Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ƏLSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Əli, ya elleri olmayan. Bir Əlsiz adam.
B a x əlsiz-ayaqsız. Cəlil ağa özü keç-mişdə fəqir olduğundan çox rəhmli idi və harada bir ittifaq düşsəydi, fəqirlərə, əlsiz-lərə kömək edərdi. İ.Musabeyov.

ƏLSİZ-AYAQSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. Bacarıqsız, aciz, yazıq, kömeye möhtac. Əlsiz-ayaqsız adam.
[Əmiraslan bey:] O, nizami qoşun deyil, əlsiz-ayaqsız
. kasıb-küsublardan top-lanmış dəstədir. S.S.Axundov. Məni gön-dəribdir bura kəndin ağsaqqalları; Əlsiz-ayaqsızları, köməksiz yoxsulları. S.Rüstem. [Bebir bey:] Mən əlsiz-ayaqsızlara kömək etmək istəyirəm. Mir Celal.

ƏLTOPU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax həndbol.

ƏLÜSTÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Tez, derhal, o deqiqe, o saat, dayanmadan, celd, iti. Əlüstü ayağa qalxdı. Əlüstü yola düşdüm.
Məhəmməd-həsən əmi əlüstü girdi həyətə. C.Memmed-quluzade. [Sefer:] Ağa, mən də şəriət bilə-nəm ha... çünki sözü deyən kimi əlüstü başa düşürəm. C.Cabbarlı.

ƏL-ÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Əller ve üz. Əl-üzünü silmək. Uşaq əl-üzünü rəngə buladı.
Qaraca qız paltarını geyib dedi:
Baba, əl-üzümü ha-rada yuyum? S.S.Axundov. [Peri Cadu:] Sən də get içəri, su töksünlər, əl-üzünü yu, bir az sərinləş. Ə.Haqverdiyev. Laçın, get su gətir, yoldaşlar əl-üzlərini yusunlar. H.Nezerli.

ƏLÜZSİLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əl-üz silmek üçün
desmal.

ƏLÜZYUYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əl-üz yumaq üçün xü-susi quruluşlu lüleyi olan alet. Əlüzyuyanda boynunu yumaq.
Otaq pis deyil idi; student otağına məxsus hər bir şey var idi: yazı masası, kürsü, əlüzyuyan, çarpayı, hətta elektrik işığı da yerində idi. çemenzeminli. [Neriman]
.şapkasını təkyənin üstünə ataraq ağ, tüklü biləklərini çirməyib əlüzyu-yana yaxınlaşdı. I.Əfendiyev. Fərman evinə iki yaxşı çarpayı, stol, stullar, paltar şkafı, kitab rəfi, əlüzyuyan və başqa avadanlıq almışdı. Ə.Sadıq.

ƏLVAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Cürbecür rengde olan, rengareng, rengbereng, ala-bezek. Əlvan kağız. Əlvan çiçəklər. Əlvan tüklü quş. Əlvan parça. Küçələr əlvan lampalarla bəzənmiş-dir.
Bunlar əlvan qiyafəli, dünyanın hər tərəfindən toplanmış dürlü xalqların birər nümayəndələri idilər. H.Nezerli. Əlvan çiçək xalıları yamacda; Baş qaldırır nərgiz gözlü dolusu. R.Rza.

ƏLVAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Demirden başqa bütün ma-terialların ümumi adı.

ƏLVANBÜLBÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Serçeler deste-sinden bezekli kiçik quş.

ƏLVANÇIRAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əlvan (rengbereng) lampalarla bezenmiş şey.

ƏLVANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Əlvan şeyin halı, görü-nüşü; rengberenglik, rengarenglik. çiçək-lərin əlvanlığı.
Əlvan bezenmiş şey, yer ve s. Bayram münasibəti ilə şəhərin hər yeri əlvanlıqlarla dolu idi.

ƏLVERİŞLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Yararlı, münasib, uy-ğun, müvafiq. Əlverişli üsul. Əlverişli şərait. Uzümçülük üçün əlverişli iqlim. Muğan pam-bıq əkini üçün ən əlverişliyerlərdəndir.
Səba xanım çox lazımi və əlverişli bir zamanda Həmədana gəldiyinə inandı. M.S.Ordubadi. Hüseyn əlverişli vəziyyətdədir; Bəs atəş aç-mayır, nə niyyətdədir?! M.Rahim.
Gelirli, xeyirli, faydalı, menfeetli. Əlverişli iş.
Şuşa şəhəri [Reşid üçün] çox əlverişli (z.) oldu, yəni üç ay gəzəndən sonra əməlli-başlı sağaldı və kökəldi. Ə.Veliyev.

ƏLVERİŞLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yararlılıq, münasib-
lik, uyğunluq, müvafiqlik, işeyararlılıq. Yeni üsulun əlverişliliyi. Şəraitin əlverişliliyi.
Gelirlilik, xeyirlilik, faydalılıq. Işin əl-verişliliyi.

ƏLVERİŞSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əlverişli olmayan, işe yaramayan. Əlverişsiz şərait. Əlverişsiz iş.

ƏLVERİŞSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əlverişli olmama, işe yaramama.

ƏLVİDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

nida [ər.] Sağlıqla qal, xuda-hafiz. Əlvida, ey sevimli şəhər.
Əlvida! Əlvida! Daldığım uyğu; Inanmam ölümmü, röyamı yoxsa. S.Vurğun. [Şemsiyye:] Göz-ləyəcəyəm, müəllim, hələlik əlvida!
deyib getdi. M.Ibrahimov. □ Əlvida etmək
1) görüşüb ayrılmaq, vidalaşmaq. Dostlarla öpüşüb əlvida etdi.
Axır, gözüyaşlı anam, bacım və sair əqrəbam ilə əlvida edərək yola düşdüm. S.S.Axundov. [Derviş:] Hamımız qoca kişi ilə bir yerdə kənddən əlvida edib şəhərimizə varid olduq. A.Divanbeyoğlu;
2) məc. terk etmek, itirmek, hemişelik ay-rılmaq. Altı ay keçmədi ki, biçarə övrət də canından artıq sevdiyi kiçik balalarına həmişəlik əlvida etməyə məcbur oldu. C. Cabbarlı. Polad qərq olaraq düşüncələrə; Əlvida elədi ilk məhəbbətə. M.Rahim. // Ayrılmaq, getmek münasibeti ile düzel-dilen merasim. Əlvida konserti. // Ayrılıq, ayrılma. Əlvida gecəsi.

ƏLYAZISI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əlyazma(sı). Qədim əl-yazısı.

ƏLYAZMA(SI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əl ile yazılmış metn, kitab ve s; elyazısı. Əlyazmaları fondu (el-yazmaları toplanılıb saxlanılan yer, idare, şöbe ve s.). M.F.Axundzadənin əlyazmaları. Fondda ən qədim əlyazma perqament üzə-rində qədim kufi əlifbası ilə yazılmış Quran surəsidir.

ƏLYETMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əlçatmaz.

ƏLYÖVM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] klas.
Bu gün, indi. Yoxsa Məlikov Həsənbəyi-pir; Əlyövm olu-nur vətəndə təqdir? M.Ə.Sabir.
Hele de, indiye qeder.

ƏLZƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] klas. Daha lazım, en vacib, çox gerekli. □ Əlzəmdir
lazımdır, çox vacibdir. Əlbəttə, elm təhsil eləmək hər bir babətdən lazımdır və padşahi-mehriba-nımızın dilini bilmək dəxi əlzəmdir. C.Memmedquluzade. Hacı Rəsul:
Elm həm ünasa, həm zükura eyni dərəcədə əlzəmdir. Mir Celal.

ƏMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] bax aman. Böylə gedərsə Bakı əldən gedər; Qalmaz o məvadə əman,
hiç, hiç! M.Ə.Sabir.

ƏMANƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Birine inanıb bir şeyi müveqqeti olaraq tapşırma, verme. Bu üzük sizdə əmanət qalsın. □ Əmanət almaq
müveqqeti istifade üçün almaq. Kitabı əma-nət almışam. Əmanət vermək
müveqqeti istifade üçün vermek. Əmanət qoymaq
bir şeyi müveqqeti olaraq inandığı adama, ya yere tapşırmaq, qoymaq. Kağızlarını yoxladığım zaman sərrafların yanında yüz min tümən əmanət pul qoyduğunu gördüm. M.S.Ordubadi. Əmanət saxlamaq
başqa-sının malını, pulunu müveqqeti olaraq ol-duğu kimi qoruyub saxlamaq. // Saxlanmaq üçün birine müveqqeti olaraq tapşırılan şey, özgenin tapşırdığı şey. özgənin əmanətidir,
verə bilmərəm.
At elin, torba əmanət; Bizim daha nəyimiz var? (Ata. sözü). Qışda sorağını uzaqdan aldım; Dedim:
Əmanə-tim, eşqim səndədir. N.Refibeyli. □ Allah əmanəti Allaha əmanət
saxlamaq, qorumaq üçün müveqqeti olaraq başqasına verilen qiymetli şey. Ərz etdi:
Səlamət ol, anacan! Allaha əmanət ol, anacan! A.Sehhet. // Sif mənasında. Əmanet qoyulmuş, mü-veqqeti tapşmlmış. Əmanət şey.
Banka faizle qoyulan pul. Əmanətlərin qəbulu, verilişi. □ Əmanət kassası
eha-linin artırıb yığdığı pulları müeyyen imti-yazlarla qoruyub saxlayan maliyye müessi-sesi. Pulunuzu əmanət kassasına qoyun. Əmanət kassası kitabçası. Əmanət kassa-sından pul götürmək.
Bax amanatabənd. Oturuşu o qədər əmanətdi ki, balaca bir təkanla onu arxası üstə aşırmaq olardı. Ə.Əbülhesen.
nida köhn. Allah elemesin. Əmanət, əmanət, dəyməsin ara; Düşməsin ədavət bir də dübara. Q.Zakir.

ƏMANƏTÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif
Əmanet veren adam. // Əmanet kassasında pulu olan adam. Əma-nətçilərə xidmət.
[Müstentiq:] Yox, sən qurtar get, indi uzaq kəndlərdən gəlmiş əma-nətçilər kassa qabağındadırlar, sizi gözlə-yirlər. S.Rehimov.