Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
FƏNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Pis, yaman. Əhvalı fəna-dır. Fəna xasiyyət.
Gördü fənadır işinin axırı; Qaçdı o saət ayı ordan geri. A.Sehhet. [Mecid] Səmədin fəna hərəkətlərindən bir neçəsini göstərib, bunun qarşısını almağı təklif edirdi. B.Talrblr.

FƏNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Yox olma, zaval. □ Fəna etmək fənaya vermək
yox etmek, mehv etmek, bada vermek. [Şefiqe:] Bunlar, qor-xuram, axırda bizi fənaya verə. İ.Musabe-yov. çoxdur ümid hələ çıxmamış cana; Cavan ömrünüzü etməyin fəna. H.K.Sanrlr.

FƏNALAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Fenalaşmaq"dan f.is.

FƏNALAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Pisleşmek, xarablaş-maq. Getdikcə bu məhəllənin halı fənalaşdı. N.Nerimanov. [Zehra Əzraya:] Bax, fəna-laşdı büsbütün halım. H.Cavid.

FƏNALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Pislik, yamanlrq. [Cahangir:] Ana, bu adamlardan hər bir fənalıq baş verər, məni öldürə bilərlər, sənin namusuna sataşarlar. çemenzeminli. [Şahin] səbəbsiz təhqir olunduğu üçün iztirab çəkir, səhhə-tində də bir fənalıq hiss edirdi. B.Bayramov.

FƏND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Hiyle, kelek, frrrldaq, dolab, qurğu, biclik. Fənd fəndi kəsər, Allah hər ikisini. (Ata. sözü). Dostdan dosta bu nə fənddi? Zülfün boynuma kəmənddi. Aşrq Əlesger. Əllafın fəndinə adamlar mat qaldılar. Mir Celal. □ Fənd bağlamaq
hiyle gelmek, kelek gelmek, aldatmaq. [Yusif:] Inandırıram sizi ki hərgah bir də fənd bağlaya, çox işlər görər. N.Nerima-nov. Fənd işlətmək
1) frrrldaq qurmaq, hiyle işletmek, kelek gelmek, fend qurmaq; 2) məc. bir işi görmek üçün müxtelif üsullardan istifade etmek. Fəhlələrin daha düzgün fənd işlətdiklərini görən yanğın alayı da onlara qoşuldu. M.Hüseyn. [Qönçe Ataşa:] Nə eləyəcəksən, nə cür fənd işlədə-cəksən özün bil, ancaq məni buradan qur-tar. Ə.Veliyev. Fənd qurmaq
birisine qarşr gizlinden tele qurmaq, hiyle düzeltmek, biclik işletmek. [Hacr Qember:] Qoçum Cəbi, görüm nə təhər fənd quracaqsan. N.Vezirov. Fənd tərpənmək
hiyleye qarşr hiyle işletmek, zirek terpenmek, usta hereket etmek. [Sirat:] Amma Abdulla oğlu Bülənd fənd tərpəndi. Ə.Əbülhesen. Fəndə salmaq
hiyle işlederek aldatmaq, tora salmaq.
İdman yarrşlarrnda reqibi aldatmaq üçün tetbiq edilen üsullar; kombinasiya. Futbolçunun işlətdiyi fəndlər. Rəqibin fəndini başa düşmək.

FƏNDBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [fars.] Hiylebaz, frrrldaqçr, fendgir, fendcil. [Əhmed:] Zalım oğlu nə fəndbazmış, a gədə! N.Vezirov.

FƏNDBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hiylebazlrq, frrrldaq-
çrlrq, fendgirlik. Fəndbazlıq etmək.

FƏNDCİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax fəndbaz. Fəndcil adam.

FƏNDCİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax fəndbazlıq.

FƏNDGİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] bax fəndbaz. Fəndgir adam.

FƏNDGİRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax fəndbazlıq.

FƏNƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.]
Ətrafr ve ya bir qismi şüşe, yaxud başqa şeffaf materialla örtülü işrq cihazr; fanus. Küçə fənəri. Fənərə neft tökmək. Fənəri yandırmaq.
Məhərrəm əlin-dəki fənəri yerə qoyub təkrar etdi.. H.Nezerli. Quru ot üstündə Hüseyn uzanır; Fənərin içində para şam yanır. M.Rahim. // Elektrik lampasr. Geniş meydanlarda yan-sın fənərlər; Gecələr kəndimiz çilçıraq olsun. O.Sarrvelli. // b a x fara. Minik maşınının fənəri.
Hər iki maşının güclü fənərləri geniş bir sahəni işıqlandırırdı. Ə.Sadrq.
dan. zar. Zerbeden, zedelenmekden üzde emele gelen qançrr, göy. Gözünün altında fənər var.

FƏNƏRÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn.
Küçe fenerlerinin sazlrğrna ve yanmasrna nezaret eden adam; feneryandrran. Qalmışdı həyətdə keçən ax-şamdan; Fənərçi unutmuş bala nərdivan.
H.K.Sanrlr.
Keçmişde: gece yolu işrqlandrrmaq üçün böyük adamlarrn yanrnca fener aparan adam. // Əlinde fener gezdiren adam.

FƏNƏRYANDIRAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

köhn. bax fənərçi
ci menada.

FƏNN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Elm, bilik sahesi, tedris obyekti. Riyaziyyat fənni. Zoologiya fənni kabineti.
[Teymur müellim] yalnız sinifdə deyil, kənarda da öz sevimli fənni coğrafi-yadan saatlarla danışmağı sevərdi. Ə.Sadrq.
b a x fənd
ci menada. Yaman gündə tamam durub kənara; Istər bir fənn ilə özün qurtara. Q.Zakir. Hər fənn ediriksə, işimiz tutmayır əsla; Ax!.. Ax!.. O keçən günlə-rimiz noldu, xudaya. M.Ə.Sabir.
Elm, texnika, bilik. Bəlkə bir vaxt elm və fənn bərəkətindən bu işlər düzələ. C.Memmedquluzade. Elmi, fənni, sənəti; Hər yana kitab yayır. M.Seyidzade.

FƏRAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ayrrlrq, hicran, firqet. Sevgililərin fəraqı.
Ələsgəri gözdən salma iraqa; Könül tab gətirmir dərdə, fəraqa. Aşrq Əlesger. [Rüstem Seriyyeye:] Gözəl mələ-kim! Mən də fəraqında məcnunam. C.Cab-barlr. Fəraqı, firqəti çəkən dağ mənəm; Mən-dən qeyri dərdli tanıma, bülbül! Aşrq Şemşir.

FƏRAMUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] klas. Unutma, yad-dan çrxarma. □ Fəramuş etmək (qılmaq)
unutmaq, yaddan çrxarmaq. Bir mey mənə sun ki, məstü mədhuş; Daim özümü qılam fəramuş. Füzuli. [Lele:] Kərəm qıl, sulta-nım, etmə fəramuş; Müntəzirdi, məlumata gəlmişəm. "Letif şah". Fəramuş olmaq
unudulmaq, yaddan çrxarrlmaq (çrxmaq). Səni sevən çox bəlayə tuş olur; Ağıl gedir başdan, fəramuş olur. M.P.Vaqif. Düşməyir əsla birinin yadına! Oldu fəramuş bu bizim köhnələr! Ə.Nezmi.

FƏRAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Gizlice qaçma. □ Fərar etmək
icazesiz ve gizlice qaçmaq. O vaxtdan Seyid Cəmaləddin Istanbula fərar etdi. C.Cabbarlr.

FƏRARİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Herbi xidmetden boyun qaçrrmaq meqsedile herbi hisseden özba-şrna geden, ferar eden esger. [Nazir Ağa-güle:] Bundan sonra fərariləri gizlədən bü-tün dağ kəndləri topa tutulacaq. Ə.Memmed-xanlr. // Sif. menasrnda. Fərari əsgər. // məc. öz vetendaşlrq borcunu, xidmeti ve ya ictimai vezifelerini yerine yetirmekden boyun qaçrran adam. [Fikret:] Mən hələ fə-rarilərin ucbatından nə qədər əziyyət çək-diyimizi demirəm. M.Hüseyn.

FƏRARİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əsgerlikden qaçma ve ya boyun qaçrrma. [Ağagül nazire:] Iş tərsinə döndü, cənab nazir, yoldaşları qiy am qal-dırıb Mustafanı qaçırtdılar və o gündən his-sələrdə kütləvi fərarilik başlandı. Ə.Mem-medxanlr.

FƏRASƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Derhal anlama, başa düşme, derk etme, qavrama bacarrğr, zehin itiliyi; ayrqlrq.
.Bu qədər uşaq içində hər kəs Qəhrəmanın zehnindən, fərasətindən, dərsindən danışırdı. S.Rehimov. Qızlar fərasətinə bələd olduqları Şamamaya dər-hal hay verdilər. Ə.Əbülhesen. // Ağrl, der-rake. Ovladə çatar həman cəhalət; Nə əql olur onda, nə fərasət. M.Ə.Sabir. Hünərlə fərasət bir olan yerdə; Açılır taybatay bağlı qapılar. O.Sarrvelli.

FƏRASƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derhal anlayan, başa düşen, derk eden, qavrayan; itizehinli, der-rakeli, ayrq. Fərasətli uşaq.
[Komandir:] Bilirsinizmi, komandir yaxşı əsgəri ana fərasətli balasını sevdiyindən daha çox sevir. M.İbrahimov. [Mirze Cemil:] Böyük bir törəmənin içində vur-tut fərasətlisi ortancıl əmimin madar oğlu idi ki, fələk bildir əlimdən aldı. Ə.Veliyev.

FƏRASƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Feraseti olmayan, derra-kesiz, bacarrqsrz, zehni küt. Fərasətsiz adam.

FƏRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ayrrca adam, şexsiyyet. Qəm yemə, xəstə Vidadi, görüb ədanı kəsir; Haqqa ixlas ilə meydanə girən fərd olmaz.
M.V.Vidadi.
Müsteqil halda mövcud olan orqanizm; varlrq. Saf (təmiz) halda çoxaltma üsulunda cütləşdirilən fərdlər (inək, yaxud camış və törədici dölçülər) eyni cinsdən olurlar.
klas. Yalqrz, tek. Derdim ki, bəla yo-lunda fərdəm; Eşq içrə sənə şəriki-dərdəm. Füzuli. Ey tifli-sadə, gəzmə soqaqlarda böylə fərd; Alicənab əmulərini bilmə çox da mərd. M.Ə.Sabir. □ Fərd qalmaq klas.
yalqrz olmaq, tek qalmaq. Qəm mərhələsində qal-mışam fərd; Nə yar, nə həmnişin, nə həm-dərd. Füzuli. Dağıldı yarü ənsarım başımdan, fərd qaldım mən. S.Ə.Şirvani. // klas. Tayr-beraberi olmayan; tek. Əgər pəhləvanlıqda sən fərdsən; Həqiqət söylə gər cəvanmərd-sən? M.Ə.Sabir.
Klassik Şerq (o cümleden Azerbay-can) edebiyyatrnda bir beytden ibaret şeir formasr. [Mirze Beyler:] Aşiqəm mən sənin ixtilatına; Nəzminə, fərdinə, xoş əbyatına. Aşrq Əlesger. Qatar yola düşdü və mən də məbhut gözdən itənədək dalınca baxdım və bu böhtün içində Sədi mərhumun bir fərdi yadıma düşdü. Ə.Haqverdiyev.