Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HAMARLATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hamarlatmaq"dan f.is.

HAMARLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hamarlamaq"dan icb.

HAMARLAYICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir şeyin sethini ha-marlamaq üçün işledilen. Hamarlayıcı maşın.

HAMARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hamar şeyin halr, hamar, düz olma. Kiçik kol-koslar, ensiz arxların kənarlarında bitmiş hündür qamışlar da çö-lün hamarlığına qovuşaraq geniş düzənlikdə əriyib batırdı. Q.İlkin.

HAMARLÜLƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Lülesinde yiv olma-yan, lülesi hamar olan; yivsiz. Hamarlüləli tüfəng.

HAMAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Topa, bir-birine bitişik (çi-çek ve meyve haqqrnda).

HAMAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yol yoldaşr. Bu dünya bir yol kimidir, biz axirət müsafiri; Kəcavədə hamaş gərək öz hamaşilən yanaşa. Şehriyar.

HAMBAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Belinde yük daşr-maqla keçinen adam. [Gülperi] cəld nökər Cəfəri göndərib iki nəfər hambal çağırtdı, yanındakı və baqajdakı şeyləri daşıdıb ikinci klas salonuna yığdırdı. S.S.Axundov.
məc. Döşemenin altrna ve ya evin seq-fine qoyulan tir. // Evin seqfindeki şalbanr saxlamaq üçün onun altrna qoyulan paya; da-yaq.
.Səqfin ortalığından bir hambal verilib ki, tirlərə təkyə olub, onları möhkəm saxla-sın. C.Memmedquluzade.

HAMBALLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Hambalrn işi, seneti, peşesi. Sonra da bir zaman [Nadir] Bakıya gəlib, bazarda hamballıq etdi. B.Ta-
lrblr.

HAM-HAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql.
Bax ham(m).
uş. İt.

HAMI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əvəz. Bir nefer de kenarda qalma-yaraq, hamrsr, bütün adamlar. Hamı razıdır. Hamı ayağa qalxdı. Hamı iclasa gəlməlidir. Hamı işə tələsir.
Bu adam hamının bildiyi, tanıdığı Cəfər əmi idi. H.Nezerli. Xaspo-ladın çağırışına hamı gəlmişdi. M.Hüseyn.

HAMILIQLA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

HAMILIQCA zərf Bir ne-fer de kenarda qalmayaraq, hamrsr bir yerde; birlikde, cemen. [Fazil:] Nə baxırsınız gö-zümün içinə? Nə səbəbə hamılıqla ayağa qal-xıb təzim etmirsiniz?! Ə.Haqverdiyev. // Yek-dillikle. Hamılıqla namizədə səs vermək.

HAMISI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax hamı. Adamlarrn hamrsr gel-mişdi.
[Telebe:] Bizim yoldaşların hamısı bu gün məktəbdə olub. Z.Xelil. // Eyni me-nada eşya haqqrnda. Binaların hamısı təmir olunub.
[Kerbelayr Qubad:] Görəsən, bu ev-lərin hamısı Mərcan bəyindir? ü.Hacrbeyov.

HAMİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Birini himaye eden, hi-mayesi altrna alan, qoruyan; himayeçi, hava-dar, arxa. Rüstəm bəyin üzündə hami axta-ran bir çocuq ifadəsi vardı. çemenzeminli. Geydiyin arxalıqdır; Hamidən arxalıqdır; Hicran əydi aşiqi; Bu necə arxalıqdır? (Ba-yatr). □ Hami olmaq
birisine arxa durmaq, havadarlrq etmek, himayeçi olmaq.
.Qulam müəllim başsız qalmış Nənəqız ailəsinin ha-misi olmaq, onun çocuqlarına yardım etmək istəyirdi. S.Rehimov.
Birisine ve ya bir teşkilata hamilik eden adam ve ya teşkilat. Bu işdə hamilər çox kömək edə bilərlər.

HAMİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.] köhn.
Yüklü, yüklen-miş.
üzerinde olan.
Daşryan, götüren.
is. Sahib, yiye.

HAMİLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [ər.] Hamilelik ve-ziyyetinde olan; ikicanlr, boylu, boyudolu. Hamilə qadıntək yuxusu möhkəm; Qucağı doludur dərələrin də. M.Araz. Kənddə işlər qarışan zaman gəlin birdən-birə hamilə ol-muş və oğlan doğmuşdu. İ.Şrxlr.

HAMİLƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qadrn orqanizminde rüşeymin inkişaf dövründeki veziyyeti; iki-canlrlrq, boyluluq.

HAMİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Himayeçilik, havadarlrq, himaye etme, qanadr altrna alma. Qulam mü-əllim istəyirdi ki, Mehparə və Sitarə onun ha-miliyi ilə oxuyub ali təhsil alsınlar. S.Re-himov.
Birisine ve ya bir teşkilata istehsalat, medeni, siyasi ve b. cehetden müntezem kö-mek göstermekden ibaret ictimai fealiyyet; her hansr bir işde kömek gösterme. Hamı-nızdan tələb olunur ki, musiqidə hamilik və radio işlərində tezliklə dönüş yaradaq. ü.Hacrbeyov. □ Hamiliyə almaq (götür-mək)
bele kömek göstermeyi öhdesine almaq (götürmek).

