Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

GUDUKÇÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Güden, keşik çeken adam, gözetçi.

GUDÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Güdülmek"den f.is.

GUDULMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Güdmek"den məch.

GÜHƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax gövhər. Yüz elm oxu-san axırı avarə qalarsan: Baxmazlar sənin dürlü gühərin var. M.Ə.Sabir.

GÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
çiçek (danışıqda "qızıl-gül" menasında da işlenir). Ağaclar gül açıb. Gül dərmək.
.Bir dəstə gül olaydım; Ası-laydım yaxannan. (Bayatı). Bir gül ilə bahar olmaz. (Ata. sözü).
.Hər gülün, hər çiçəyin öz adı, öz surəti var. S.Vurğun.
Buxara derisinin üzerindeki ince qıvır-cıqlar. Bu dərinin gülləri çox xırdadır.
Hacı güldü. Börkünü əlinə götürüb onun güllərini yatırmaq üçün əlilə tumarladı. M.S.Ordubadi. Həcər papağı oxşadı, gümü-şü güllər parıldadı. S.Rehimov.
Toxunma şeylerin, xalçanın ve s.-nin üzerinde olan buta ve s. Xalçanın gülləri. Parçanın gülləri qəşəngdir. [Hamı:] Ah, nə gözəl parçadır; Gülləri də qonçadır. ü.Hacı-beyov.
çörekde xırda-xırda yanmış yer; yanıq qabarları. çörəyin çoxlu gülü var. □ Gül vermək
çörekde gül emele gelmek; qabar-lanmaq. çörək gül verib.
Qızılcanın en şiddetli anındakı sepgi. Uşağın bədənini gül basıb.
bayt. Qoyun xesteliklerinden birinin adı. Qoyuna gül düşdü, qırıldı.
məc. Əziz, istekli, sevimli, sevgili adam. Biçarə Vamiq oldu avarə öz elindən; Məc-nunu sən ayırdın Leyli kimi gülündən
C.Cabbarlı.
Gülüm şeklinde
eziz, istekli, sevimli bir adama nevazişli müraciet. öylə rənadır, gülüm, sərvi-xuramanın sənin; Kim, görən bir gəz olur, əlbəttə, heyranın sənin. Füzuli.
məc. Gözel, qeşeng, mesum. Gül kimi uşaq. Gül kimi qız. Gül surət. Gül yanaq.
- Mən aşıq gül üzünə; Şeh düşmüş gül üzünə. Sarı Aşıq.
◊ Gül açmaq məc.
1) gözelleşmek, te-ravetlenmek, qeşengleşmek. Gözəl qız, yaxşı vaxtda; Başladın gül açmağa. Ə.Cavad; 2) heyata keçmek, rövneq tapmaq, çiçek-lenmek. Arzuları gül açdı. Əməllər gül açır.
- [Zehra:] Ədalət dünyada əlvan gül açsın; Səadət günəşi nurunu saçsın. M.Rahim. Gül ağız isteh.
söyüşken, ağzından pis sözler çıxan, acıdanışan adam haqqında. [Sekine Meşedi Ağabanıya:] Açma mənim gül ağzımı, yoxsa açaram sandığı, tökərəm pambığı. M.Əliyev. Gül gülü çağırmaq (səsləmək dindirmək) şair.
tebietin, etraf menzerenin gözelliyini ifade etmek üçün işledilir. çaylar axırdı, hovuzlar fəv-varə vururdu, gül gülü çağırırdı. çemenze-minli. Fələkdən bac verib, bac alan könlüm; Indi uşaq kimi ağlar səninçün; Gül gülü ça-ğırır, çiçək çiçəyi; Gülər aşiqlərin qönçə di-ləyi. M.Müşfiq. Gül kimi
çox yaxşı, gö-zel. Gül kimi (tək) açılmaq
1) gözelleş-
mek, qeşengleşmek. Uşaq böyüdükcə gül kimi açılır; 2) sevinmek, üreyi açılmaq, şad-lanmaq. Mən yanına gəlsəm tutulur ol mahi-taban; Gültək açılır yanına əğyar gələndə. S.Ə.Şirvani. Gül kimi təmiz
haqqında heç bir pis söz deyilmemiş; temiz, mesum. [Şahnigar:]
.O bircə canına and olsun ki, mən gül kimi təmizəm, ay qardaş, heç elə şey olarmı? İ.Şıxlı. Gül vaxtı (çağı ve s.)
gül-ler açan vaxt, ilk bahar, ilk yaz. Hər yan de-dilər ki:- Ey bəlakəş! Gül çağıdır, olmagil müşəvvəş. Füzuli. Bu bahar fəslində, gül mövsümündə; Hər kimin ki, ola yarı yanın-da; Bil ki, bəxtəvərdi tarı yanında. Q.Zakir. Indi gül dəmidir, fəsli-bahardır; Hər gülün, çiçəyin bir sirri vardır. S.Vurğun. Gül fəsli yetişmişdi. M.Rzaquluzade. Gül yağı
gül-den çekilib yeyinti senayesinde ve etriyyat-da işledilen xoşiyli yağ. üç min gül ləçəyin-dən; bir gül yarpağının çəkisi qədər; gül yağı çəkirlər. R.Rza. Gül yarpağı kimi əs-mək (titrəmək)
qorxudan, heyecandan, bezen de soyuqdan titremek. Sürmənin do-daqları gül yarpağı kimi titrəyir, uzun kir-pikləri tez-tez qırpınır, gözləri xumarlanır-dı. M.Süleymanov. Gül(ünü) vurmaq
bir şeyin en yaxşısını, yaxud en siftesini seçib götürmek.
.Meşinov dönüb Əlyarova dedi:
Sən öl yoldaş silistçi, telefonçu gülünü vurdu. S.Rehimov. Güldən ağır söz
inci-decek, qelbe toxunacaq söz. Nə Şamxal atasının üzünə ağ olmuş, nə də atası ona güldən ağır söz demişdi. İ.Şıxlı.

GÜLAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Qızılgül yarpaqlarını distille etmek yolu ile alınan etirli maye, gül suyu. Gülab çəkmək. üzünə gülab səp-mək.
Ənbər etmiş torpağın adın, suyun is-min gülab. Füzuli. Xanım Şəmsiyyə gülab kimi ətir qoxuyurdu. M.İbrahimov.

GÜLABDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

GüLABZƏN GüLABPUŞ is.
[fars.] Gülab saxlamaq üçün aşağısı girde, boğazı dar, uzun ve qeşeng formalı çini, ya metaldan qab; gülabqabı, gülabsüzen.
.Mər-siyəxan gülabdanı alıb ətirləndi. çemenze-minli. Dərhal xəlifə
. mis satıllarda şərbət, əlində gülabdan camaat ilə bir yerdə küçəyə çıxardı. H.Sarabski. Birdən [Mehribanın] gözləri pəncərənin üstündəki gülabpuşa sa-taşdı. H.Seyidbeyli.

GÜLABQABI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gülabdan.

GULABSUZƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gülabdan.
.Gül-danlar, gülabsüzən, hər cürə qədəh və fin-canlar, arvad kəməri, bilərzik, gərdənbənd və sairəni Şahbəy tərifləyə-tərifləyə demiş-di.. Ə.Əbülhesen.

GULBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Gül ekmeyi, gül be-cermeyi, ümumiyyetle, gülü çox seven adam; çiçekbaz.

GULBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gül ekmeyi, gülü becer-meyi, ümumiyyetle, gülü çox sevme; çi-çekbazlıq. Əlisa arada söhbət zamanı özü-nün gülbazlığından ağsaqqal həkimə də söhbət açmış,
. düzəltdiyi güllüyü də ayrıca ona tərifləmişdi. S.Rehimov.

