Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ƏYLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Əylence ile meşğul
etmek, başını qarışdırmaq, şenlendirmek, üreyini açmaq. Uşaqları cürbəcür oyunlarla əyləndirmək. Yanında bulunan qadınlar [Gülzarı] yayındırmaq və əyləndirmək üçün qrammofon oxudurlardı. T.Ş.Simurq. [He-sen:]
.Rəşid əfəndi gəldi də sizi əyləndirir. H.Nezerli. // Oynatmaq, eylence etmek. Bir könülə kifayətdir bir mənalı məhəbbət; İki qəlbi əyləndirmək xəyanətdir, sevgilim! S.Rüstem. [Tutu:] Bir zaman məni də bu cür yağlı dillərlə əyləndirirdin. Ə.Veliyev.

ƏYLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hereketde olan bir
şeyin hereketini saxlamaq, dayandırmaq, durdurmaq. Gedən adamı əyləndirmək.
Qərəz, Gülpəri gilabısatanı əyləndirib evə qayıdar və:
Ay ana, tez ol, gəl, gilabısatan qapıdadır,
deyərdi. H.Sarabski. [Selim] kəndlərinin bərabərinə çatanda maşını əy-ləndirdi, sərnişinlər ona kömək etdi, onu yük maşınından düşürtdülər. S.Rehimov.

ƏYLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əylenmek^&#
den f.is.

ƏYLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əylenmek2"den f.is.

ƏYLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Dayanmaq, durmaq, yu-banmaq, lengimek. O, görəsən, harada əy-ləndi, gəlib çıxmadı?
[Deli Hesen:] Əylən, bir qulaq as sözə. "Koroğlu". Fərhad qul-luqdan çıxanda daha bir yanda əylənməyir, tez evə qayıdırdı. C.Cabbarlı. // İlişib qal-maq, sakin olmaq.
ci ildə Minkənd tərəfdən gələn Zəngəzur qaçqınlarından bu kənddə əylənənləri çox olmuşdu. Ə.Abasov.

ƏYLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f
ürek sıxıntısını def ederek xoş vaxt keçirmek, ruhen istirahet etmek üçün eylence ile, eylendirici bir şeyle meşğul olmaq, vaxt keçirmek. Axşam yax-şıca əyləndik.
[Xeyyam:] Qayğı bilməz, içərək əyləniriz; Ayrı olsaq da, həqiqətdə biriz. H.Cavid. [Zeynal] hər zaman gülmək, əylənmək, bağırmaq, sərxoş olaraq səfa-hətlə vaxt keçirmək istəyirdi. S.Hüseyn. [Xan]
.hətta özü də saatlarca Buğacla əylə-nib nişan atırdı. M.Rzaquluzade. // Oyna-maq, şenlik etmek. Uşaqlar bağçanın hə-yətində əylənirlər.
Sən şad ol, sən əylən, sevin, gül barı; Qoy mən ayrılığın çəkim yükünü. R.Rza.
Lağa qoymaq, masqaraya qoymaq, ele salmaq, oynatmaq. Dükançıların bizimlə əyləndiklərini anlayaraq:
Bağışlayın,
dedi. A.Şaiq. // Zarafat etmek, şuxluq etmek. Ara-bir Ballı onunla əylənərək:
A kişi, hansı bəxtəvəri sevmisən?
deyirdi. A.Şaiq.

ƏYLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əyleşdirilmek"den
f.is.

ƏYLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Oturdulmaq.

ƏYLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əyleşdirmek"den f.is.

ƏYLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Oturtmaq. Yanında əyləşdirmək. Qonağı başda əyləşdirdilər.
Arvadı Cavadı çarpayının üstündə əyləşdir-di. Ə.Haqverdiyev. Ata oğlunu sakit edib əyləşdirdi. Mir Celal. İntizamla əyləşdirdi; Reyhan bütün uşaqları. M.Dilbazi.

ƏYLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əyleşmek"den f.is.

ƏYLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Oturmaq. Buyurun, əylə-şin. Hərə öz yerində əyləşdi.
Usta Zeynal balkonda əyləşib çıxartdı çubuğunu və baş-ladı çəkməyə. C. Memmedquluzade. Masa ətrafında dörd nəfər əyləşmişdi. H.Nezerli. Qabaq cərgədə əyləşmiş Qərənfil bacı ah çəkdi. İ.Əfendiyev.

ƏYLƏTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əyletmek2"den f.is.

ƏYLƏTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əyləndirmək. Əylət-
mədin qəlbin əziz qonağın; Olüncə sinəm-dən çəkilməz dağın. Molla Cüme.

ƏYLƏTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Saxlamaq, dayandırmaq, durdurmaq.

ƏYLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Cüyür.

ƏYMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əymek"den f.is.
Əyri, yay şeklinde olan. [Settar xanın] əymə və qövsi qaşları tez-tez qalxır(dı).
M.S.Ordubadi.

ƏYMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Dişleni (eskeşi) qayışlar va-sitesile xamuta (boyunduruğa) bend etmek üçün istifade edilen eyilmiş ağacdan ibaret qoşqu hissesi. Əymə əyir, mənfəət ilə satır; Pul qazanır, yaxşı qazanca çatır. A.Sehhet.
Araba çarxının, üz terefden şinle qapalı olub perler keçirilen dairesi. çarxın əyməsi şinsiz tez xarab olur.

ƏYMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir yana meyil etdirmek, aşağıya, yere teref meyillendirmek. Ağacın budağını əymək.
[Palıd:] Əssə külək, qopsa da tufan yenə; Əyməyə əsla gücü çatmaz mənə. M.Ə.Sabir. Bu yerlərdə limon sarı; Əyir, salır budaqları. S.Vurğun. Kolların altında baş qaldırmış körpə bənövşələr yazıq-yazıq boynunu əyib sanki torağayla-rın səsinə qulaq asırdı. Ə.Veliyev.
Əyri şekle salmaq. Məftili əymək. Kəf-girin sapını əymək. Qaşığı əymək. Uşaq çu-buğu əyib özü üçün yay qayırdı.
məc. Belini bükmek. Mən aşıq, dərd əydi; Dərman əydi, dərd əydi; Dərmana ge-dən təbib; Gəl, xəstəni dərd əydi. (Bayatı). Pərişan etdin halımı; Əyibsən qəddi-dalımı. Q.Zakir. Atabalanı fələk əyə bilməzdi, Bala-kişinin ölümü kişini yay kimi əydi. A.Şaiq.
məc. Razı salmaq, qane etmek, tabe et-mek. Onu əymək mümkün deyil.
məc. Tehrif etmek, düz yoldan sapdır-maq, eyintiye yol vermek.
◊ Ağız əymək
bax ağzını əymək ("ağız^&#
da). Baş əymək
bax baş. Boyun əymək
bax boyun. Qaşını əymək
na-razılıq ifade etmek. [Şöle xanım:]
.Sənin kefin yaxşı olsun, niyə qaşını əyibsən?.. M.F.Axundzade. İşi əymək
bax iş.

ƏYMƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Əyri, eyri olan, eyil-miş. Əyricə qaşı var, ucu əyməli; Kətan köy-nək geyib, köksü düyməli. Aşıq Kerem.

ƏYRƏMCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Arıq, sısqa, cansız. Bu uşaq nə əyrəmcə uşaqdır?

ƏYRƏMLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əyri, eyri-üyrü. Dağ at-
ları yolu ehtiyatla, elə bil ki, hər qarışı diq-qətlə yoxlaya-yoxlaya gedirlər. Belə olmasa, altı-üstü göz qaraldan, əyrəmli, nazik cığır-ların qurbanlarını sayıb qurtarmaq olmaz.
R.Rza.

ƏYRİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Düz istiqametde olmayan, düz xett teşkil etmeyen (düz ziddi). Əyri yol. Əyri xətt. Əyri qılınc.
Cığır dolanbac yol kimi əyri idi. M.İbrahimov. Murad dedi:
- Var, bala; Əyri qazma üsulu. M.Rahim. // Düz durmayan, düz olmayan, bir yana eyilmiş. Əyri barmaq. Əyri çənə. Əyri mismar.
Xudayar bəyin bir böyük qüsuru var. Burnu əyridi, əyridi, amma pis əyridi.. C. Memmedquluzade. [Qaçayın] burnu bir qədər əyri və iri idi. Ə.Veliyev. // Zerf me-nasında. Əyri getmək. Mıxı əyri vurmaq.
Umumi zəiflikdən başqa [Cebinin] ayaqları da əyri bitirdi. N.Nerimanov. □ Əyri bax-maq
1) gözünün yan terefi ile baxmaq, çep baxmaq; 2) məc. Narazı, şübheli, yaxud kinli ve hiddetli baxışla baxmaq. Axır vaxtlarda nədənsə mənə əyri baxır.
Sözünde, işinde, hereketinde düz ol-mayan, yalançı, fırıldaqçı. Əyri adam bir gün özünü göstərəcək.
Əyri adamın baca-rıqlı olmağı, düz adamın əfəlliyindən cəmiy-yət üçün daha qorxuludur. M.İbrahimov. □ Əyri danışmaq
düz danışmamaq, semimi danışmamaq, hiyle işletmek, biclik etmek. Əyri getmək
1) fırıldaq, hiyle yolunu tutmaq, düz yolla getmemek; 2) aldatmaq, vefasızlıq göstermek. Əzəldən arada əhdü peyman var; Əyri getmə, Əslim, yolu düz yeri! "Aşıq Kerem". Əyri görmək
- pis şekilde görmek, xoşuna gelmeyecek terzde görmek. Niyə bəs böylə bərəldirsən, a qare, gözünü; Yoxsa bu ayinədə əyri görür-sən özünü? M.Ə.Sabir. Hər nə gördüm, əyri gördüm, özgə babət görmədim. M.P.Vaqif. Əyri güzgü
1) eksi düzgün göstermeyen güzgü; 2) məc. bir şeyin tehrif olunmuş eksi. // İs. menasında. Casusmusan ki, yoxsa oğru? Ya əyrimisən ki, yoxsa doğru? Xetayi. Bir oğru, bir əyri, bir də haramı; Bu üçü bir olsa kolda gizlənər. Xeste Qasım. Tənbələ, əyriyə xeyirxahlıq etmək yaxşı işləyənin belindən basmaqdır. M.İbrahimov. // is. Düzgün olma-yan şey. Şairəm, çünki vəzifəm budur əşar yazım; Bədi bəd, əyrini əyri, düzü həmvar yazım. M.Ə.Sabir. [Keykavus şah:] çarə bul, seçilsin doğru əyridən. H.Cavid. [Vezir:] Belə olar əyyar sözü; Yanlış deyər əyri, düzü. A.Şaiq. □ Əyri iş
fırıldaq, hiyle.
.Əyri işlərin haqqında doğru danış. M.S.Ordubadi.
is. riyaz. Əyri xett. Diaqramın əyriləri. Əyrinin nöqtələri. // Her hansı bir prosesin kemiyyet nisbetini gösteren (eyri xett şeklinde) qrafik tesvir. Temperatur əyrisi. Yağıntı əyrisi.
◊ Əyri göz
mövhumatçıların etiqadınca, gözü deye bilen adamın gözü. [Qızyeter:] Yox... yox..., qadan alım, min əyri göz var; Bircə farağat dur,
. göz dəyər sənə. S.Vurğun. Əyri (gözlə) baxmaq
qeyri-memnun, narazı, acıqlı yaxud şübheli nezerle bax-maq. Əyri gözlə mənə baxdı. Əyri-əyri baxmaq
bax əyri (gözlə) baxmaq. Sona əyri-əyri baxır Məşədi Zeynəbin üzünə və birdən onun üstünə hücum çəkib itələyir. C. Memmedquluzade. Hacı Rəsul çomaqlı kəndliyə əyri-əyri baxdı. Mir Celal. Molla Şirəlinin ən çox zəhləsi getdiyi, ona əyri-əyri baxıb salam verməyən cavanlar idi. S.Reh-man. Əyri oturaq (oturub) düz danışaq
bir-birimizden incisek de, heqiqeti olduğu kimi deyek. Ey fələk, gəl ki, bir əyri oturub düz danışaq. S.Ə.Şirvani. [Geray ağa:] Gəl burada, bu qapalı otaqda, bu İçərişəhərdə əyri oturub düz danışaq! S.Rehimov.

ƏYRİAGIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Ağzı eyri olan. Əyriağız adam.

ƏYRİAYAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ayaqları eyri olan. Əy-
riayaq kişi.