HAMPA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. hem ve pa
ayaq]
Keçmişde kend varlrsrna, dövletliye verilen ad. [
ci kendli:] Burada bir Hacı Bayram deyil, ondan savayı da neçə hampa var. Ə.Haqverdiyev. Qoyunçu hampalar bu gen hörüşü; Icarə eyləyib saldılar yataq..
H.K.Sanrlr.
məc. Yoldaş, sirdaş. [Qoca:] Sən [Bey-rek] qız istəmirsən, özünə bir hampa istə-yirsən... M.Rzaquluzade.

HANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əlle xalça, palaz ve s. toxu-maq üçün yerde qurulan dezgah; xana. Ax-şamdan yıxılır, ertədən yatır; Həftədə hanaya bir arğac atır.. Aşrq Əlesger. Qızlar otur-muşlar qabaqda hana; Xalı toxuyurlar da-maqları çağ. Z.Xelil. □ Hana toxumaq
hanada xalça, palaz ve s. toxumaq.
.Saray qulamlarından biri Kazımın həyətinə girib artırmada hana toxuyan Telli ilə Gülnaza yanaşdı. çemenzeminli.

HANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bax xına. Iki qoyun yan-yana; Əliməyaxdım hana; Sənə süd verən ana; Ol-sun mənə qaynana. (Bayatr).

HANDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Harada" sual evezliyinin danr-şrq dilinde işlenen formasr. [Qurbani:] Ibtida eyləyib girdim meydana; Aşıqlar ustadı, gö-rün, handadı? "Qurbani". Gül əkdim gül mə-kanda; Yerin bil, gül, məkanda; Sən güldün, mən də güldüm; Mən handa, gülmək handa?!
(Bayatr).

HANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Harada?" "haradadrr?" menasrnda sual evezliyi. [Giziroğlu:] Hanı bu bağçanın gülü; Oxumur şeyda bülbülü. "Koroğlu". Hanı rəngli çiçəklərin, a çəmən? Bir gözəl dəstə gül tutaydım mən. A.Şaiq.

HANKI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

HANSI əvəz.
İki ve ya bir çox şeyden birini müeyyenleşdirecek cavab al-maq üçün sual kimi işlenir. Hansı əsərdən xoşunuz gəlir? Sitatları hansı məxəzlərdən götürmüsünüz? Hansı mərtəbədə yaşayırsı-nız?
Hansı qüvvələrin şəhərə hakim olması bəlli deyil idi. çemenzeminli. [Şah:] Vəzir, mənimçin hansı peşəni məsləhət görürsən? ü.Hacrbeyov.
Ayrrrcr, müeyyenleşdirici sual kimi iş-lenir. Hansı böyükdür, hansı kiçik? Bunlardan hansı müdirdir, hansı müavin?
[Meşedi İbad:] Bir deyin görüm, xanım hansınızdır, qulluqçu hansınız? ü.Hacrbeyov.
Bir şexsin, ya şeyin keyfiyyeti, xüsu-siyyeti, xassesi haqqrnda sual bildirir. Hansı məziyyətinə görə onu bu qədər xoşlayırlar?
Söylə, şirinlikdə, hansı fidanda; Hansı gülüs-tanda, hansı cahanda; Ey yoldaş, ey qadın, sənin varın var? M.Müşfiq.
Bir şeyin emelegelme vaxtr, ardrcrllrğr haqqrnda sual kimi işlenir. Hadisə hansı ayda baş vermişdir? Siz hansı ildə anadan olmuş-sunuz?
Bunu istiyirik bilək ki, aya bu pa-paqlar [müselman papaqlarr] hansı əsrdən və nə vaxt bu tövr bizim içimizdə adət olubdur? C.Memmedquluzade.
"Her bir", "her hansr", "her hansr bir" menasrnda işlenir. Hansı adamı dindirsəniz, eyni cavabı eşidəcəksiniz. Hansı kitabı açsa-nız, tapa bilərsiniz.
Hankı səmtə, hankı yana; Hey uçsam da, yuvam sənsən. S.Vurğun. [Ca-han Əsgere:] Hansı bəyin və ya tacirin qızını istəsən, gedim, sənə alım. ü.Hacrbeyov. // Eyni menada esasen inkar cümlelerinde işledilir. Hansı şagird usta olmağa çalışmır?
Qeyri-müeyyenlik bildirir. Bilmirəm, hansı ağzıgöyçək deyib ki, "insan əşrəfi-məxluqatdır"? M.Hüseyn.
0 Hansı ki
teyin budaq cümlesini baş cümleye bağlayan ve baş cümlede olan ismi budaq cümlede evez eden bağlayrcr. Niyə cavab vermədin; o demaqoq hərifə? Hansı ki, srağagün; məni tənqid elədi? R.Rza.

HANTEL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm.] idm. Qrsa destekle bir-birile birleşmiş iki çuqun şardan ibaret gim-nastika aleti (ezeleleri inkişaf etdirmek üçün işlenir).