GULBƏDƏN(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. Klassik Azer-
baycan poeziyasında gözelin epitetlerinden (sifetlerinden) biri. Neyləmişəm inciyibsən; Yenə, ey gülbədən, məndən. Q.Zakir.

GÜLBƏNIZ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax gülüzlü.

GULCAMAL(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] bax gülüzlü.

GÜL-ÇIÇƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Gül ve çiçekler. Yaz kimi qoynunu açsın gələcək; Yollara gül-çiçək saçsın gələcək! M.Müşfiq.

GUL-ÇIÇƏKLI(LƏR) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm, bot. Ağac, kol, otşekilli müxtelif bitkilerin daxil olduğu fe-silenin adı. Gül-çiçəklilər fəsiləsi.

GULÇÖHRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] bax gülüzlü. Gülçöh-rə sənəmlər oldular cəm; Hər bir sənəmin əlində bir şəm. Füzuli.

GULÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gül ekmekle, gül becermek-le meşğul olan adam. Gülçü bağban.
Gül satan adam, gül mağazası işçisi.

GÜLÇULUK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Gülçünün peşesi, meş-ğuliyyeti.
Kend teserrüfatının gül ekib becer-mekle meşğul olan sahesi. Gülçülük gəlirli sahədir. Gülçülüyü inkişaf etdirmək. Gülçü-lük sovxozu.

GÜLDAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Derilmiş gülü qoy-maq üçün müxtelif formalı qab; gülqabı. Güldana su tökmək.
[Vaqif] qarşısındakı mina güldanın içindəki novruzgülü və bə-növşələri götürüb qoxuladı. çemenzeminli. Şair çiçəkləri qoyub güldana; Dedi:
Bir əfsanə yadıma düşdü.. B.Vahabzade.
Dibçek. Güldanda gül əkmək.

GULDƏSTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Gül, çiçek destesi. Lalədən, yasəməndən güldəstə bağladılar.
S.Rüstem. Vüqarım ucadır Qoşqar dağın-dan; Güldəstə tutmuşam əməl bağından.
M.Rahim. GULDƏFNƏ is. bot. Defne ağacı. GULDURMƏ "Güldürmek"den f.is. GULDURMƏK icb.
Gülmesine sebeb
olmaq. Uşağı güldürmək. Qıdıqlayıb gül-dürmək. // Gülüş doğurmaq. Cəfər əmi öz sözü ilə kimsəni güldürmək istəməmişdi. H.Nezerli. Hələ bir iş də Veyslə yoldaşları-nı lap bərk güldürmüşdü. Ə.Əbülhesen.
məc. Sevindirmek, kefini açmaq, şad-landırmaq, şenlendirmek. [Almaz:] Sağlam gülüş kəndin bütün həyatını yeni bir sevinclə güldürəcəkdir. C.Cabbarlı. Cürət! Odur bizi güldürən hər an; Cürətsiz bir həyat məhv olur, inan! S.Vurğun.

GULDURUCU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gülüş doğuran; gülmeli, güldüren. Güldürücü sözlər.

GULDURUCÜLUK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gülüş emele ge-tirme, güldürme.

GULƏBƏTIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qızıl ve ya gümüş tel-
lerinden, habele onlara benzedilen mate-riallardan qatışığı olan sap. [Otaqda] ara-sıra məxmər, üstünə güləbətin çəkilmiş da-raqqabı, saatqabı da nəzəri cəlb edərdi. H.Sarabski.
sif. Hemin sapla işlenmiş, üzerine bezek
vurulmuş. Güləbətin daraqqabı. Güləbətin
araqçın.
Güləbətin köynək, abı nimtənə;
Yaxasında qızıl düymə gərəkdir. M.P.Vaqif.
sif. məc. Sarı, sarı-qızılı. Güləbətin saç.

GULƏBƏTINLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gülebetini olan; gü-
lebetinle işlenmiş, gülebetinle bezedilmiş. Güləbətinli araqçın.