Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ƏNBƏRİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər. enber ve fars.
..in] klas. şair. Ənber kimi etirli, etir saçan. Cən-nətin ənbərin qapıları usta Ağabalanın üzü-nə açıldı. çemenzeminli.

ƏNBİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Demirçi tutğacı, maşası. Dəmir-çilər qızğın dəmiri ənbirlə tutub döyürlər.

ƏNBİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "nebi" söz. cemi] Nebi-ler, peyğemberler.

ƏNCAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Son, axır, nehayet, netice. Hər işi əncamı ilə ölçərlər. Əncamı xeyir olsun (axırı xeyir olsun). □ Əncam qılmaq (vermək)
sona vardırmaq, neti-celendirmek. [Böyükxanım:] Allah rizasına, bizi dil-dişə salma! Işlərə əncam verginən! M.S.Ordubadi. Əncam tapmaq
sona varmaq, neticelenmek. [Ağamerdan:] Amma Zeynəb xanım gərək mənim hər sözümə, hər tədbirimə əməl etsin ki, bu iş əncam tapa. M.F.Axundzade.
Kömek, vasite, yol, tedbir. □ Əncam etmək (çəkmək)
helline, başa gelmesine, qaydaya düşmesine kömek etmek, çıxış yolu tapmaq, tedbir görmek. Indi naxoşdu milləti-islam; Ona lazımdır eyləmək əncam. S.Ə.Şirvani. [Aslan bey:] Sən ehtiyatlı ol, mən özüm bu işə əncam çəkərəm,
dedi. A.Şaiq. [Hacı Murad:] Məhərrəm bəy gəlsin, görək işə nə əncam çəkirik. S.S.Axundov. Əncama qoymaq (salmaq)
yoluna qoymaq, yoluna salmaq, qaydaya salmaq. Məktəb işlərini əncama saldınmı?
O, Tütünçüoğlu və Həsənağanın vasitəsilə hər bir işi əncamına salmışdı. M.S.Ordubadi.

ƏNCAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qapı ve pencere qanadla-rını çerçiveye bağlayan ve onların açılıb-örtülmesine imkan veren demir hisse; reze. Qapı əncaməsindən çıxmışdır. □ Dişi əncamə
encamenin qapı açılıb-örtülende onunla beraber dönen hissesi. Erkək ən-camə
encamenin qapı açılıb-örtülende çerçivede hereketsiz duran hissesi.

ƏNCİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] İçinde xaş-xaş kimi xırda tumları olan etli, şirin, yumşaq qabıq-lı, yumru meyve. Əncir mürəbbəsi. Əncir doşabı. Əncir ağacı. Əncir qurusu (quru-dulmuş encir).
[Molla] gedib, var-yox pulunu verib bir səbət yaxşı əncir alır, apa-rır Teymura. "M.N.letif." Bir-iki dəqiqədən sonra böyük bir əncir ağacının yanından, haman şəhərdən tanıdığım Əhmədin çıxdı-ğını gördüm. T.Ş.Simurq. // Hemin meyve-nin ağacı. Əncirin altında oturmaq.

ƏNCİRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Əncir ağacları olan. Mən səni çox görmüşəm cavanlıq çağlarında; Bol əncirli, üzümlü Novxanı bağlarında. S.Rüstem. Kərim bəy burada, bu əncirli hə-yətdə nəvəsini məşğul edən bir şey olduğunu duydusa da, üz vurmadı. Mir Celal.
Terkibinde, içinde encir olan. Əncirli konfet.

ƏNCÜMƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] kit. köhn. Meclis, cemiyyet, şura. Səttar xan məsələni əncü-məndə qoymaq üçün bir söz demədi. M.S.Ordubadi. // Camaat. Hər söz ki gəlir

zühurə məndən; Min tənə bulur hər əncü-məndən. Füzuli.

ƏNDAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Beden. Qaşı, gözü, əndamı, təmamən əl-ayağı; Hər bir sənəmin başına yüz naz kimindir? M.V.Vidadi. Uşa-ğın əndamına quru xına sürtməyə başlar-dılar. H.Sarabski.
Boy, qedd, qamet, boy-buxun, beden quruluşu. Əndamı olduqca düzgündür.
Bunların şirin ləhcələri, duzlu danışıqları, mütənasib əndamları və alıcı, xumar gözləri vardır. M.S.Ordubadi. □ Əndamın yansın (açılsın) əndamı yanmış (açılmış)
qarğış ifadesi. Anası Gülpərinin təpəsinə iki əlli qapaz vurub deyərdi:
Əndamı açılmış, bir bax, gör uşağı nə günə salmısan! H.Sarabski. Əndamına lərzə düşmək
titremek, es-mek (qorxudan).

ƏNDAMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Boylu, boylu-buxunlu, biçimli, beden quruluşu çox düzgün, gözel bedenli.
Bir qeder dolğun, beden quruluşu yerli-yerinde. [Sultan bey:] Əsil mən deyən arvad elə o idi ki, hallıca, dul, əndamlı.. U.Hacıbe-yov.
.Əndamlı xanım xalata oxşar, qırmızı güllü, sarı paltar geymişdi. M.İbrahimov.

ƏNDAMSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Beden quruluşu yerli-yerinde olmayan; biçimsiz. // Boysuz, qısa-boylu.

ƏNDAMSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əndam çirkinliyi, be-den nöqsanı, beden quruluşunun düzgün ol-maması; biçimsizlik.

ƏNDAZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Kağızdan, karton-dan kesilmiş ülgü. // ölçü, miqyas, ölçü vahidi. □ Bir əndazədə
bir ölçüde, bir qaydada. [Qızların] hamısının libası bir qiy-mətdə, bir əndazədə və bir ölçüdə idi.
M.S.Ordubadi.
Tenasüb, simmetriya, quruluş düzgün-lüyü. Onun bədən əndazəsi yerli-yerindədir.
məc. Hedd, hüdud; norma. Hər şeyin əndazəsi olmalıdır. Əndazədən artıq.
Ən-dazə qoyaq, üç gün oturaq. (Ata. sözü). Tü-kün əndazədən artıq görünür; Quyruğun gör necə yerlə sürünür. A.Sehhet. □ Əndazə-dən çıxmaq
endazeni aşmaq, heddini aş-maq. Görsən tanımazsan yarımsaqqalı; çı-xıb əndazədən dövləti, malı. Q.Zakir. [Süb-hanverdizade] hər hansı bir qonaqlıqda ən¬dazədən çıxmaz və öz hörmətini gözlərdi. S.Rehimov. Əndazəyə düşmək
lazımi şekle düşmek. Əndazəyə salmaq
yönde-me, qaydaya salmaq, lazımi şekle salmaq.

ƏNDAZƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Biçimli, düzgün, müte-nasib, qaydalı, her cehetden yerli-yerinde.

ƏNDAZƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Biçimsiz, ölçülme-miş, tenasübsüz, ölçüsüz. Indi bizim evin quruluşu sənə olduqca ölçüsüz-biçimsiz və əndazəsiz görünür. M.S.Ordubadi.
Hesabsız, saysız, çox qeyri-mehdud.

ƏNDƏLİB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Bülbül. Hər
qanda eşitdi bir təbibi; Gülzarının oldu ən-dəlibi. Füzuli. Ey əndəlib, səndə bu nə qa-nundur; Fəğan çəkmək növbaharı görəndə. Q.Zakir. Əndəliblər yaz axtarar; Ovçu ördək, qaz axtarar... Aşıq Şemşir.

ƏNDƏ-MƏNDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əndə-məndə demək dan.
yersiz danışmaq, artıq-eskik danış-maq. Pulsuz rəncbər atar bir fitə ortası dəlik; Əndə-məndə desə, ombasına beş-on da təpik. M.Möcüz.

ƏNDƏR-DÖNDƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əndər-döndər elə-mək dan.
alt-üst etmek, yoxlamaq, axtar-maq, araşdırmaq. Rövşən getdi, dağları, daşları əndər-döndər elədi. "Koroğlu".

ƏNDƏRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ənderilmek"den f.is.

ƏNDƏRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Hamısı birden-bire
tökülmek. Başına bir vedrə su əndərildi.
Birden yıxılmaq, aşmaq. Ağacın üs-tündə olan uşaq birdən yerə əndərildi.
Atlı köklü ağac kimi əndərildi, lakin sol ayağı üzəngiyə ilişib qaldığından, at onu sürüyə-sürüyə apardı. çemenzeminli.

ƏNDƏRQƏLİB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əndərqəlib eləmək dan.
başdan elemek, redd elemek. Necə, nə təhər eləyim? Get, at çölə, əndərqəlib elə çıxsın getsin. M.İbrahimov.

ƏNDƏRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əndermek"den f.is.

ƏNDƏRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Duru, yaxud sepele-nen şeyleri qabdan ve s.-den birden-bire ve bütünlükle tökmek, boşaltmaq. Vedrənin suyunu əndərmək. çuvalın ağzını açıb unu təknəyə əndərdi.
Lakin ansızın bir təsadüf Ağabəyimin düşüncə kasasını əndərdi, sa-kit və fərəhli həyatına zəhər qarışdırdı. çemenzeminli.
B a x endirmək. Ceyran çəkib qılıncı endirdi divə, div əl atıb, Ceyranın biləyin-dən tutub sıxmağa başladı. (Nağıl).

ƏNDƏRUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.]
sif. köhn. İç, içeri, daxil. Pişxidmətbaşı və xacə Mübarək düş-dülər qabağa, bir-bir əndərun otaqlarını göstərməyə şüru etdilər. M.F.Axundzade.
is. İran evlerinde: evin aile ve qa-
dınlara mexsus hissesi. [Yusif şah:] [Xace
Mübareke:] çünki sən həmişə Şah Abbasın
əndərununda olubsan, mümkün deyil ki, bu
qəziyyə sənə məlum olmasın. M.F.Axund-
zade. Məclislə əndərunun arasında dolaşan
Fərman idi. Ə.Haqverdiyev.
is. Umumiyyetle, otaq menasında. Mirzə
öz əndərununa getdi, mən də soyunub yat-
dım. Ə.Haqverdiyev.

ƏNDƏRUNİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əndərun
ci menada. Şərq şəhərlərinə məxsus əndəruni və biruni, iki həyətli, bağçası evlərinə yanaşı, bozpal-çıqdan tikilmiş yoxsul və zəhmətkeş əhali ya-şayan daxmacıqlar da çoxdur. M.İbrahimov.