Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

GÖSTƏRİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs.
Bir şeyi göstermek, diqqeti celb etmek üçün mexanizm, qurğu, alet, cihaz ve s. Stansiyanın işıq göstəricisi. Yol göstəricisi. Manometrin göstəricisi.
Bir işin, prosesin gedişi haqqında müey-yen tesevvür yaradan reqem, cedvel ve s. Eyvaz Gülşənə məsləhət gördü ki, lazım olan rəqəmləri və iş göstəricilərini yazıb götürsün. Ə.Veliyev.
0 Göstərici barmaq dan.
şehadet bar-mağı.

GÖSTƏRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gösterilmek"den f.is.

GÖSTƏRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Göstermek"den məch.
[Xelile] Xədicə göstərilib, əvəzinə dul anası gəlin gəlmişdi. çemenzeminli. [Murad:] Deyirlər sabah yaxşı film göstəriləcək. İ.Əfendiyev.

GÖSTƏRİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ne etmek, nece hereket et-mek haqqında emr, telimat, meslehet, izahat. Göstəriş almaq. Göstəriş vermək. Göstərişi yerinəyetirmək.
.Uç saat məktəbdə keçir-diyi vaxtdan başqa, günün yerdə qalanını Əmiraslan hər bir əmr və göstərişdən azad idi. S.S.Axundov. Hansı göstərişlə gəlibmiş, görən, Silahsız kütləni bu qıran ordu? B.Vahabzade. // Meslehet, mülahize. Həki-min göstərişi.

GÖSTƏRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Göstermek"den f.is.

GÖSTƏRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Görmesine imkan ya-ratmaq; görsetmek. Evləri cərgələmə; Tikil-miş cərgələmə; Açma günəş camalın; Gös-tərmə hər gələnə. (Bayatı). Gah göstərdin, gah gizlətdin yanağı; Axır məni dərdə saldın, al etdin. M.P.Vaqif. [Cahan xala:] Arşın mal aparmışdım, qızlara göstərəm. ü.Hacıbeyov. // Baxmaq, yoxlamaq üçün teqdim etmek. Sənədlərini göstərmək. //İzahat vererek tanış etmek. Otaqlarını göstərmək. Eksponatları göstərmək.
Pişxidmətbaşı və Xacə Mübarək düşdülər qabağa, bir-bir əndərun otaqları¬nı göstərməyə şüru etdilər. M.F.Axundzade. Kişi axunda yem yeyən atlarını göstərib, fəxr edirdi. Mir Celal. // Tamaşaçılar qarşısında nümayiş etdirmek. Yeni tamaşa göstərmək. Yeni film göstərmək. Tələbələrə kimyəvi təcrübə göstərmək.
Müayine ederek baxmaq, meslehet al-maq üçün getirmek. Uşağı həkimə göstər-mək. Dissertasiyasını rəhbərinə göstərmək.
Əl ve ya baş hereketi ile birinin diq-qetini bir şeye celb etdirmek, nişan vermek, işare etmek. Evi göstərmək. Yolu göstər-mək. Əli ilə pəncərəni göstərmək.
[Cavad] əlilə düşmən sərhədlərini göstərərək dedi.. Ə.Veliyev. Ovçu, Elçinin göstərdiyi yerə baxanda, burnuna yel doldu.. M.Rzaqulu-zade. // Teqdim etmek. Anam qızlara yer göstərib oturtdu və sonra bacımı və məni göstərərək tanış etdi. S.S.Axundov.
Bedii eserde tesvir etmek, eks etdirmek. Xalqın qəhrəmanlığını göstərmək. Əsərdə əmək adamlarının rəşadətini göstərmək.
Şerh etmek, izah etmek, anlatmaq, başa salmaq. Təcrübənin gedişini göstərmək. Cihazlardan istifadə qaydalarını göstərmək. Məsələnin həllini göstərmək.

Belli etmek, şehadet etmek. Bu söz onun niyyətini açıq göstərir.
Her hansı bir keyfiyyet, xüsusiyyet, hal büruze vermek, aşkar etmek. Cəsarət göstər-mək. Bacarıq göstərmək. Alicənablıq göstər-mək.
Qulac qollarımı gərrəm; Meydanda hünər göstərrəm. "Koroğlu". Şah buyurdu ki:
Sizi bir əmrdən ötrü məsləhətə çağırmışam, gərək haman xüsusda bir tədbir göstərəsiniz. M.F.Axundzade. Mirzə Səfərin kiçik oğlu başladı dövlətli balalarına dərs verməyə, müəllimlikdə qabiliyyət göstərdiyindən işləri gün-gündən tərəqqi etməkdə idi. Ə.Haqver-diyev. // Kemiyyetce bu ve ya başqa netice-ler vermek. Qaçışda yaxşı nəticə göstərmək. Təyyarə ən yüksək sürət göstərdi.
Bildirmek, demek ve ya yazmaq.
Bəhmənyar göstərir... Müəllif göstərir ki...
Göstərərəm göstəririk göstərər(lər)
şeklinde dan.
tehdid, hede menasında.
Mən sənə göstərərəm... Ona göstərərlər...

