Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

GƏRƏKMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. dan. Lazım olmaq, ge-rek(li) olmaq. [Qoca:] Demədinmi bəlkə gə-rəkərsən? M.Rzaquluzade.

GƏRƏKMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
İstemez, lazım de-yil, gerek deyil (cümlədə xəbər məqamında işlənir). Mənə sənsiz cahanü-can gərəkməz; Vüsalın var ikən hicran gərəkməz. Nesimi. Yarəb, mənə cismü-can gərəkməz; Cananım-sız cahan gərəkməz. Füzuli. □ Gərəkməz ki...
istemez ki...; lazımdır, gerekdir. [Almaz:] Yəni gərəkməz ki, bir mənası da olsun? C.Cabbarlı.
Sif. mənasında. Lazım olmayan. Gərək-məz şey gərəkli gündə. (Ata. sözü).

GƏRƏKMƏZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Lazımsızlıq, gerek olmama.

GƏRƏKSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gerek olmayan, lazım-sız, yaramayan, yararsız, ehemiyyetsiz. Gə-rəksiz şey.
Bunlar bütün boş-boş gərəksiz işdir. A.Sehhet. Yüz xal düşür ürəyimin va-raqlarına; Eh, nə bilim, bir gərəksiz misraya görə. M.Araz.

GƏRƏKSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Lazımsızlıq, gerek ol-mama, lazım olmama, yaramama.

GƏRGƏNC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

gərgənc etmək
yaş gönü, derini qurutmaq üçün yere salıb gererek kenarlarını mıxlamaq. Gönü gərgənc etmək.

GƏRGİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Gerilmiş halda olan; ta-rım, dartılmış, tarım çekilmiş. Gərgin iş. Gərgin sim. // məc. Gerginlik halında olan. Gərgin əzələlər. Əsəbləri gərgin halda ol-maq.
Qollar güclü, qollar gərgin, ağır daşlar; Qaldırılır üfüqlərə. M.Müşfiq.
Böyük ve arasıkesilmez iş, zehmet ve enerji teleb eden; intensiv. Gərgin zəhmət.
Bol məhsul götürmək üçün gərgin iş, sə-mərəli əmək tələb olunur. Ə.Veliyev. Mədə-dov taqımla gedəndən sonra,
. səbirsizliklə cəbhənin gərgin vuruşmalar gedən sahələ-rinə göndəriləcəyini gözlədi. Ə.Əbülhesen. Gərgin işlə açırsan; Son zamanlar səhəri. M.Seyidzade. // Zerf menasında. Bayaqdan bəri qaşlarını çatıb gərgin diqqətlə qulaq asan Qaraş heyrətlə bir atasına, bir də ana-sına baxdı. M.İbrahimov. [çiyeleyin] əlləri böyük çeviklik, səliqə göstərsə də, ürəyi, fikri də aydın, gərgin işləyirdi. B.Bayramov.
çetin, ağır; hellini (çıxış yolunu) teleb eden. Gərgin vəziyyət. Gərgin beynəlxalq münasibət.
məc. Ağır, sıxıntılı, ciddi, çetin, gergin-likle keçen. Gərgin daxili həyəcan.
Həmin bu gərgin dəqiqələrdə Ciminin çöhrəsi səd-rin hər hərəkətini təəccüblü bir həssaslıqla əks etdirirdi. İ.Əfendiyev. ölkə müharibə dövrü üçün çox təbii olan son dərəcə gərgin, həyəcanlı bir vəziyyət keçirirdi. Ə.Əbülhe-sen. □ Gərgin olmaq
ağırlaşmaq, veziy-yeti pisleşmek, pozulmaq. Nəcəf bəyin ha-ləti gərgin olub, tez-tez otaqda var-gəl edib sonra gəlir. Ə.Haqverdiyev.

GƏRGİNLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

GƏRGİNLƏŞDİRİLMƏ "Gerginleşdiril-
mek"den f.is.

GƏRGİNLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Ger-
gin hala salınmaq, tarımlaşdırılmaq, gergin edilmek.
məc. Ağırlaşdırılmaq, ciddileşdirilmek, çetinleşdirilmek. Vəziyyət daha da gərgin-ləşdirildi.

GƏRGİNLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gerginleşdirmek"-den f.is.

GƏRGİNLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Gergin hala salmaq; tarımlaşdırmaq.
məc. Ağırlaşdırmaq, ciddileşdirmek, gergin etmek, çetinletmek. Vəziyyəti gərgin-ləşdirmək.

GƏRGİNLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gerginleşmek"den f.is.

GƏRGİNLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Dartılmaq, tarım
çekilmek, gergin olmaq. Əsəbləri gərgin-ləşdi.
Soldatın üzü ani bir titrəyişlə tər-pəndi, əzələləri daha da gərginləşdi.. M.İbrahimov. Hamı dayandığı yerdə dondu. Bütün duyğular gərginləşdi. Mir Celal.
məc. çox ağırlaşmaq, çetinleşmek, pis-leşmek. Münasibətlər gərginləşdi.
.Bu müraciətlərə baxmayaraq, vəziyyət yaxşılaş-madı, əksinə olaraq, daha da gərginləşdi. M.S.Ordubadi. [Firidun] getdikcə gərginlə-şən dünya hadisələrinin çox qəti bir çar-pışmaya doğru hərəkət etdiyini duyurdu. M.İbrahimov.

GƏRGİNLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gergin şeyin hal ve
veziyyeti. Zəncirin gərginliyi.
Şofer trak-toru işə salıb təkərini yavaş-yavaş burma-ğa, kəndirin gərginliyini artırmağa başladı.
Mir Celal.
Son derece qüvve, diqqet, enerji teleb eden hal. Əzələlərin gərginliyi. Gözlük göz-ləri gərginlikdən qoruyur. Işin gərginliyi.
[Firidunun] yorğunluqdan tutulmuş üzündə və gözlərində bir gərginlik vardı. M.İbrahi-mov. [Cahandar ağanın] ürəyi az qaldı kök-sünü partladıb çıxsın, daxili gərginlikdən qulaqları ağrıdı. İ.Şıxlı.
məc. Ağırlıq, çetinlik; gergin, çetin ve-ziyyet, gergin hal. Beynəlxalq gərginliyi zəif-lətmək.
O, öz məruzəsində eyni zamanda olan vəziyyətin gərginliyindən istifadə edən və yaxud özünü itirən adamları göstərmək istəyirdi. S.Rehimov.

fiz. Qüvve, temperatur ve b. xarici tesir neticesinde cisimde baş veren tezyiq qüv-vesi ve ya genelme kemiyyeti.
fiz. tex. Elektrikin, cereyanın gücünü gösteren fiziki halı. Gərginliyi 220 volt olan elektrik cərəyanı. Yüksək gərginlik xətti.

GƏRGİNLİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. flz. Gerginliyi (bax gərginlik
ci menada) olan. Yüksək gər-ginlikli elektrik cihazı.

GƏRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gerilmek"den f.is.

GƏRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Berk dartılmaq, ta-rım çekilmek, tarımlanmaq. Sazın telləri gə-rildi. Gəminin yelkənləri gərildi. //məc. Ger-gin hala gelmek, gerginleşmek. Əsəbləri şiddətlə gərildi, damağını dumanlı bir atəş sardı. A.Şaiq. Elə ki qalxıram masa dalından; Xəyalım dikilir, fikrim gərilir. B.Vahabzade.
Qanadları dümdüz hala gelmek, tam açılmaq. [Turac] yerdən iki-üç addım hün-dürdə uçaraq gərilmiş qanadlarını bir dəfə belə çalmadan süzməyə başladı. M.Hüseyn.

GƏRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Germek"den f.is.

GƏRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tezek. Məmmədəli əminin həyətinin aşağı tərəfində bir yekə gərmə qa-lağı var idi. C.Memmedquluzade. Yastığı gərmədir, döşəyi yovşan; çamırlı kahada qış soyuq vaxtı. H.K.Sanılı.

GƏRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Gerilmiş hala getirmek, dartmaq, tarım etmek, açmaq. Qarğa döşünü gərməsə qaz olmaz. (Ata. sözü). Qulac qol-larımı gərrəm; Meydanda hünər göstərrəm. "Koroğlu".
.Leyləkhər iki qolunuyana gərib var gücü ilə bir də gərnəşdi.. S.Rehimov. □ Qanad gərmək
qanadlarını bütünlükle açmaq, uzatmaq. Tərlan genişlik sevər; Göy-lərdir onun yeri; Qanad gərsin, dolaşsın; Sonsuz mavilikləri. R.Rza. // Obrazlı teşbeh-lerde. Hər tərəfdə əsrarəngiz bir sükut qa-nad gərmişdi. M.Hüseyn. Olüm müdhiş qa-nadını uşağın üstünə gərmişdi. Mir Celal. // Bir şeyi uclarından ve ya kenarlarından çekerek düz hala getirmek.
0 Sinə gərmək
çetinlikden çıxmaq, qalib gelmek. Təzə bəlalara biz sinə gərdik; Istiq-bal milləti sevindirmədi. B.Vahabzade.

GƏRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Yemişden evvel ye-tişen qovun növü. Qovunun, gərməyin qu-rudu tağı; Getməz bu sinəmdən qarpızın dağı. Aşıq Memmed.

GƏRMƏKKİMİLƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

GƏRMƏKKİMİLƏR cəm bot. Germek,
süpürge ve bezi başqa bitkilerin daxil olduğu fesile.

GƏRMƏNC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Atı tutmaq üçün ge-rilmiş ip. Bu atı gərmənc olmasa tuta bilmə-yəcəyik.

GƏRMƏŞOV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Bozumtul, yumşaq gövdesi, dairevi yarpaqları olan tikansız bitki. Cavan oğlan nazik gərməşov saplı şallağını tərpədib kəlləri hayladı. Ə.Veliyev.
.Qoca-nın bir qoyun dərisindən ibarət olan yatağı yanında torpaq döşəməyə sancılmış bir gərməşov çubuğu yanırdı.. İ.Melikzade.

GƏRNƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gerneşmek"den f.is.