleşmek. Qaraca qız anladı ki, ağıllı köpək onu bir tövr ölümdən qurtarmışdır. Ona görə də dərhal acığı yatdı və qara köpəyin başını sığallayıb onu əzizlədi. S.S.Axundov. Acığı tutmaq
hirslenmek, hiddetlenmek, qezeb-lenmek. Uşaqlar içində düşər gülüşmək; Sənin də acığın tutar, ağlarsan. M.V.Vidadi. Bilmədim kimə acığım tutsun və kimin üstünə hirslənim. C.Memmedquluzade. Qaraca qız
. düşünürdü:
Mən Ağca xanıma nə etdim ki, anasının mənə acığı tutdu. S.S.Axundov. [Qulunun] bütün məzlum, zavallı görkəmi Surxayda təzadlı bir duyğu oyandırdı: bir yandan ona yazığı gələrdi, ürəyi yanardı, o biri yandan da acığı tutardı. M.İbrahimov. Acığı(na) gəlmək
xoşlamamaq, xoşlanmamaq, xoşuna gel-memek. [Qenberqulu:]
.Mən özüm əslində az danışan adamam, heç çox danışmağı sevmirəm və çox danışan adamlardan da acığım gəlir. B.Talıblı. Daha artıq böyü-dükcə, onun [Azadın] bu xasiyyəti mənim acığıma gəlməyə başlayırdı. M.İbrahimov. Həbib jikirləşdikcə özündən acığı gəlirdi. Ə.Veliyev. Acığını basmaq (yemək)
özünü saxlamaq, hiddetini yatırmaq. Acığını çıxarmaq
heyfini almaq, evezini çıxmaq. Indi Molla Kərim orucluğun və məhərrəm-liyin də acığını çıxarmaq istəyirdi. B.Talıblı. Acığını tutdurmaq
hirslendirmek, acıq-landırmaq. Yay girəndə Səmədin dəliliyi şiddətlənirdi. Görürdün, yol gedəndə gözləri çanağından çıxıb oynayır,
. acığını tutdu-ranı döyməmiş olmurdu. çemenzeminli. Acıq almaq
intiqam almaq, evezini çıxarmaq, heyfini almaq. Acıq çəkmək
arzu edilmeyen, xoşa getmeyen sebebler üzünden hirslenmek, acıqlanmaq, daxili iztirab çekmek. Acıq çıxartmaq (çıxmaq)
- b a x acıq almaq. Acıq eləmək
küsmek, inciyib getmek. Acıq vermək
birini acıqlandırmaq, birisinin acıq çekmesine se-beb olmaq. [Topçular:]
Boşa gedəcək, nə qədər atsanız boşa gedəcək!
deyə uzaqdan-uzağa düşmənə acıq verirdilər. Ə.Əbülhesen.
- [Ağca xanım] pərdəni salmaq, sakitcə evə girməklə Zoyaya acıq vermək, "yandırmaq" istəyirdi. Mir Celal.
acıqla zərf 1) Acıqlı bir suretde, hid-detle, hirsle. Acıqla cavab vermək. Acıqla danışmaq; 2) qesden, tersine olaraq. Acıqla etmək. O, acıqla belə elədi.

ACIQARPIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Gövdesi yerle sürü-nen çoxillik bitki (derman bitkisi). [Acı-qarpız]
5 qanadlı girdə yarpaqlara malikdir; sarı rəngli böyük çiçəkləri tək-tək yerləşmişdir. R.Əliyev.

ACIQDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Ac qoymaq.
İştaha getirmek, iştaha getirmesine sebeb olmaq. Aclıq hissi doğurmaq.

ACIQICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Vezeriye, tereye oxşar yemeli bir bitki.
.Tellinin süfrəsi salın-mışdı. çörəklə bərabər vəzəri və acıqıcı da qoyulmuşdu. çemenzeminli.

ACIQ-QICIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Birisini acıqlandır-maq, hiddetlendirmek. Acıq-qıcıq vermək.

ACIQLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Acıqlandırmaq"dan f.is.

ACIQLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Acığını tutdur-
maq; öz hereketi, sözü ve s. ile birinin hirslenmesine, acıqlanmasına sebeb olmaq. Dünən uşaqlar məni bərk acıqlandırmış-dılar. Adamı bu qədər acıqlandırmazlar.

ACIQLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Acıqlanmaq"dan f.is.

ACIQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Acığı tutmaq, hirs-lenmek, hiddetlenmek, qızmaq. Hər şey üçün adam acıqlanmaz. Niyə belə acıqlanmısan?
- Nəbi bərk acıqlanmışdı. Boz atın ağzını geri qaytarıb, naçalnikin qoşununa təpindi. "Qacaq Nebi". Nina mənim Sərdar Rəşidlə söhbətimi gördüyündən yenə də acıqlandı. M.S.Ordubadi. Tez-tez ayağı sürüşdüyün-dən isə [Qarakişi] daha da acıqlanırdı. Ə.Əbülhesen.
Birinin üstüne qışqırmaq, mezemmet etmek, danlamaq. Atası oğluna acıqlandı.

ACIQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Hirsli, hiddetli, qezebli. Acıqlı adam. Acıqlı nəzər. Acıqlı söz. Acıqlı cavab.
Acıqlı başda ağıl olmaz. (Ata. sözü). // Zerf menasında. Acıqlı baxmaq. Acıqlı cavab vermək. Acıqlı danışmaq.
- Səlim bəzən kəskin və acıqlı, bəzən həya-sız bir tonla cavab verirdi. M.İbrahimov. Ata-anası onun [Sitarenin] sözünü kəsib acıqlı deyirdilər:
Kəs səsini, bihəya! Namusumuzu yerə soxdun. çemenzeminli.
məc. Şiddetli, coşqun, dehşetli ve s. menalarda. Acıqlı dəniz. Acıqlı külək.
acıqlı-acıqlı zərf Acıqlı halda, hirsli-hirsli. Mexanik acıqlı-acıqlı [fehlelere] baxaraq, həyət qapısından çıxıb
. getdi. H.Nezerli. Qoca acıqlı-acıqlı ona [Surxaya] baxdı. M.İbrahimov. [Seadet xanım] üzüklü barmaqları ilə məni yanıyaraq acıqlı-acıqlı baxırdı. Mir Celal.

ACIQLILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Acıqlı adamın halı, veziy-yeti, xassesi, hirslilik.