Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ƏRKOYÜNLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ərköyün olmaq,
heddinden artıq ezizlenmek, her bir arzu ve

şıltağı yerine yetirilmek neticesinde xudbin olmaq.

ƏRKOYÜNLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ərköyün adamın hal
ve keyfiyyeti; xudbinlik. Evdəki ərköyünlük əlamətləri məktəbin ciddi tələbləri qarşı-sında əriməyə başlayırdı. S.Rehimov.

ƏRKYANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Ərki olan adam kimi, erk ederek, erkle, özüne çox yaxın bilerek. Bayram kişi ərkyana [cavanı] danladı:
Yax-şı, nə quruyub durmusan. Gəl otur, üzüm ye, söhbət elə. M.Rzaquluzade. Bəbir bəy ərkyana bir ahənglə üzünü qadına tərəf tu-tub deyirdi:
Qumru bacı, bunu ayrı yerdə deyib, camaatı özünüzə güldürməyin. Mir Celal. Şüşə tək sınmış eşitdim xatirin mən-dən, gülüm! Söylədim, gəzmə rəqibimlə, sənə ərkyanə mən. Ə.Vahid.

ƏRQƏVAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] şair. Qırmızı rengli gözel bir gül (klassik şeirde gözelin dodağı bu çiçeye oxşadılır). Səmən iyli, səhabi zülf, ay qabaq; Qönçə dəhan, dürr diş, ərqəvan dodaq. M.P.Vaqif.

ƏRQƏVANİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [fars.] şair. Ərqevan çi-çeyi renginde, qırmızı ve parlaq. öldürdü məni qəmi-nihani; Yoxdurmu şərabi-ərqə-vani? Füzuli.

ƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əri olan. Ev tikdirənlər təkcə ərli qadınlar deyildi. Ə.Əbülhesen. // Is. mə-nasında. Ərli qadın. Ərlilərin əri var; Dulların da Allahı. (Ata. sözü).

ƏRLİ-ARVADLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf. Ərle arvad bir
yerde; bütün ailelikle.

ƏRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Ərin öz qadınına olan müna-sibeti, vezifesi, haqqı. Onun ərliyindən nə olacaq? Ərliyə qəbul etdi.
[Şah Abbas:] Əgər sizdən hər biriniz
. Abbas Məhəmməd oğlunu ərliyə qəbul edirsə, təzədən bu ibarət ilə ona siğeyi-nikah oxutdurram. M.F.Axundzade.
.Müqim bəy getdikcə Zərrintac xanımın ərliyindən tamamilə çıxıb,
. saqqalı taxıl tozuna bulanmış darğala-rından birinə çevrilirdi. S.Rehimov.
Merdlik, qoçaqlıq, namusluluq. Ərlik göstərmək.
Bəylərimizə dəmirdonlu deyər-lər; Daim içimizdə ərlik işlənir. "Koroğlu".
sif. Əre getmek vaxtı çatmış. Ərlik qız. Ərlik vaxtı (qızın ere getme vaxtı, heddi-büluğa çatdığı vaxtı).
Dilşadın
. təşkilata girməsi, ərlik qız ikən oğlanlarla gəzməsi ¬bütün bunlar Kərbəlayı Əzimin boynuna vəzifə qoyur. T.Ş.Simurq. Ərlik yekə qızdır, deyirəm, get ərə, getmir. Ə.Nezmi.

ƏRLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əri olan qadının hal ve veziyyeti.

ƏRMƏĞAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] bax armağan.
Əzəl başdan Bəsrə, Bağdad eliniz; Bəylər üçün ərməğandır teliniz. M.V.Vidadi. [Der-viş:] Arzusunu çəkdiyim zat məni doydurdu, könül usandı, özgə bir ərməğan axtarmaq xəyalından nə xilas və nə də doya bildim. A. Divanbeyoğlu. Ərməğanım yaslı nəğmə; Bir quş oldum, çıxdım yola.. Ə.Cavad.
ƏROVis. çirkli, sabunlu paltar suyu. Ərov axıb gəlib qapının yanında göl durmuşdu. C.Memmedquluzade.

