Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

GESTÄPO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm.] Hitler Almaniyasında gizli polis. Indi isə [mehmanxana] faşistlərin gestapo idarəsi idi,
. minlərlə adama burada divan tutulurdu. S.Veliyev. Kəsib hər bərəni, pusub hər yolu; Gestapo dörd gözlə gəzir on-ları. B.Vahabzade.

GESTAPOÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gestapoda xidmet eden adam (b ax gestapo). Hər gecə gestapoçu-lar bizim yatdığımız daxmalara gəlirlər.. Ə.Memmedxanlı. Kəsilir cığırlar... Gesta-poçular; Düşür igidlərin ləpirlərinə. B.Vahabzade.

GET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qedim Frakiyada tayfa.

GETDİKCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
İreliledikce, ireli he-
reket etdikce, qabağa doğru gede-gede. Yol getdikcə söhbət etmək.
Maşın getdikcə onun çarxlarının buraxdığı izlər qumun üstündə qalırdı. H.Seyidbeyli.
Uzandıqca. Dərə qərbə doğru getdikcə
qayalıq, dağlıq, iri və oyuq daşlarla dolu
qorxunc yerlərdən ibarətdi. A.Şaiq.
məc. Tedricen, yavaş-yavaş, zaman
keçdikce. Getdikcə bu məhəllənin halı fəna-
laşdı. N.Nerimanov. Mirzağanın Cəmiləyə
qarşı olan meyli və məhəbbəti getdikcə ar-
tırdı. S.Hüseyn. [Qehreman:] Atəş getdikcə
şiddətlənir və vəziyyətin ciddiyyətini andı-
rırdı. H.Nezerli.

GET-GƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir yere çox gedib-gelme. [Laçın] uzun get-gəllərdən usandı.. M.Hüseyn. Buget-gəllər bazarına dəvədi dünya.. M.Araz.
◊ Get-gələ salmaq
işini qesden uzat-maq, yubatmaq, süründürmeye salmaq, işinin dalınca daim gedib-gelmeye mecbur etmek. Yusifi bir həftə idi get-gələ salmışdılar.

GETHAGET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Uzun yol gederek, bö-yük mesafe qet ederek, gede-gede. Getha-get kəndə çatdıq.

GETHAGET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Böyük ziyan, zerer, çı-xar. Elə gəlhagəlin belə də gethagedi olar. (Ata. sözü).

GETMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[pol. esli alm.]
Qedimde Polşa qoşunlarının baş komandanı.
Qedimde Ukraynada: kazak qoşunun başçısı ve yüksek hakim.

GETMANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Getman hakimiyyeti ve idaresi.

GETMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Getmek"den f.is. ümidin get-məsini Bahar da istəyirdi. B.Bayramov.

GETMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Addım ataraq hereket et-mek; yerimek, addımlamaq. Asta-asta get-mək. Iti getmək. Piyada getmək. Yolla get-mək. Yanınca getmək. // Bir yerden başqa yere varmaq. Şah Səlməxatuna işarə etdi ki, hərəmxanaya getsin.. M.F.Axundzade. [Ker-belayı Qubad:] Gedirəm Sijimqulu bəyin ya-nına. U.Hacıbeyov. // Neqliyyat vasitesinde hereket etmek. Qatarla getmək. Araba ilə getmək. Kəndə atla getmək. // Bir yere ge-derken birisine yoldaşlıq etmek. Qardaşı da onunla şəhərə getdi. // Başqa yere varmaq üçün olduğu yerden ayrılmaq, yola düşmek, istiqamet almaq. Xaricə getmək. Bağa get-mək. Dənizə getmək.
Əziz Kamalı anasına tapşırıb cəbhəyə getdi. S.Rehman. // Eyni menada neqliyyat vasiteleri haqqında. Qatar gecə gedir. Təyyarə saat
da gedir. // Olduğu yeri terk etmek, oradan çıxıb get-mek. Evdən getmək. Şəhərdən getmək. Dərs-dən getmək. Iclasdan yarımçıq getmək.
[Oğlan] getmək istəyir, zəng çalınır, Sona gəlir. H.Nezerli.
Başqa bir yere köçmek, yaşayış yerini deyişmek. Yaylağa getmək.
Irəvanda Cəfə-rabad məhəlləsində oturan kazak qoşunları iyunun ikisində Kəpəgir dağında yaylağa gedəsi idilər. C.Memmedquluzade.
Keçmek, ötmek, keçib getmek. Xiya-banla getmək.
dan. özüne senet, peşe seçmek, bir işin dalınca varmaq. Həkimliyə getmək. Müəl-limliyə getmək.
Heç bilmirəm, niyə xalq bu tərtəmiz qələm işinə getdi, sən bu gil-kərpic işinə. S.Rehimov.
Yolda, hereketde olmaq (gönderilen şey
haqqında). Təyyarə Bakıdan Daşkəndə neçə
saata gedir?
Cereyan etmek, vaqe olmaq, davam etmek. Sinifdə dərs gedir. Məşğələ yaxşı gedir.
.çarpışma konsullar yerləşən mə-həllələrdən çox uzaqda gedirdi. M.S.Ordu-badi. Bu qayda ilə ata ilə oğul arasında söhbətlər gedir. S.Rehimov. çöldə qızğın biçin gedirdi. S.Rehman.
Yaxınlaşmaq, az qalmaq. Günəş bat-mağa doğru gedirdi. M.İbrahimov.
Bitmek, qurtarmaq, ötmek, keçmek, sona çatmaq. Omür getdi. Cavanlıq getdi.
Qış getdi, bahar oldu; çöllər, təpələr dol-du; Şən üzlü mələklərlə. A.Şaiq [Xurşud:] Gün gedib, aylar dolandı, padşahım gəlmədi. U.Hacıbeyov. Qış da yavaş-yavaş qarı və soyuğu ilə ötüb getdi. çemenzeminli. // Yox olmaq, elden çıxmaq. It də getdi, ip də. (Mesel).
Lazım olmaq, çatmaq, serf olunmaq. Xalata 5 metr parça gedir.
Bir quyunun qazılmasına gedən vaxtın yarıdan çoxunu başqa işlər aparır. M.İbrahimov. // Ehtiyacı ödemek, bes olmaq, görmek. Bu palto üç il gedər. // Xerclenmek, serf edilmek, işlen-mek. Bu qədər pul hara getdi?