[Zaman:] Mənim ixtiyarım yoxdur? Mürtədin
qızı, yoxsa mən ata deyiləm? Imdi mən sənə
öz ixtiyarımı göstərərəm. Ə.Haqverdiyev.

GÖTÜRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. iqt. Hasil edilmiş şeyin miq-darına göre emek haqqı verme üsulu. Gö-türə iş üsulu ilə işləmək.
Bunun üçün də götürə işin tətbiqini
. bacarmaq lazımdır.
Mir Celal.

GÖTÜRƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Götüre iş üsulu ile emek haqqı alan işçi.

GÖTÜRƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Götüre iş üsulu ile işleme, götüre iş. Bütün tarla işləri xırda qruplarla və fərdi götürəçilik əsasında görülə bilər. "Pambıqçılıq".

GÖTÜR-QOY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mülahize, fikir, mesle-het, müzakire. Bir çox götür-qoydan sonra qızlar səpini qurtaran kimi Xanpərinin sa-həsinə getməyi qərara aldılar. Ə.Veliyev. Bütün bu tərəddüdlər və götür-qoylardan bezikən Sona, çarşabına bürünüb həyətdən çıxdı. Ə.Əbülhesen. Nəcəfalıgildə götür-qoy uzun çəkdi. B.Bayramov.
0 Götür-qoy etmək (eləmək)
mülahize etmek, etraflı fikirleşmek, müzakire etmek, ölçüb-biçmek. Biz çox götür-qoy etdikdən sonra yenə də onun evinə girməyi, hərgah müqavimət göstərərsə edam etməyi qərara almışdıq. M.S.Ordubadi. Kosa çox götür-qoy etdikdən sonra
. qara qıfılı qapıya bəndetmiş vəyollanıb kəndə getmişdi. S.Rehimov. Bü-tün əhvalatı o dönə-dönə; Götür-qoy eləyir bir də dərindən. B.Vahabzade.

GÖTÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Götürmek"den f.is.

GÖTÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əline almaq, eline alıb
qaldırmaq. [Xanmemmed] yaşıl çuxasının qollarını çiyninə atıb,
. heç bir təklif olma-dan süfrədən halva götürüb ağzına qoydu. çemenzeminli. [Adil:] Təndirdən yenicə çıx-mış isti çörəkləri götürüb alverə yollandım. B.Bayramov. Əziz çamadanı götürüb pillə-kənlərləyuxarı qalxdı. S.Rehman. // Qaldrr-maq. Ayaqlarının birini götürüb o birini qo-yur. ü.Hacıbeyov. Fətulla
. başını yastıqdan götürməyə, dirsəklənməyə çalışdı. Mir Celal.
Defn etmek üçün aparmaq, qaldırmaq (cenaze haqqında). Cənazəni götürmək.
Qərib öldü, götürün; Dar küçədən ötürün; Qəribin vay xəbərin; Anasına yetirin. (Bayatı).
özü ile beraber aparmaq, yanınca apar-maq.
[Kerbelayı Nenexanıma:] Mən palazı satım, sən də sabah məşşatəni tap, götür, get qız axtarmağa. çemenzeminli. Müəllim ehtiyat üçün məktəb xidmətçisi Mahmud əmi-ni də götürdü. B.Talıblı. [Mezlum:] Həyat fırtınası məni yad torpaqlara götürüb çıxar-mışsa, özüm də ağciyər olmuşam.. S.Veliyev.
öz terkibine almaq, qebul etmek, daxil etmek. Rəşid oğlana üz tutdu:- Səni qul-luğa götürmək mənim boynuma. M.Hüseyn. Əbili uşaq evinə götürdülər. Ə.Veliyev.
Qavramaq, yadda saxlamaq, öyrenmek, menimsemek. Ulkərlə Səttar çox zehinli uşaq idilər, müəllim dediyi sözləri əlbəəl götürüb tutuquşu kimi rəvan eləyirdilər. (Nağıl). On üçümdə məclislərdə oturdum; On dördümdə hər nə varsa götürdüm. Aşıq Qurban.
Əlde etmek, mehsul almaq. Bol məhsul götürmək.
Her terefe yayılmaq, bürümek, bas-maq, yayılmaq, qaplamaq, sarmaq. Qəflətən bir qorxulu səs meşəni götürdü.. Faytonçu dedi:
Qorxma, xanım, bayquşdur ulayır. S.S.Axundov. Qədim dayı küncə çəkilib, xur-cunu başının altına qoydu, bir azdan xorul-tusu çayxananı götürdü. S.Rehimov. Həyəti götürən soğan, qovurma, zəfəran iyi adamı valeh edirdi. Mir Celal.
Nezere almaq, misal çekmek, nümune getirmek (bu menada adeten "götürek" şek-linde işlenir). [Süleyman:] Məsələn, götürək, bizim cavan tacirimiz Əsgəri.. ü.Hacıbeyov.

