Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
ƏMR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir işin görülmesi üçün verilen hökm, gösteriş. [İskender:] Gərək hər əmrimə baş əysin cahan; Ovcumda top kimi oynasın dövran. A.Şaiq.
.Müqim bəy xanımın tapşırığını bir əmr kimi yerinə ye-tirmişdi. S.Rehimov. □ Əmr etmək
bir işin görülmesini hökmle tapşırmaq, buyur-maq. Onun eşqiylə mən ki dərbədərəm; Hər nə əmretsəniz qəbuledərəm. H.Cavid.
.Mənə də müəllimimiz
. bir hekayə düzəldib yaz¬mağı əmr etmişdi. S.S.Axundov. // Bir işi yerine yetirmek haqqında emr, serencam yazılmış kağız; emrname. Nazirlikdən əmr alındı. Əmrə tabe olmaq. Əmri yerinə yetirmək.
Vahidin məktəbdən kənar edil-məsi haqqındakı əmri oxuyanda Muxtar təəccüb elədi. Mir Celal. □ Əmr vermək
emrname, serencam yazmaq, neşr etmek, elan etmek. Təyinat haqqında əmr vermək.
Hökumet orqanının, idare, müessise, teşkilat ve s. rehberlerinin resmi seren-camı. Hərbi komissarlığın əmri. Institut direktorunun əmri.
[Komandir:] Göz-qu-laq ol!
əmrini verdikdən sonra ordugaha döndü. H.Nezerli. Tapşırıq görüldü yoldaş komissar! Mən yenə hazıram, nə əmriniz var? S.Vurğun. Dəstə öz komandirinin əmri ilə irəliləyirdi. Ə.Veliyev.
0 Əmr siğəsi
"emr forması"nın köhne qrammatikada adı. Əmr forması qram.
zaman ve xüsusi elameti olmayan, yalnız şexs şekilçileri qebul eden feil qrupu. Əmr cümləsi qram.
emr ifade eden cümle. Əmrdən çıxmaq
tabe olmamaq, gösterişe, emre emel etmemek. Əmri-qaib
köhne qrammatikada: üçüncü şexse edilen emr. Əmri-hazır
köhne qramma-tikada: ikinci şexse edilen emr. Əmrinə vermək
ixtiyarına vermek. Komandanın əmrinə çoxlu sursat və qoşun verilmişdir.

ƏMR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İş. [Şah:] Sizi bir əmrdən ötrü məsləhətə çağırmışam, gərək haman xüsusda bir tədbir göstərəsiniz. M.F.Axund-zade. Olmaz bu ki hər əmrə dəxalət edə fələ; Dövlətli olan yerdə cəsarət edə fələ. M.Ə.Sabir. Mən istəmirəm, Xudayar bəyin keçəcəyindən danışam, çünki özü də heç bu əmrə razı olmaz. C. Memmedquluzade. □ Əmri aşmamaq
işi keçmemek, çe-tinlik çekmek. Əvvəl əmrdə köhn.
ilk ola-raq, birinci növbede, evvelce, evvel başdan.

ƏMRAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "merez" söz. cemi] köhn. Azarlar, xestelikler. Sirayətli əmraz.
Mən çəkirəm onun işvəylə nazın; Gör canda ar-tırdı necə əmrazın. Aşıq Maqsud.

ƏMRİ-VAQE : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Olmuş, olub bitmiş iş. Əmri-vaqe qarşısında qalmaq. Əmri-vaqe qarşısında qoymaq.
Zeynal heç inanma-yırdı ki, Mehriban öz çocuqlarından əl çəkə bilər, fəqət bu, bir əmri-vaqe idi. S.Hüseyn. [Əli:] Din bir əmri-vaqe olaraq, insaniy-yətlə bərabər doğulmuş və əsrlərdən bəri dolanbac tarix yollarında onu təşyi edir. çemenzeminli.

ƏMRNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. emr ve fars.
..name] Əmr yazılmış kağız, yazılı emr. Əmrnaməyə görə. Əmrnamə ilə tanış olmaq.
// Əmr. Əmrnamə dəftəri.
Əmrnaməyazılmış və Ba-lacayev tərəfindən imzalanmışdı. S.Rehimov.

ƏMSAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "misal" söz. cemi]
klas. Oxşar(lar), benzer kimi(ler). Şiəyəm, əmma nə bu əşkaldən; Sünniyəm, əmma nə bu əm-saldən. M.Ə.Sabir.
Misl, tay-beraber. Əmsalı görünməmiş (misli görünmemiş).
riyaz. Cebri ifadede ededi (ya herfi) cemlenme. // Axtarılan ededi elde etmek üçün müeyyen kemiyyete vurulmalı olan eded. // Fiziki cismin her hansı bir xüsu-siyyetini teyin eden kemiyyet.

ƏMTƏƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "meta" söz. cemi] iqt. kit. Mübadile üçün istehsal edilen emek meh-sulları; mal. Əmtəə insanın hər hansı bir eh-tiyacını təmin edən, habelə başqa şeyə də-yişdirilən şeydir.
[ömer Lütfi:] Şəhərdə olan bütün əmtəə təcili surətdə ixrac edil-məlidir. H.Nezerli. □ Əmtəə dövriyyəsi iqt.
malların xalq teserrüfatında dövr etmesi. Şəhərlə kənd arasında əmtəə dövriyyəsinin artması. Əmtəə istehsalı iqt.
seciyyevi xüsusiyyeti, alğı-satqı yolu ile mübadile üçün mehsul istehsal etmekden ibaret olan ictimai istehsal. Əmtəə mübadiləsi iqt.
mal mübadilesi, mal deyişme. Beynəlxalq əmtəə mübadiləsi.

ƏMTƏƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. iqt. Əmtee kimi satıla-caq; satlıq, bazarlıq. Əmtəəlik heyvan.

ƏMTƏƏŞÜNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. emtee ve fars.
..şünas] Əmteeşünaslıq mütexessisi. Əm-təəşünas vəzifəsi.

ƏMTƏƏŞÜNASLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Malların növle-
rinden, keyfiyyetlerinden, istehlak deye-rinden behs eden elmlerin mecmusu.

ƏMUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
riyaz. Şaquli olaraq yuxa-rıdan aşağıya enen ve düzbucaq emele ge-tiren xett; şaquli xett.
Polad toppuz. Qılıncdan murad hasil olmadı, əmuda əl atdılar. "Koroğlu". Rüs¬təm Zal dastanları, Hüseyn Kürd əmudları, ovçu Pirim sərgüzəştləri, Bəhram Gurun ov səyahətləri ayrı-ayrı lövhələrdə təsvir edil-mişdi. S.Rehimov.

ƏMUDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Şaquli. Əmudi xətt.

ƏMVAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "mal" söz. cemi] köhn. Mallar. Biz məgər aclara vəqf eyləmişik ma-lımızı? Ta ki hər müstəhəqə bəzl edəkəmva-lımızı. M.Ə.Sabir. Onda məxluqat nəinki bu fani dünyanın əmvalından, hətta öz əyalın-dan və canından belə keçər. S.Rehimov.

ƏMZİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Sormaq üçün körpe uşağın ağzına verilen içiboş rezin borucuq. Uşağa əmzik ver, ağlamasın.
[Xarrat:] Uşaqlar əmziklə bəslənirdilər.. T.Ş.Simurq. Qaragöz körpələri sakit edib əmzik vermiş, nənniyə salmışdı. M.İbrahimov.
İçinde süd, çay ve s. olan şüşenin ağ-zına keçirilen deşikli rezin borucuq. Əm-ziyin südünü boşaltmaq.

ƏMZİKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f məh. Döş kimi sal-lanmaq.

ƏMZİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif
Südemer uşağı olan. Əm-zikli qadın.
Əmzik keçirilmiş, emziyi olan. Inək və camışları, xüsusən ilkinə doğan düyələri müt-ləq balasız sağmağa, balası isə əmzikli qab-dan süd içməyə öyrətməlidir. "Qaramal".
Mayeni tökmek üçün ağzında yarıq şeklinde yeri olan. Əmzikli şüşə.

ƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ədat. Keyfiyyet bildiren sifetlerin ve zerflerin evveline getirilerek üstünlük, şid-det bildirir. Ən böyük çay. Ən iti uçan təy-yarə. Ən sağlam adam. Ən qısa. Ən uzun. Ən gözəl. Ən axırda. Ən əvvəldə. Ən sonra (lap axırda). Əlin ən uzun barmağı orta barmaqdır.
Mədən işlərinə olan böyük hə-vəsi sayəsində [Araz] artıq ən təcrübəli bir usta olmuşdu. A.Şaiq. Aralarında ən yaşlı-ları olan Rəşid atı saxladı. H.Nezerli. Insan orqanizminin ən həssas və işlək üzvü olan ürək azad döyünməyi çox sevir. Ə.Veliyev.

ƏNAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "nemet" söz. cemi] Bex-şiş, hediyye, mükafat. Ənam almaq. Ənam vermək.
[Odabaşı:] Hətta Mirzə Əhməd ağa qız üçün ənam göndərmişdi. Ə.Haqver-diyev. [Rehim xan:] Əgər Nəsrəddin şahın ənamı olmasaydı, bu saat səni həlak edər-dim. C.Cabbarlı. □ Ənam eləmək klas. ¬bağışlamaq, vermek. Haq mənim ömrümü kəssin, sənə ənam eləsin. S.Ə.Şirvani.

ƏNBƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Kaşalota oxşar bir ba-lığın medesinden çıxarılan gözel qoxulu madde. Ənbər qara, boz, sarı rəngli, çox yağlı maddədir.
Xoş qoxu, etir. Ənbər qoxumaq. // Sif. menasında. Mən qurbanı olum ənbər tellərin; Qönçə dodaqların, püstə dillərin. Nebati.
məc. klas. Gözelin saçına, zülfüne işare. Ləblərin görən neylər; Görə bir də ənbəri.
(Bayatı).

ƏNBƏRBAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. enber ve fars.
..bar] klas. şair. Ənber saçan, etir saçan. Ənbər-bar zülf.
Görməmişəm belə bir səfalı zülf; çox sünbüli-ənbərbarı tutmuşam. M.P.Vaqif.

ƏNBƏRBU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. enber ve fars. bu]
klas. şair. Ənber qoxulu, enber kimi etirli.
Ağ, parlaq, ipi deneli ela düyü növü. Ağ ənbərbu. Ənbərbu düyü.

ƏNBƏRÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Qızıldan döş bezeyi. Keçmişdə bir çox kəndlərdə qadınlar döşlə-rinə ənbərçə taxırdılar.

ƏNBƏRFƏŞAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər. enber ve fars.
..feşan] klas. şair. Ənber saçan, etir sepe-leyen; enber qoxuyan. Badi-səba Isa kibi gərçi dirildir ölüyü; Ənbərfəşan zülfün dəmi badi-səbayə tən edər. Ə.Nebati.

ƏNBƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deyirman çarxını işleden suyun yığılıb şiddetle töküldüyü nov. Dəyir-manın suyu ənbərəyə yığılır, oradan tökülür və çarxı işlədir.

ƏNBƏRİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Ənber kimi, etirli, xoş-iyli.