ƏRP : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Sirkenin, abqoranın ve s.-nin üzerine yığılan çirkli qeliz maye qatı.
İçinde su qaynadılan qabların dibinde ve divarlarında daşlaşan, hell olmayan duz-lar çöküntüsü. Buxar qazanından ərpi təmiz-lədilər. çaydan ərp bağlayıb.
Daranarken başdan tökülen kepek, qo-vaq. Darağın dibi ərplə doludur.
Dişlerin dibinde emele gelen çöküntü. Dişi ərp tutub. // Bezi boğaz xesteliklerinde esnek üzerinde emele gelen sert perde. Xəstənin əsnəyi qızarır və şişir, bozumtul ağ rəngli ərp əmələ gəlir.

ƏRPLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ərplenmek"denf.is.

ƏRPLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f üstü erple örtülmek, erp bağlamaq. Sirkənin ağzı açıq qalanda ərplə-nir. çaydanın divarları və dibi ərplənmişdir.

ƏRRADƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Tekerler üze-rinde yerleşdirilmiş top, mancanaq ve s. altlığı. çəkilməkdə ərradədə tuplər; Təbil-lərdə fəryad gup-guplər. M.Ə.Sabir.
Araba. Aşura günü tək bir səhər çağı; Yığdı ərradəyə övrət, uşağı. Q.Zakir.

ƏRRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] İkidesteli iri mişar, bıçqı. Kərki olub öz tərəfinə yonma; Ərrə ol, iki tərəfə yon. (Ata. sözü).

ƏRRƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mişarçı, bıçqıçı.

ƏRSƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Meydan, açıq yer, boş yer; düzen. Bir ərsədə hər əsər ki gördüm; Sənsən deyib ol əsər, yügürdüm. Füzuli. Mahi-rəmazandır, yenə meydan da bizim-dir; Meydan da bizim, ərsədə cövlan da bizimdir. M.Ə.Sabir.
0 Ərsəyə gəlmək
meydana gelmek, ortalığa çıxmaq. Bir cavan təzədən gəlib ərsəyə; Əcayib oğlandır, adı Məhəmməd. M.P.Vaqif.
Kamala yetme, müsteqil heyat sür-meye başlama.
0 Ərsəyə çatmaq
kamala yetmek, bö-yümek. [Dövletliler] boy atıb ərsəyə çatma-mış alverə elə qurşanırdılar ki,
. heç birpeşə öyrənməyə də fikir verməyə macalları ol-murdu. Ə.Əbülhesen. Ərsəyə yetirmək (çatdırmaq)
böyütmek, yetişdirmek, ortalığa çıxartmaq. Ərsəyə yetmək (çat-maq)
böyümek, kamala çatmaq, müsteqil heyat sürmeye başlamaq.

ƏRSƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. qəd. Böyümek, kamala çat-maq. Ərsəmiş nər öldürdün; Qanlısan, gö-zəl maya. (Bayatı).

ƏRSİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xemir işlerinde ve s.-de işle-dilen demir kürekcik şeklinde alet. Təknə-dən xəmiri ərsinlə qazımaq.
Hər sözü təlim eləyir tərsinə; Dəyməz o bir paslı dəmir ərsinə. M.Ə.Sabir.
0 Ərsinlə qazıyıb çıxarmaq
gücle, çox zehmet çekerek çıxarmaq, redd etmek. [Mür-şüd:] Yox, Sadıq, mənim arvadımı sən yaxşı tanımırsan, bir məsələ ki onun beyninə girdi, ərsinlə qazıyıb çıxarmaq olmaz. S.Rehman.

ƏRSİNLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ərsinlemek"den f.is.

ƏRSİNLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ərsinle qazımaq (qazı-yıb çıxarmaq). Qazanın dibini ərsinləyib qaz-maqları çıxarmaq.

ƏRSİNLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ərsinlenmek"den f.is.

ƏRSİNLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Ərsinle qazınıb
çıxarılmaq.

ƏRSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əri olmayan, dul. Ərsiz qadın.
Bir bölük atlar; çəməndə otlar; Ərsiz arvadlar; Bu balama qurban. (Bayatı). Mən [qızın] ailəsiz, ərsiz (z.), çocuqsuz olduğunu zənn edirdim. S.Hüseyn.

ƏRSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ərsiz qadının hal ve ve-ziyyeti; dulluq.