Tamaşaya qoyulmaq, gösterilmek. Operada nə gedir? "Azərbaycan" kinoteat-rında "Koroğlu" filmi gedir.
Bu axşam dram teatrında "Sevil" tamaşası gedirdi. S.Rehimov.
Aparıb çıxarmaq (yol haqqında). Bu yol Göy gölə gedir.
məc. ölmek, dünyanı terk etmek. Mən gedərəmsə məramım genə dünyadə durar. M.Ə.Sabir. Ey könül, bu acı hisslərdən əl çək? Insan bir gün gəlmiş, bir gün gedəcək.
M.Müşfiq.
Evlenmek, ere getmek. [Şahsenem:]
Ana, razı olun, gedim Qəribə; Ana, mən ya-
zığı nə dindirirsən? "Aşıq Qerib". [Nazlı:]
Dadaş, and olsun Allaha, mən Mirbağır
ağaya getməyəcəyəm. C.Memmedquluzade.
[Senem:] Heç bunun kimi gözəl qız qoca
kişiyə gedərmi? U.Hacıbeyov.
Bir ünvana gönderilmek, çatdırılmaq. Məktub Moskvaya gedəcək.
[Nergiz Se-mendere:] Həmin bu kitab instituta gedə-cək,
. mühafizə olunacaqdır. B.Bayramov.
məc. Revac olmaq, satılmaq. Mal yaxşı gedir.
Axmaq, cereyan etmek (maye haq-qında). Evin dalından su gedirdi.
Bir sıra isimlere qoşularaq müxtelif ifadeler ve mürekkeb feiller düzeldilir; mes.: fikre getmek, xeyala getmek, rengi getmek, elden getmek.
◊ Getsin gəlməsin
tekrar olunması arzu edilmeyen hadise ve ya bir iş haqqında söy-lenir. Ağır günlər getsin gəlməsin.
[Keble Mehemmed:] Ay usta, o illər getsin gəlmə-sin! Yadıma salma. Mənim də başıma az iş gəlmədi. çemenzeminli. Az getdi üz getdi dərə təpə düz getdi...
Azerbaycan nağıl-larında "çox getmek" menasında işledilir.
get-gedə bax getdikcə. [Zeynal] get-gedə məişət pozğunluğunun çirkabı içinə yuvarlanırdı. S.Hüseyn. Muxtar get-gedə narahat olur, hətta darıxmağa başlayırdı. B.Bayramov.

GETMƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gedəcək. Əziziyəm, qa-lasız; Şəhər olmaz qalasız; Mən ki getməli oldum; Siz sağlıqnan qalasız. (Bayatı).

GETTO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ital.] Orta esrlerde Avropada, habele bezi ölkelerde: müeyyen dini ve irqi qrupa mensub adamların mecburen yaşama-ları üçün ayrılmış şeher rayonu mehellesi. Zənci gettosu.

GEYDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geydirilmek"den f.is.

GEYDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geydirmek"den məch.
tex. Keçirilmek, yerine salınmaq, taxıl-maq. Təkər oxa geydirildi.

GEYDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geydirmek"den f.is.

GEYDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Geymek işini gördür-mek, geymeye mecbur etmek.
.Hüseynqulu ağa zinətli qaraçı libası tikdirib Qaraca qıza geydirirdi və öz qonaqlıqlarında oynadırdı. S.S.Axundov.
Keçirmek, taxmaq, yerleşdirmek, qab-lamaq. Oxu yerinə geydirmək.
◊ Don geydirmək
bax don

GEYƏCƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax geyim. [çopo:] Qəbilə
şurası [elillerin] yeyəcək, geyəcək və bütün ehtiyaclarını təmin etmişdi. çemenzeminli.

GEYİB-KECİNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geyib-kecinmek"-den f.is.

GEYİB-KECİNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax geyinib-kecinmək.

GEYİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Dağlıq meşelerde yaşa-yan, bezi cinsleri iri dallı-budaqlı buynuzlu, böyük ve gözel heyvan. Dağlarda geyik m-ənəm; Buynuzu böyük mənəm; Yarın nə dərdi, qəmi; Ona ağır yük mənəm. (Bayatı).

GEYİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geyilmek"den f.is.

GEYİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Geymek"den məch. Pal-
tar geyildi.
tex. Keçirilmek, yerine salınmaq, ta-xılmaq.

GEYİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əyine geyilen her şey; paltar, üst-baş, libas. Qış geyimi. Sadə geyim. Hərbi geyim.
[Aslan bey:] üç ay var ki, görmə-mişəm, geyimini bilmirəm... C.Cabbarlı. [Usta Ağabalanın] yay və qış libası bir-bi-rindən seçilməyib həmişə üç-dörd geyimdən əmələ gəlirdi. çemenzeminli. // məc. örtü, perde menasında.

GEYİM-KECİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ust-baş, paltar. // Ge-
yinmek terzi. Geyim-keciminə fikir vermək.
Aran yerindən gəlmiş adamlar öz səliqə-sahmanı, geyim-kecimi ilə dərhal fərqlənir-dilər. B.Bayramov.