Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
GOZAYDINLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Gözaydınlaşmaq"-dan f.is.

GOZAYDINLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Şad bir hadi-
se ve ya xeber münasibetile bir-birini teb¬rik etmek, bir-birine gözaydınlığı vermek. Maral yatdığı yerdə bu gurultulu gözaydın-laşmağı eşitdi.. Ə.Əbülhesen.

GOZAYDINLIGI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xoş bir xeber ve ya yaxşı bir iş münasibetile birisini tebrik etme; tebrik. Hər bulaq başında bir söhbət olur; Gah gözaydınlığı, gah qeybət olur. S.Vurğun. □ Gözaydınlığı vermək
"gö-zün aydın (olsun)" deyerek tebrik etmek. [Vaqif] Qızxanımla [Mirze Əlimemmedin] ailəsinə gözaydınlığı vermək üçün getdi. çemenzeminli. Kərbəlayı Xəlilin arvadına bu xəbər çatan kimi, Xavərnisəyə gözaydın-lığı vermək və kömək etmək üçün oraya get-di. T.Ş.Simurq.

GÖZBAGLAYICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Xüsusi cihaz ve ya hereketlerin kömeyile tamaşaçıların gö-zünü yayındıraraq müxtelif fokuslar (nöm-reler) gösteren sirk artisti.
məc. Başa düşülmeyen, üstüörtülü, an-laşılmayan iş, müemma. Onun işi lap göz-bağlayıcıdır.

GÖZBAGLAYICILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gözbağlayıcı artistin işi, peşesi.
məc. Fırıldaqçılıq, adam aldatma, fırıl-daq. Gözbağlayıcılıqla məşğul olmaq.

GÖZBAGLICA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gözbağlayıcı
ci menada. [Mehbube:] Mehri! Bu gözbağlıca oyunun axırı pis qurtarar. H.Seyidbeyli.

GÖZBƏGOZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Gözünün içine baxaraq, üzbeüz, qarşı-qarşıya. Gözbəgöz oturub da-nışmaq.
[Gültekin:] Uç aydır ki, dik göz-bəgöz [Aydının] üzünə baxa bilməmişəm.
C.Cabbarlı.

GÖZCUK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kiçik göz. Qarışqanın gözcükləri.
İçeriye ve ya bayıra baxmaq üçün qa-
pıda qoyulan xırdaca deşik; gözlük. Qapıda
balaca bir gözcük də vardı ki, qapı döyülən-
də bu gözcükdən baxıb, gələn adamın üzünü
görmək mümkün olurdu. Ə.Əbülhesen.
Tumurcuq. Gözcüklər yaxşı inkişaf edir.
çay bitkisini çoxaltmaq üçün
4 göz-cüyü olan birillik çubuqlardan istifadə et-mək lazımdır. B.Talıblı.
Göze oxşar (dairevi) şekilde olan tu-murcuq ve s. Kartof yumruları üzərində çu-xurcuqlar olur ki, buna gözlüklər deyilir. M.Qasımov.

GÖZCUKLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gözcüyü olan; gözlüklü. Gözcüklü qapı.

GOZCÜYƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Göz"den oxş.

GOZÇIXARAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gözlere keskin tesir eden, gözü acışdıran. Gözçıxaran tüstü.
Ba-kının dəhşətli gözçıxaran tozanağı hamıya məlumdur. H.Sarabski.

GOZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Sulu, nemiş otluq, yaşıllıq yer, rütubet çemenlik. Əziziyəm gözədə; Quzu otlar gözədə; Qurban olum sənə də; Sənə baxan gözə də. (Bayatı). Biz xeyli yol gedib dağətəyi bir gözəyə çıxdıq. S.Rehimov.

GOZƏÇARPAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gözədəyən. Iranda
. xalqın içərisində gözəçarpan canlanma onları təşvişə salmışdı. M.İbrahimov.

GOZƏDƏYƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Nezere çarpan, diqqe-ti celb eden, yaxşı xüsusiyyeti ile başqala-rından ferqlenen, seçilen, ayrılan. Gözədə-yən şey.
Burda gözədəyən hər şey otaq sa-hibinin işgüzar bir adam olduğunu göstərirdi. M.Hüseyn. Küçələrdə at ayaqlarının tappıl-tısı eşidilir, arabir təkəm-seyrək gözədəyən keşikçilər görünürdü. İ.Şıxlı.

GOZƏDƏYMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nezere çarpmayan, diqqet celb etmeyen. Kəndin gözədəyməz yeri.
Tahirzadə məclisin gözədəyməz birye-rində dayanıb müəllimlərlə söhbət edirdi.
Mir Celal.

GOZƏGƏLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Göze xoş gelen; göze-gelimli. Gözəgələn ev.
[Rübabe] ucaboy, alagöz, qarasaç, gərdənli, gülərüzlü, bir sözlə, gözəgələn bir qız idi. Mir Celal.

GOZƏGƏLİMLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Bax gözəgələn.
.Bu solğunluğu [çimnazın] qara qaş-gözünü daha gözəgəlimli göstərirdi. Ə.Əbülhesen.
B a x gözədəyən. Gözəgəlimli qız.

GOZƏGƏLİMLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Göze xoş gelen, gözoxşayan şeyin hal ve keyfiyyeti.

GOZƏGƏLMƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox gözel, çox yax-şı (guya çox gözel olduğu, yaxud gözelleş-diyi üçün göze gele bilen). [Qendab:] Mən yəni beləmi gözəgəlməli olmuşam? B.Bay-ramov.

GOZƏGÖRUNMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Gözle görüle bilmeyen; gizlenmiş, görünmeyen. [Perişan atasına:] Yox, o adət arvadı gözəgörünməz bir çadra altında çürüdür. M.İbrahimov. Bir az sonra bütün dərə gözəgörünməz müxtəlif quşların səsi ilə dolmuşdu. Ə.Memmedxanlı.
Heqiqetde mövcud olmayan, xeyali qüvve. Gözümə neyləsin gözəgörünməz; Canımın ağrıya qalmayıb tabı. H.Arif. Gö-zəgörünməzdən ummadıq kömək; Insanın özüdür,
dedik,
pənahı. B.Vahabzade.

GOZƏGÖRUNMƏZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Göze görün-meme, gözle görünmesi mümkün olmama, mövcud olmama; xeyalilik.

GOZƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh.
Bağ, ip. Atı gözəklə hörükləmək. çuvalın gözəyini bağlamaq. Məfrəşin gözəyi.
Toxunma şeyin yırtılmış, çürümüş ve ya yanmış yerini yeniden toxumaqla salınan yamaq.

GOZƏKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gözeyi olan, toxunma ya-mağı olan: yamaqlı. Gözəkli xalça.

GOZƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Sifetinin cizgileri, bedeninin tenasübü, qaş-gözü qüsursuz olan; göyçek. Gözəl uşaq.
[Xor:] Xəlvət meşə arasında; Bir gözəl qız tapmışıq. C.Cabbarlı. [Zaqs müdiri] Zeynalın Mehriban kimi gənc və gözəl bir qadını boşamasına bir məna ver-mədi. S.Hüseyn. Içəri gözəl, gənc bir qadın girdi. S.Rehman. □ Dünya gözəli
çox gözel, çox qeşeng qadın (çox zaman istehza ve ya zarafatla işledilir). [Müqim bey:] Sə-nin kimi dünya gözəli olanın bu dünyada nə dərdi-qəmi, ay Zəriş! S.Rehimov. Gözəllər gözəli
qeyri-adi gözelliyi ile ferqlenen, en gözel qız, qadın. // Is. mənasında. Sifeti-nin cizgileri, bedeninin tenasübü, qaş-gözü qüsursuz olan genc qız. Bu gün bir əcayib gözəl sevmişəm; Beləsi olammaz heç vila-yətdə. M.P.Vaqif. [Qarı:] Ay cavan, atdan düş, bir falına baxım.. Sənin qismətində, de-yəsən, bir gözəl var.. çemenzeminli. Par-lasın hər gözəlin: Bir günəş yaxasında. M.Müşfiq. // Gözəlim şeklinde gözele xi-tab. Bu yazıq yarına hərdən; Bir nəzər sal, gözəlim! ü.Hacıbeyov. Aç könlünü, layiq sana hər dürlü mükafat; Sevda! Nə dilərsən, gözəlim, aç mənə, anlat?! H.Cavid.
Göze xoş gelen, gözü oxşayan, xoşa gelen, qeşeng. Gözəl bağ. Gözəl mənzərə.
Hanı rəngin çiçəklərin, a çəmən! Bir gözəl dəstə gül tutaydım mən. A.Şaiq. Burda məc-lis quraq, gözəl çəməndir; Hər tərəf nərgiz-dir, tər yasəməndir. M.Rahim. // İnsanın ru-hunu oxşayan, ruhuna lezzet veren, xoşa gelen. Gözəl səs. Gözəl avaz ilə oxumaq.
Hava gözəl və işıq idi. Qantemir. Faytonçu-nun səmimi, yanıqlı bir səslə oxuduğu gözəl mahnı birdən xırp kəsildi. M.Hüseyn.
.Bül-bül öz gözəl nəğməsini oxumaqda idi. M.Rzaquluzade. // Estetik zövq veren.
Meharetli, öz senetinin ustası olan, çox yaxşı, ela. Gözəl usta.
Kərim baba özünü bir də doğruldaraq:- Mənim atam da gözəl ovçu idi,
dedi. A.Şaiq.
Müsbet keyfiyyetlere ve ya xasselere malik olan, her cehetden yaxşı olan, nece lazımsa ele. Gözəl adam. Gözəl oğul. Gözəl xasiyyət.
Dedim ki, gözəl xələf olarsan; Bir ailəyi şərəf olarsan. M.Ə.Sabir. [Süley-man:]
.Əsgər çox gözəl oğlandır. çox ağıl-lı, yaraşıqlı və çox da şüurlu oğlandır. ü.Hacıbeyov. [Semed:] Mən bir görüm, axı elə gözəl insan birdən niyə bu qədər pozu-lub? İ.Hüseynov.
Əlverişli, yararlı, yaxşı. [Mirze:] Ağa, məsləhətiniz çox gözəldir, ömrünüz uzun ol-sun, siz həmişə mənim uşaqlarımın qeydinə qalıbsınız. Ə.Haqverdiyev.
zərfYaxşı, ela. Gözəl çalmaq. Gözəl da-nışmaq.
Əgər əhli-ruhsan, sözün gözəl de. Aşıq Əlesger. [Dilber:] Sizi isə, Gülüş, indi mən çox gözəl anlayıram. C.Cabbarlı. Hələ Zəki adlandırdıqları gənc nə qədər gözəl oxuyurdu. S.Hüseyn.
◊ çox gözəl
çox yaxşı, yaxşı oldu, razı-yam (tesdiq ifadesi). [Sultan bey:] çox gözəl, qızım, bilirsən nə var? ü.Hacıbeyov. [Seba xanım:] çox gözəl, bunu [min qızılı] siz özünüz verirsiniz. Bəs Toğrul nə verəcək-dir?.. M.S.Ordubadi.

GOZƏLCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox gözel, çox yaxşı, qe-şengce. Gözəlcə uşaq. Gözəlcə bağça. Gö-zəlcə səsi var.
Bir sərin, saf səhər, gözəlcə hava; Bürünüb yamyaşıl çəmən, səhra! A.Şaiq. // Zerf menasında. Gözəlcə geyin-mək. Gözəlcə nitq dedi.
Soba otağı qızdır-mışdı, elektrik ətrafı gözəlcə işıqlandırmış-dı. çemenzeminli. Şıxəli xanın sirdaşların-dan çərkəz adlı birisi Abbasqulu ağagilin evinə gözəlcə bələd imiş. Ə.Sadıq.