Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
HƏMRƏNG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars.]
Eyni rengde olan, eynirengli. Atı at yanına bağ-larsan, həmrəng olmasa, həmxasiyyət olar. (Ata. sözü).
məc. Uyğun, uyar, müvafiq, münasib, düz. □ Həmrəng olmaq
uyğunlaşmaq, uyğun olmaq, münasib olmaq. Ey gül, bu mənə deyilmidir nəng; Kim, olmayasan mə-nimlə həmrəng. Füzuli. Demə bu misranın da əsil mənası bu imiş ki, dünyada keçinmək, güzəran etmək istəyirsən isə, camaat ilə həm-rəngol. N.Vezirov.
.Parlaq baharsəmasilə həmrəng olsun nəğmələrim? M.Müşfiq.

HƏMRƏY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars. hem ve ər. rey] Bir fikirde, bir reyde olan; hemfikir, yekdil. [Əmiraslan ağa:] Hansınız mənimlə həm-rəydir, buyursun, gözüm üstə yeri var. S.S.Axundov. Görünür ki, [Şirin Rüstem-beyle] bəzi nöqtələrdə həmrəy deyildi. çemenzeminli. □ Həmrəy olmaq
bir rey-de, bir fikirde olmaq, hemfikir, yekdil olmaq. N.Vəzirov yeni komediyaları və "Dərviş" im-zalı publisist əsərləri ilə mollanəsrəddinçi-lərlə həmrəy olduğunu göstərirdi "Əkinçi".

HƏMRƏYLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hemfikirlik, yekdillik.
Görüşlərdə həmrəylik. Məsələ barəsində yoldaşlar arasında həmrəylikyoxdur.
.Yol-daşlarının həmrəyliyi [Qezenferi] daha çox sevindirirdi. S.Veliyev. // Her hansr bir icti-mai herekete ve ya fikre feal suretde hüsn-reğbet gösterme; fikir, menafe birliyi. Əməkçilərin beynəlxalq həmrəyliyi.

HƏMSAYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Qonşu. Dedi: həmsayə, var nəyə meylin; Nə yeyirsən, nə istəyir könlün? M.Ə.Sabir. Anlar nə ata, nə ana, həmsayə bizim qız; Xan dostu! Düşüb-dür yeni sevdayə bizim qız. Ə.Nezmi.

HƏMSAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars.] Bir-birine uyğun gelen, uyan, münasib olan; uyğun. □ Həmsaz olmaq
uyğun gelmek. Demə ki, yaş ürəklə; Qanacaqla, hünərlə; Həmişə həmsaz olur. B.Vahabzade.

HƏMSƏFƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. hem ve ər. sefer] Sefer yoldaşr, yol yoldaşr.

HƏMSƏNƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [fars. hem ve ər. senet] Senetleri, peşeleri bir olan, senet yoldaşr, iş yoldaşr. Qonşuluq bir yana, axı biz
Qara Canbalayevlə mən, demək olar ki, həmsənət idik. İ.Hüseynov.

HƏMSƏRHƏD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. hem, ser ve ər. hedd] ümumi serhedi olan; qonşu, hemhü-dud. Həmsərhəd ölkələr.

HƏMSİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars. hem ve ər. sinn] Hemyaş, yaşrd, bir yaşda olan. Fərman və Gövhərtac ikisi bir yerdə böyümüşdülər və həmsin idilər. Ə.Haqverdiyev.

HƏMSİNİF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars. hem ve ər. sinif]
Mektebde eyni bir sinifde oxuyan, sinif yoldaşr. Həmsinif rəfiqələr.
Eyni ictimai sinfe mensub olan, eyni si-nifden olan. Zakir özü Qarabağın xass-xalis nücəbalarından ola-ola, öz həmsinfinin ayıb
və qüsurunu belə açıq, mərdanə və şairanə söyləməyi, əlbəttə, şayani-təhsindir. F.Köçerli.

HƏMSİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [fars. hem ve ər. sir] Sirdaş. Həmsir yoldaşlar.
Qasım bəy Za-kirə gəldikdə, o da Molla Pənah kimi dur-nalardan xahiş eləyir ki, ondan ehtiyat etmə-sinlər və onu özlərinə həmsir, yoldaş və rəfiq hesab etsinlər. F.Köçerli. [Nureddinin] həmfikri, həmsiri ancaq kitabları olmuşdu. S.S.Axundov.

HƏMSÖHBƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars. hem ve ər. söh-bet] Birisi ile söhbet eden, söhbet yoldaşr; müsahib.
.Bir az zamanda Sona özü üçün həmsöhbət tapıb, gününü gah bağlarda və gah meşələrdə keçirirdi. N.Nerimanov. [Behram:] [Perini] çağırım, bir az həmsöh-bət olsun. C.Cabbarlr.

HƏMSÖFRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [fars. hem ve ər. süfre] Bir süfrede, bir masa arxasrnda, bir yerde yeyib-içenlerden her biri; süfre yoldaşr.

HƏMŞƏHƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. Bir şeherde
anadan olmuş, yaşamrş ve ya yaşayan, eyni şeher ehalisinden olan; hemyerli. Həmşə-hərli dostlar.
[Odabaşr:] Bu şəxsi ki gö-rürsən, mənim həmşəhərlilərimdəndir. Ə.Haqverdiyev. Həmşəhərlilər yaman baş-başa veriblər,
deyə Veysəl Kəngərli şayiə yayırdı. Ə.Veliyev.

HƏMTA(Y) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Hemyaş, yaşrd, yoldaş, tay. Nəçidir şeirdə Bixud sənə həmta olsun. S.Ə.Şirvani. Qəsəbədə [Necminin] uzun illər dostluq etdiyi bir neçə həmtayın-dan bircə Ağasəfər qalırdı. Ə.Əbülhesen.

HƏMTAYFA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [fars. hem ve ər. taifa] Eyni tayfaya mensub olan, eyni tayfa-dan olan. Amur çayı boyunca daurlar və on-larla həmtayfa olan adamlar yaşayırdılar.

HƏMVAXT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars. hem ve ər. veqt] Bir vaxtda olan, bir vaxtda baş veren, vaxtca eyni olan.

HƏMVƏTƏN(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars. hem ve
ər. veten] Bir vetenden olan; vetendaş, yurddaş. Həmvətən dostlar.
Sanıram, ul-duzlar həmvətənimdir; Demək, yer də mə-nim, göy də mənimdir. M.Müşfiq. Cavid hə-mişə xəlqimizin xatirindədir; Vahid, o yoxsa, ruhi ilə həmvətənlərik. Ə.Vahid.

HƏMYAŞ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax yaşıd. Qorxusuz Xa-coyla hünərli Dadaş; Hər ikisi oğlan, özləri həmyaş.. H.K.Sanrlr. Idrisi də o biri həm-yaşlıları kimi çox tez səfərbərliyə aldılar. M.Hüseyn.

HƏMYAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

HƏMYAŞLILIQ bax ya-şıdlıq.

HƏMYERLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Biri ile bir yerde doğul-muş: yurddaş, hemveten. [Qedir] Yevlaxda öz həmyerlilərinə rast gələndə onlar həmişə Qədiri kəndə dəvət edirdilər. Ə.Sadrq. [Pro-fessor] kəndlərinin yaşıllaşdırılması barədə bir-iki dəfə qəzetdə oxumuş, şəhərə gələn həmyerlilərindən eşitmişdi. İ.Əfendiyev.

HƏMZAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Yaşrd, eyniyaşlr.
İnsanla birlikde doğulan ruh, can.

HƏMZADLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Doğandan sonra uşa-ğr ölen qadrn. Elə arvadlar olur ki, doğduğu uşaq qalmır, ölür. Onda deyirlər ki, bu ar-vad həmzaddı. (Revayet).

HƏMZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əreb elifbasrnda boğaz-bağlr samit teleffüzünü gösteren işare. Ayn və həmzə səslərinin interferensiyası. Daxi-lində ayn və həmzə səsləri olan ərəb söz-lərinin yazılış qaydası.
Hələ orta əsr ərəb dilçiləri ərəb dilinin özündə həmzə səsinin söz ortasında və söz qovuşuğunda itməsini göstərirdilər. F.Ağasroğlu.

HƏMZƏBAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Bir dilde danr-şan. Şıq geyimli bir cəvani-xoşnişan olsay-dım, ah! Bu pərilərlə doyunca həmzəban ol-saydım, ah. M.Ə.Sabir.
məc. Dilbir, hemfikir. O gül mənə bu gecə həmzəban olan gecədir; Deyib, gülüb, danışıb, mehriban olan gecədir. Ə.Vahid.