Xerc teleb olunmaq, serf olunmaq; xerclenmek, başa gelmek. Kostyum 60 ma-nat götürdü.
[Möhsünzade:] Bir iyirmi ma-nat da uşaqların və Mehribanın əyni-başı götürər. S.Hüseyn. [Böyük oğlu:] Uç manat [doktora] verdim, iki manat on altı qəpik də dərmanları götürdü. Qantemir.
Başlamaq, şüru etmek, ibtidasını qoy-maq.
Hirslendirmek, esebileşdirmek, qızış-dırmaq, berk tesir etmek. Təklifim onu götürdü.
Söz Hacı Manafı götürmüşdü. S.Hüseyn. Qızın sözü Nərgizi bərk götürdü. Ə.Memmedxanlı.
Əxz etmek, almaq. Mövzunu folklor-dan götürmək. Fikri başqasından götürmək. Söz götürmək.
Dözmek, tehemmül etmek, qebul et-mek. Söz götürmək.
çıxarmaq (baş geyimleri haqqında]
Papağı götürmək. Oğlan şlyapasını götürdü.
Yemek, dadmaq. Kababdan bir tikə gö-türdü.
Bir sıra isimlere qoşularaq mürekkeb feil ve müxtelif ifadeler düzeldir; mes.: od götürmek, el götürmek, çimdik götürmek, boynuna götürmek.

GÖTÜRTDÜRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Götürtdürmek"den f.is.

GÖTÜRTDÜRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax götürtmək.

GÖTÜRTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Götürtmek"den f.is.

GÖTÜRTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Götürmeye mecbur etmek, götürmesine sebeb olmaq. Xacə Mü-barək şeyləri iki nəfər fərraşa götürdüb getdi. M.F.Axundzade. [Zerrintac] öz çamadanla-rını şəxsən Müqim bəyə götürdüb ağ atlı fay-tona qoydurdu. S.Rehimov.

GÖTÜRÜBBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf dan. Birden, celd,
gözlenmeden. Götürübbə qaçmaq.

GÖTÜRÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Götürülmek^&#
den f.is.

GÖTÜRÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Götürülmek2"denf.is.

GÖTÜRÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Əle alınaraq
qaldırılmaq. çamadan götürüldü. // Defn et-mek üçün qaldırılmaq (cenaze haqqında). Cənazə saat
də götürüldü.
özü ile beraber, yanınca aparılmaq. Uşaq kəndə götürüldü.
Qebul olunmaq, daxil edilmek. Dəs-təyə götürülmək. Işə götürülmək.
Əlde edilmek, mehsul alınmaq. Bol ta-xıl götürüldü.
Leğv edilmek, qaldırılmaq. Qadağan saatı götürüldü.
Əxz edilmek, alınmaq. Söz dialektdən götürülmüşdür. Mövzu xalq həyatından gö-türülmüşdür.
çıxarılmaq (baş geyimleri haqqında). Mazut iyi verən qabarlı əllər tərpənir, mazutlu papaq və şapkalar götürülür. M.Ibrahimov.
Yox olmaq, aradan çıxmaq. Ey vah ki, heysiyyəti-millət götürüldü; Millətdə olan büsbütün adət götürüldü. M.Ə.Sabir. Tutaq ki, zülm lap götürüldü. C.Memmedquluzade. [Daşdemir] kəndin işlərini gələn kimi düzəlt-di. Oğurluq, quldurluq tamamilə götürüldü. N.Nerimanov.

GÖTÜRÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qayıd. Birden, gözlenil-meden, yerinden qaçmağa başlamaq; bir-den qaçmaq. Uşaq götürüldü. At götürüldü.
- Birdən boz at ucadan kişnədi, qulaqlarını qırpa-qırpa aşağılarda otlayan ilxıya baxdı və qəfildən götürüldü. M.Hüseyn. Qürbət xala kağızı alıb götürüldü. Mir Celal.

GÖTÜRÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dözüm, tab, taqet, qüv-vet. Götürümü yoxdur. □ Götürüm düş-mək
elden düşüb terpenmeden uzanmaq, terpenmeye halı olmamaq. Şamil, götürüm düşmüş öküz kimi yanlarını basa-basa yeri-yib şenliyin qazma dam-daşları arasında gözdən itdi. M.Hüseyn.

GÖTÜRÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. Adeten mexanizmin bir defede şey götürme qabiliyyeti, gücü. Maşının yük götürümü. Kotanın götürüm eni.

GÖTÜRÜMLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sebirli, dözümlü, gö-
türümü olan. Götürümlü adamdır.
[Budaq:] Mən əvvəldə demişdim ki, anam götürümlü, səbirli arvad idi. Ə.Veliyev. [Abbas:] Sən götürümlü rəhbərlərdənsən, bala, Qoşqar! I.Hüseynov.

GÖTÜRÜMLÜLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Sebirlilik, dözüm-
lülük. Götürümlülük yaxşı xasiyyətdir.