Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HAYXIRIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Belğem.

HAYXIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hayxrrmaq"danf.is.

HAYXIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Belğem getirmek, bel-
ğem tüpürmek, boğazrnr arrtlamaq. Kərbəlayı Qurban çubuğu doldurub almışdı ağzına və hərdən hayxırıb, ağacın dibinə tüpürürdü. çemenzeminli.

HAYIL-MAYIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf dan. Heyran, valeh.
□ Hayıl-mayıl qalmaq
heyran qalmaq, heyret etmek. Hayıl-mayıl qoymaq
hey-ran qoymaq, heyretde qoymaq. Hayıl-mayıl olmaq
heyran olmaq, heyret etmek. Ibra¬him, padşahın gözünə çox xoş gəlmişdi. Day lap hayıl-mayıl olmuşdu. (Nağrl). [Tükezban xala:] Olməmişlər elə də qəşəngdirlər ki, adam hayıl-mayıl olur, heç bilmir hansının qolundan yapışsın.. İ.Şrxlr.

HAY-KÜY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ses-küy, qrşqrrtr, bağrrtr, hay-haray, gurultu, qalmaqal, dava, mereke. Bir gün Nəbi Zəngəzur mahalında kiçik bir kəndin yanından keçərkən qulağına hay-küy səsi gəlir. "Qaçaq Nebi". Yaylanın başından hay-küy səsi gəlirdi. Mir Celal. □ Hay-küy salmaq (qaldırmaq)
qrşqrrmaq, bağrrmaq, ses-küy salmaq. Səlim böyük hay-küy qal-dırdı. M.İbrahimov. [Umid Mikayrla:] Son vaxtlar [Sefiyarrn] hay-küy salıb özündən çıxması da bunun üstündədir. B.Bayramov. // Ses-küy. Adətən limana yaxınlaşan gəmi-lərdə yaman hay-küy olur. M.Rzaquluzade. □ Hay-küy salmaq
berkden danrşmaq, ses-küy salmaq. Sadıqzadə əlini qaldırıb hay-küy salan gəncləri sakit etməyə çalışdı. S.Rehimov.
Hay-küylə şeklinde zərf- hay-küy sa-laraq, qrşqrraraq, bağrraraq.

HAY-KÜYÇÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir ciddi sebeb ol-madan hay-küy salan, çaxnaşma salan, va-himeye düşen; küy-kelekçi, küyçü.

HAY-KÜYLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hay-küy, ses-semir olan.

HAY-KÜYSÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Hay-küy salmadan,
sakitcesine, sakit, sese salmadan.

HAYQIRIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qrşqrrrq, bağrrrq, hay-küy, ses-küy. Qadın və kişilərin əl-ələ tutuşub yallı getmələri və hayqırıqları hələ də dağ-lardan çəkilməmişdi. S.Rehimov.

HAYQIRIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hayqrrrşmaq"dan f.is.

HAYQIRIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Ses-sese verib qrş-qrrmaq, bağrrmaq, qrşqrrrşmaq. Uşaqlar hay-qırışırdılar.

HAYQIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hayqrrmaq"dan f.is.

HAYQIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qrşqrrmaq, bağrrmaq, hay salmaq. Hayqırıb meydanda açsam qol-qanat; Qarı düşman qabağımda olar mat. &#
Koroğlu". Mən əzilən bir sinfin hayqıran; Haq bağıran sədasından yarandım. M.Müşfiq.

HAYQIRTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çrğrrtr, bağrrtr, qrşqrrrq,
hay-küy. Bu meşəlikdə çaylar axır, çeşmə-lər qaynayır, vəhşi heyvanların hayqırtısı eşidilirdi. S.Rehimov.

HAYLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Haylamaq"dan f.is.

HAYLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Seslemek, çağrrmaq. Qa-pını döydük, açan olmadı. Hayladıq, cavab çıxmadı. C.Cabbarlr. Surxay atını Qulunun çəpəri yanına sürdü və ucadan hayladı:-Qulu, ay Qulu! M.İbrahimov. // Heyvanlarr sesleyib çağrrmaq. Bu söhbətdən Cəbiş pərt olub atlarını hayladı. S.Rehimov. Sarban hə-yəcanla dəvələri haylayır.. M.İbrahimov.

HAYLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Haylaşmaq"dan f.is.

HAYLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Biri-birini seslemek, çağrrmaq.

HAYLAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Vaxtrnr boş-boşuna, seme-resiz keçiren adam, işe çrxmayan, işlemeyi sevmeyen adam; tenbel, xeyirsiz adam. [Camaat:] Alçaq, haylaz! H.Cavid.

HAYLAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Haylaz adamrn xasiyyeti.
HAYLI-KüYLübax hay-küylü. Dəli dağ nə qədər haylı-küylü, nə qədər vahiməli-qorxulu olsa da
. hər dağdan daha məftun-edici gəlirdi. S.Rehimov.

HAZIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.]
Bir işi icra et-mek üçün lazrm olan her şeyi olan; amade. Mən hazıram, gedə bilərik. Yola düşməyə hələ hazır deyil. çıxışa hazır olmaq.
Qapının ağzında nökər Vəli hazır durubdur. U.Hacr-beyov. Qanadın üstündə o mehribanım; Uza-nıb deyir ki: "Mən hazıram, sür". M.Rahim.
Bir işi görmeye razr olan, heves, meyil gösteren. O bizimlə getməyə hazırdır. Sizi saatlarla dinləməyə hazıram.
Zeynal Şərif-zadənin göstərəcəyi yol ilə getməyə hazır idi. S.Hüseyn. çarpışmağa biz hazır; Yerlərlə, fələklərlə. A.Şaiq.
Hazrrlanmrş; işlenmeye, istifadeye ya-rar veziyyetde olan. Nahar hazırdır. Maşın hazırdır, bizi gözləyir.
Stolun üstündə nə ki lazım idi, hamısı hazır olmuşdu. N.Neri-manov. Bir az keçmədən çay hazır oldu. Ə.Veliyev. // Tikilmiş ve ya hazrrlanmrş halda satrlan (sifarişli ziddi). Hazır paltar. Hazır ayaqqabı. Hazır şalvar. // Qabaqcadan düşünülmüş, qabaqcadan fikirde tutulmuş, hazrrlanmrş (söz, cavab ve s. haqqrnda). Ha-zır cavab. Hazır ibarələr. // Hazrrlanmrş, ye-tişdirilmiş, öyredilmiş, telim keçmiş. Hazır mütəxəssis.
[Əhmed Salmana:] Oxumalıyıq.. Sonra bir müddət keçmiş, hazır kadrımız da olar, kiçik bir təşkilat yaparıq. çemenzeminli.

Söhbeti geden yerde olan, şexsen orada iştirak eden (qaib ziddi).
İndi ki, madam ki, lap yerinde. Hazır gəlmisən, bu işi də gör. Hazır yazırsan, bu sözləri də əlavə et.
Hazırda şeklinde zərf
indi, bu saat, indilikde, indiki halda. Hazırda Atabəy məmləkətlərinin bir tək müttəfiqi və dostu yoxdur. M.S.Ordubadi. Içərişəhərin hazırda beş darvazası varsa da, keçmişdə bunlar dörd imiş. H.Sarabski.
0 Hazıra qonmaq
başqalarrnrn emeyi ile meydana gelmiş bir şeye şerik çrxmaq. Hazıra nazir
başqalarrnrn emeyi ile mey-dana getirilmiş bir şeye şerik çrxmaq isteyen ve ya şerik çrxan adam haqqrnda. Hazıra (hazırına) nazir olmaq
bax hazıra qon-maq. [Ata:] Müftə çörəyi sən yeyirsən, ha-zırına nazir olmusan. Ə.Veliyev. Hazır ol! hərb.
hazrrolma komandasr. Bayraqdar-ların dalınca gedən şeypurçular qoşuna "Hazır ol!"
işarəsi verincə, qırx min qı-lınc bir kərə qınından çıxdı. M.S.Ordubadi.

HAZIR-AMADƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax hazır
ci menada. Hazır-amadə durmaq.

HAZIRCAVAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. hazir ve fars. ce-vab] Başqasrnrn sözüne ve ya sualrna derhal münasib cavab taprb söyleye bilen, söz altrnda qalmayan. Hazırcavab adam.
[Zey-neb xanrm] həmişə hazırcavab, sözü üzə dik söyləyən idi. çemenzeminli. [Memmedeli:] Mənim qardaşım Məmmədcəfər çox hazırca-vabdır. S.Rehman.

HAZIRCAVABLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hazrrcavab ada-
mrn hal ve keyfiyyeti; hazrrcavab olma, söz altrnda qalmama. Onun hazırcavablığı ha-mını valeh edir.
[Medinenin] mehribanlığı, zarafatı, qonaqsevərliyi, hazırcavablığı Va-qifi məftun edirdi. çemenzeminli. Qızın bu hazırcavablığı Aslanı sevindirdi. S.Veliyev.
Hazırcavablıqla şeklinde zərf
birinin sözüne ve ya sualrna derhal münasib cavab vererek, söz altrnda qalmayaraq. Sirat bu sualı gözləyirmiş kimi, hazırcavablıqla, bir azda ötkəm dedi.. Ə.Əbülhesen. Sənubər çə-tin sualın cavabını asanlıqla tapmış adam-ların özündənrazı ədası ilə sakitcə, hazırca-vablıqla
. [dedi] B.Bayramov.

HAZIRKI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Keçmişde ve gelecekde de-yil, indi, hazrrda olan; indiki. Hazırkı zaman. Hazırkı vəziyyət. Kəndin hazırkı mənzərəsi.
[Qrzrl Arslan:] Sənə çox gözəlcə məlumdur ki, hazırkı hökmdarlıq atamız Eldənizin qılıncı və rəhmətlik anamız Türkan xatunun tədbir-ləri sayəsində düzəlmişdir. M.S.Ordubadi.