Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HƏVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xalça, palaz ve s. toxuyarken ilmekleri döyüb yerinde berkitmek üçün (bezi heyvanlarrn buynuzundan, yaxud da metaldan ve s.-den qayrrlan) ucu kesik, dişli alet. [Lebbeyk]
.boyaqdan yenicə çıx-mış əlvan ipləri yan-yörəsinə tökür,
. hə-vəni qayışına taxır, yumaqları top kimi oynada-oynada həvəslə işləyirdi. Mir Celal.

HƏVƏDİŞ(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dişleri heve dişi kimi iri olan. Həvədiş(li) kişi.

HƏVƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hevelemek"denf.is.
HƏVƏLƏMƏKf. Xalça, palaz ve s. ilmek-lerini heve ile döyüb yerinde berkitmek (bax həvə).

HƏVƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hevelenmek"den f.is.

HƏVƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Heve ile döyülüb
berkidilmek (b a x həvə). Mürsəl bilirdi ki, xalça nə qədər çox həvələnsə bir o qədər qumaş çıxar. H.Şerifov.

HƏVƏNG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

HƏVƏNGDƏSTƏ is. Müxtelif berk maddeleri döyüb toz halrna getirmek üçün bürünc, saxsr, demir ve s.-den düzel-dilmiş qab ve destekden ibaret alet. Saxsı həvəng. Süxurları həvəngdəstədə döymək.
[Mirze Qoşuneli:]
.Xoruz birinci dəfə ban-ladıqda dərmanları həvəngə töküb döyməyə başlayacağam. Ə.Haqverdiyev. Nisəbəyim
. həvəngdəstədə döyülmüş otların-çiçəklərin suyundan
. məlhəm hazırladı. B.Bayramov.

HƏVƏS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şeyle meşğul olma, bir iş görme arzusu: meyil, istek. Oxumaq həvəsi. Uşağın mütaliəyə böyük həvəsi var. Getməyə heç həvəsim yoxdur.
Bir qədər keçəndən sonra musiqiyə olan həvəsim o qədər azaldı ki, başıbəlalı düdüyü bilmərrə gözdən saldı. C.Memmedquluzade. Evi, otağı səliqəyə salmaq, yeni ili bir təmizlik içərisində qarşılamaq ümumi bir həvəs idi. H.Sarabski. □ Həvəs etmək (göstərmək)
bax həvəslənmək. Lakin həvəs eylə-məzdi Leyli; Olmazdı bu ləhvü ləəbə meyli. Füzuli. Teymur nədənsə bu evə gəlməyə daha çox həvəs göstərirdi. H.Seyidbeyli. Həvəs oyanmaq
maraq oyanmaq, arzu oyanmaq. [Oğlanrn] zehnində bu adamı öyrənmək, onun sirlərini bilmək üçün böyük bir həvəs oyandı H.Nezerli. Həvəsdən düşmək
bir işi görmeyi daha istememek, hevesi, marağr soyumaq, daha hevesi ol-mamaq. [Mahmud Sevince:]
.Mən gündən-günə həvəsdən düşdüm. Z.Xelil. Həvəsə düşmək (gəlmək)
bax həvəslənmək.
.[Qoşqar] kranın altında gölləndikcə orta-sından xırdaca deşik açılıb burulğan kimi burulan suya baxdı və təzədən həvəsə düşüb qurşaqdan yuxarı soyundu. İ.Hüseynov. Həvəsə gətirmək (salmaq)
bax həvəs-ləndirmək. çaqqallar pusquda durdu; Həvəsə saldılar qurdu. M.Dilbazi. Həvəsi gəlmək (doğmaq)
bax həvəslənmək. Leylək Ələmdar çovğunun, azanın və zəng-lərin qat-qarış səslərinə qulaq verir, onda bir qarət həvəsi doğurdu. S.Rehimov. [Perşan:] Bağçamız nəyə desən dəyər, adamın həvəsi gəlir baxsın. M.İbrahimov. Həvəsi soyumaq
bax həvəsdən düş-mək. // Keçici, müveqqeti, keçib-geden arzu, meyil. O da bir həvəs idi, gəldi, keçdi.
Neşe, zövq. Tərlan xanım böyük ya-radıcılıq həvəsi içərisində idi. S.Rehimov. Şeyda bülbül bir həvəsdə; Gözü yolda, könlü səsdə. Aşrq Hüseyn.
Həvəslə şeklinde zərf
ürekden, qelbden, can-dilden, memnuniyyetle. Bir əməllə, bir arzuyla alışıb onlar; Bir məq-sədin yollarına düşdü həvəslə. S.Vurğun. Fərman nəşə və həvəslə öz ekskavatorunda işləyirdi. Ə.Sadrq.

HƏVƏSİMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hevesimek"den f.is.

HƏVƏSİMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Heveslenmek, hevese gelmek, heves göstermek. Aynalını təmiz¬ləyib qurtaran Həcər həvəsiyir, sanki aynalı ilə oynamağa başlayırdı. S.Rehimov. Eşi-dənlər belə bir şöhrətli adam ilə tanış olma-ğa həvəsiyirdilər. Mir Celal.

HƏVƏSKAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [ər. heves ve fars.
.. kar]
Bir şeye, bir işe hevesi, meyli olan, bir şeyi seven, ona çox maraq ve meyil gös-teren (adam). Teatr həvəskarı. Futbol hə-vəskarları. Klassik musiqi həvəskarı.
Qız tayfası toylara getməyə çox həvəskar idilər. R.Əfendiyev. Cəmi yeddiillik təhsili olan Gülaçar qızğın mütaliə həvəskarı idi. İ.Əfendiyev.
Xoşuna geldiyi bir işle peşekar kimi deyil, bir maraqlr kimi meşğul olan (adam). Həvəskar bəstəkar.
Bu zaman həvəskar bir rəssam da molbertdə yerləşdirmiş oldu-ğu bir kətan üzərinə bu iki çinar ağacının şəfəq sökərkən almış olduğu rəngi şəkil çəkməyə hazırlaşırdı. A.Şaiq. Bu adamların sevgisi o qədər böyük və o qədər inamlı idi ki, həvəskar artistlər bu sevgi uğrunda öz canlarından belə keçməyə hazır idilər. S.Rehman. // Kifayet qeder hazrrlrğr olma-dan bir işle meşğul olan (adam).

HƏVƏSKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeye, bir işe
hevesi, meyli olma; heves, meyil, maraq gösterme.
məc. Xüsusi hazrrlrğr, biliyi olmadan her hansr bir senetle, elmle meşğul olma, ona böyük maraq gösterme. // məc. Bir şeye sethi münasibet, lazrmi xüsusi bilik olmamasr.

HƏVƏSLƏNDİRİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heveslendir-mek, heves oyatmaq üçün olan; şirnikdirici. Həvəsləndirici mükafat.

HƏVƏSLƏNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Heveslendir-
mek"den f.is.
Heveslendirici, şirnikdirici, reğbetlen-dirici. Onun payını artırmağın, daha da həvəsləndirməyin vaxtı gəlib çatdığını dərk edən Hacı, son zamanlar ziyarətə gələnlərin çoxalmasında, nəzirlərin artmasında Molla Sadığın xüsusi rol oynadığını bilirdi. İ.Şrxlr.

HƏVƏSLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hüsn-reğbet göstermekle, kömek etmekle, teriflemekle, mükafatlandrrmaqla birini bir şeye şövqlen-dirmek, hevese getirmek, heves oyatmaq, şirnikdirmek. çalışqan işçiləri həvəsləndir-mək. Uşaqları dərsə həvəsləndirmək:- An¬caq birdən, nədənsə, Tahirə elə gəldi ki, Cəmil bu sözü qəsdən onu həvəsləndirmək üçün deyir.. M.Hüseyn.
.Müsəlmanları musiqi məktəbinə həvəsləndirmək üçün on-lardan ötrü konservatoriya nəzdində xüsusi şöbə açmaq lazımdır. ü.Hacrbeyov.

HƏVƏSLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Heveslenmek"denf.is.

HƏVƏSLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hevesi gelmek, meyil etmek, hevesi oyanmaq, maraq-lanmaq. İdmana həvəslənmək.
.Qardaşım kimi məktəbə getməyə çoxdan həvəslən-mişdim. O gecəni də qarşısında bulundu-ğum böyük bir hadisənin həyəcanı içində keçirdim. T.Ş.Simurq. Maya danışdıqca, həvəslənir, Muğanın keçmişi haqqında ma-raqlı şeylər nəql edirdi. M.İbrahimov.

HƏVƏSLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir şeye ve ya bir işe hevesi olan, heves, meyil gösteren; meyilli. Bədii özfəaliyyətə həvəsli uşaqları aşkar etmək.

HƏVƏSSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Hevesi olmayan, bir işi könülsüz, istemeye-istemeye ve ya zorla gören; üreksiz, könülsüz, meyilsiz. Həvəssiz cavab vermək.
[Sekine Züley-xanrn] yenə həvəssiz olduğunu görüb susdu. M.İbrahimov. [Necmi:] Balam, Qadir kursa çox həvəssiz gəlir. Ə.Əbülhesen.

HƏVƏSSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şeye ve ya işe
heves olmamasr; könülsüzlük, maraqsrzlrq, meyilsizlik. [Mehribanda] son günlərdə iş görməyə bir həvəssizlik vardı. S.Hüseyn.

HƏYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Abrr, ar, ismet, namus, utanma hissi.
.Qulluqçuya oxşayan qızın simasında isə qüssə ilə qarışmış qəribə bir ismət və həya vardı. M.İbrahimov. Abır, həya, hörmət bilməyən gözəl; çəksə də üzünə pərdə, yaraşmaz. Aşrq Şemşir. □ Həya et-mək (qılmaq)
utanmaq, abrrnr gözlemek, edeb gözlemek, özüne ar bilmek, ar etmek, xecalet çekmek. Bir-iki küçə dolandısa da Nurəddin həya edib heç kəsə əl uzada (dilənə) bilmədi. S.S.Axundov. Gəlinin utancaqlığı, hətta gəlib başının üzərində da-yanan adamın üzünə baxmaqdan həya elə-məsi Səmədə daha xoş gəldi. İ.Hüseynov.
məc. Bedenin mehrem (örtülü, ayrb) yeri. [çopo:] [Qrzlarrn] həya yerlərindən başqa bədənləri tamamilə açıq idi. çemenzeminli.
◊ Həyanı yeyib abrını tullamaq
heç bir şeyden utanmamaq, abrrnr atmaq, heyasrzlrq etmek.

HƏYA-ABIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. heya ve fars. abru
üz suyu] b a x həya
ci menada [Hesen:] Mən
həya-abır bilməyən arvadın ayağına getmə-rəm! M.İbrahimov.

HƏYALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Heyalanmaq"dan f.is.

HƏYALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Heya etmek, utanmaq, abrrnr gözlemek, heyalr olmaq. [Kiçikxanrm]
.yerə oturmaqdan həyalanırdı. M.S.Ordubadi.

HƏYALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İsmetli, abrrlr, namuslu, utan-caq. [Bedircahan:] Xan, özünüz bilirsiniz ki, qız uşağı hayalı olur.. N.Vezirov. Zəmanə-nin xarab bir vaxtında nəcib, gözəl, həyalı, iffətli və ismətli bir qız tapmaq çox da asan deyildi. S.Hüseyn. // İs. menasrnda. Həyalı qızarar, həyasız ağarar. (Ata. sözü).

HƏYALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heyalr, ismetli, utancaq adamrn hal ve keyfiyyeti. [Qrzrn] ən gözəl və sevimli xüsusiyyətlərindən birisi zahiri görünüşündə olan məhcubluğu, həyalılığı və utancaqlığı idi. M.S.Ordubadi.