Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ƏZƏLDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Lap evvelden, ilk vaxt-dan, ibtidadan. Əzəldən deyər ki, bəri dur, bəri; Irəli gedərsən, o durar geri. Q.Zakir. Biganələrlə çünki olub aşina könül; Ey kaş, olmayaydım əzəldən mən aşina! S.Ə.Şirvani. Əzəldən belədir, hər yeni şair; Bir yeni yol bulub, bir əməl bəslər. Ə.Cavad. Əzəldən düşmənəm qorxu ilə mən. M.Rahim.

ƏZƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] anat. Insan ve heyvan bedeninin, hüceyrelerden ibaret olub, yığıla bilen orqanı ve ya onun bir hissesi; muskul. Qolunun əzələsi daş kimidir. Əzələ fəaliy-yəti. Urək əzələsi. Qıç əzələləri.
Qolunu açdı, bükdü, dedi:
Əzələyə bax! Heç bilir-sənmi nədir ikipudluq oynatmaq? R.Rza.

ƏZƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. "ezel"den] bax əzəl
ci menada. Ədalət var idi bundan əzələ; Ya-man yerə yetib iş gələ-gələ. Q.Zakir.

ƏZƏLƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Inkişaf etmiş ezeleleri olan. Əzələli qollar.
Həmişə fiziki işdə ça-lışan adamlara məxsus yoğun əzələli bir gən-cin gurultulu səsi onların danışığını kəsdi. M.Ibrahimov. // Əzeleleri qüvvetli. çox əzə-ləli pəhləvandır, onu basmaq çətindir.

ƏZƏLƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əzeleleri inkişaf etme-miş, ezeleleri zeif olan. Əzələsiz qollar.

ƏZƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] Zamanca başlanğıcı, ib-tidası olmayan (əbədi müqabili). Kəhkəşan südlü nəhri andıraraq; Əzəli bir kitab oxurdu mana. H.Cavid. Bu doğrudur, sevda olur əzəli; Mən şairəm həyatımdan bezəli. Ə.Cavad. Həyatın əzəli bir qanunu var; Işsiz hünər yoxdur, hünərsiz də iş. S.Vurğun.

ƏZƏLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əzəliyyət.

ƏZƏLİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] kit. Əzelilik, za-
manca ibtidasızlıq, evveli olmayacaq qeder qedimlik (əbədiyyət müqabili).

ƏZƏLKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əzelde olan, evvelki. Əzəlki danışıq. Əzəlki vəziyyət.
Kəsilibdi indi gəlib-getməyin; Əzəlki çağını könlüm arzular. Q.Zakir. çün səni əfv edib xudayi-cahan; Genə verdi əzəlki surətini. S.Ə.Şirvani.

ƏZƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] köhn. Böyük, en böyük, ulu (adeten vezife adlarına qoşulur; mes.: sedri-ezem
Sultan Türkiyesinde baş nazir). [Yasavul:] Mən bu cəhəti canişini-əzəmə yazdığım raportlarda qeyd etmişəm. S.Rehimov.

ƏZƏMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Böyüklük, ululuq.
Istərsən əgər şahlıq, şöhrət, əzəmət, hörmət; Həm əhdə vəfa eylə, həm faili-peyman ol! Heyran xanım.
Debdebe, calal, temteraq, ehtişam. Xə-lifələrin əzəmət və şöhrəti sönür. M.S.Ordu-badi. Ustündən əsrlər adlayıb keçsə belə, As-lanın qurduğu binalar öz əzəmət və təmtə-rağını itirməyəcəkdir. S.Rehimov. Bu təpə-dən baxdıqda Bakının mənzərəsi bütün əzə-məti ilə göz qarşısında canlanırdı. S.Rehman. // Vüqar, qürur. Qaragözlü qız, gəlinlər, ağ-birçəkli analar; Duruşunda bir əzəmət, ba-xışında bir vüqar. R.Rza.
zərf Əzəmətlə şeklinde
tentene ile, ehtişamla, temkinle, vüqarla. Sağımızda-so-lumuzda, önümüzdə; atlılar əzəmətlə durub bizi gözləyirdilər. S.Rüstem. Bəzən əzəmətlə keçir adamlar; Səngərə çevrilib sıravi dam-lar. M.Rahim.

ƏZƏMƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Böyük, möhteşem. Əzə-
mətli qala. Əzəmətli dağlar.
Ta o dərəcəyə kimi ki, hətta Istanbul kimi bir əzəmətli pay-taxtda telefon çəkməyi Sultan Əbdülhəmid qadağan etmişdi. C. Memmedquluzade. Təy-yarəmiz başdan-başa qarla örtülmüş bu əzə-mətli şəhər üzərində uçur. M.Hüseyn. Mi-sirli özü çəkdi; Qədim Memfis şəhərinin; Əzəmətli səddini. O.Sarıvelli. // Debdebeli, temteraqlı, möhteşem, calallı. Vaxtı ilə bir qismi miskin və fəqir, bir qismi də möhtəşəm və əzəmətli qəbirlərdən bir əsər və əlamət qalmamışdı. S.Hüseyn. Böyük, əzəmətli bir saray çilçıraq içərisində yanırdı. S.Rehman.

ƏZƏMİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] köhn. Ən çox, maksi-mum. Azərbaycan
. nasirləri klassik rus rea-lizminin ən qüvvətli cəhətlərindən
onun de-mokratlığından, həyat həqiqətlərinə əzəmi dərəcədə sadiq qalmağından
. öyrənirlər. M.Hüseyn. Əhmədov fəhlə qüvvəsindən əzəmi dərəcədə istifadə etməklə kifayətlən-mədi. Mir Celal.

ƏZƏMİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Keçmişde palto kimi üstden geyilen içi xezli paltar.
Müselman dini teriqetlerinden birinin adı.

ƏZƏMİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Böyüklük,
ululuq, ezemet.

ƏZGİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qoz iriliyinde, etli, çeyirdekli, sarı rengli, tepesi pipikli bir meyve ve onun ağacı. Əzgil ağacı. Əzgil meşəsi. Cır əzgil.
Meşənin dəymiş əzgili saralar; Həm zoğal da dərilməyib qaralar. A.Sehhet. Əzgil
6 metr hündürlükdə, qışda yarpağı tökülən ağac və ya kol şəkilli bitkidir. Güney yerlərdə, münbit və rütubətli torpaqlarda daha yaxşı bitir. H.Qedirov.

ƏZGİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əzgil ağacları bitmiş yer, ezgil meşesi, ezgil kolluğu. Bağın bir tərəfi əzgillikdir.

ƏZGİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Əzinik, yorğun, halsız, taqet-siz. Hər tərəfdə əzgin kəndlilər bəylərdən in-tiqam almağa başladılar. H.Nezerli. Qaraş özünü itirməyib diqqətlə baxsaydı, atasının yuxudan çox yorğun və əzgin (z.) qalxdığını görərdi. M.Ibrahimov.

ƏZGİNLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Əzginleşmek"den f.is.

ƏZGİNLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Əzgin hala düşmek.

ƏZGİNLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. özünü ezgin hiss etme, ez-gin halda olma. Bədənində əzginlik hiss etmək.

ƏZGİN-ÜZGÜN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf. çox ezgin.
Əzgin-üzgün şalvar.
Müqim bəy durub əzgin-üzgün halda çıxdı. S.Rehimov.

ƏZİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
çox ağır, çox güclü, mehvedici, sarsıdıcı. Əzici zərbə.

Ruhu inciden, ağır tesir bağışlayan. Fəxrəddin bu qədər əzici fikirlərin təsirində qıvrıldığı zaman oxuyan qız da Dilşada ya-zılmış qəzəlləri oxumağa başladı. M.S.Ordu-badi. [Qurban] içində əzici və acı bir sızıltı duydu. A.Şaiq. Firidun sərtibin üzündə hər şeydən yorulmuş, hər şeyə nifrət edən, dərdli bir narazılığın əzici ifadəsini gördü. M.Ibrahimov.

ƏZİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Əzilmiş. Əzik meyvə. Əzik pomidor.
ütüsü, şaxlığı, hamarlığı getmiş; hamar olmayan. Əzik köynək. Əzik qəzet.
Fər-hadoğlu əzik paltarlarının üstündə əlini gəzdirirdi. S.Rehimov.
Batıq, çökük. Əzikparç. Samovarın bir böyrü əzikdir. // is. Əzik yer. Əziyi düzəltmək.
is. tib. Yumşaq toxumaların zedelen-mesi ile birlikde qan damarlarının qırılması neticesinde emele gelen zede yeri. Ayaq-dakı əzik. Əlində əzik var.

ƏZİK-ƏZİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Tamamile ezilmiş halda. □ Əzik-əzik eləmək (etmək)
1) tamamile, her yerini ezmek. Uşaqlar meyvələri əzik-əzik etdilər; 2) sındırmaq, parça-parça etmek. Maşının çarxları yeşiyi əzik-əzik etdi. Əzik-əzik olmaq
1) tama-mile ezilmek. Əzik-əzik olmuş meyvə; 2) sın-maq, parça-parça olmaq. Xırdavat [zenbil-leri], əl arabaları dəmir təkərlər altında əzik-əzik oldu. Mir Celal. // Sif. menasında. Əzik-əzik paltarlar.
dan. özünü eze-eze, naz-qemze ile, özünü utanan kimi göstere-göstere. Əzik-əzik danışmaq.