Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HİDROSTÄTİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. hydor ve statos
duran] Hidromexanikanrn, mayenin müvazinet
veziyyetini, habele maye içinde olan cisim-lerin müvazinetini öyrenen iki hissesinden biri (ikincisi "hidrodinamika"drr).

HİDROTEXNİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Hidrotexnika
mütexessisi.
.Geoloqlar, hidrogeoloqlar, hidrotexniklər, geodezistlər, aqronomlar kanal boyunca Qaraqum səhrasını hər cəhətcə öyrənməkdədirlər. Ə.Sadrq.

HİDROTEXNİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] Su ehtiyat-
larrndan xalq teserrüfatrnrn ehtiyaclarr üçün istifade etmek ve tebii su hadiselerinin ze-rerli tesiri ile mübarize üsullarr haqqrnda elm; texnikanrn, hemin işleri xüsusi tikinti ve qurğular vasitesile heyata keçiren şöbesi.

HİDROTEXNİKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.] Hidrotexnika
ile elaqedar olan, hidrotexnikaya aid olan. Hidrotexniki işlər.

HİDROTERAPİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. hydor ve thera-peia
müalice] Müalice meqsedile müx-telif vasitelerle sudan istifade, su müalicesi.

HİDROTƏYYARƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. hydor ve ər. tey-yare] Suya enmek ve sudan qalxmaq üçün uyğunlaşdrrrlmrş teyyare; hidroplan.

HİDROTURBİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. hydor ve lat. tur-bineus] Hereket eden su enerjisi vasitesile işleyen frrlanma hereketli turbin.

HİFZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Qoruma, mühafize etme, mühafize, qoruyub saxlama. [Seyid:] Şəriət ehkamını hifz yolunda heç bir xidmətiniz olubmu? Mir Celal. □ Hifz etmək
qo-rumaq, mühafize etmek, qoruyub saxlamaq. Ya rəbbim, adilsən, hifz elə bizi; Halal ocaq-lara üzv elə bizi. M.Araz. // Yadda saxla-maq, unutmamaq. Deyilən sözü hifz etmək lazımdır.
[Müsyö Jordan:] Indi də mənim ilə durub-oturmaqdan bir para kəlimatı hifz edibdir. M.F.Axundzade.

HİFZÜSSƏHHƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.
sehheti qoruma] köhn. bax gigiyena. [Musanrn nevesi:] Ar-xadaşlar, papaqlarınızı çıxardın, bura isti-dir, çölə çıxanda sizə soyuq dəyər,
dedi-yinə görə hifzüssəhhə elminə dair yüksək mə-lumatı olduğunu da qeyd etmişdi. Qantemir. Ehtimal həkim öz yerişində hifzüssəhhə qay-dalarına riayət etmək istəyirdi. Mir Celal.

HİKKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Teşexxüs, lovğalrq, iddia, menem-menemlik; terslik. Hikkəsindən əl çəkməmək.
Qartal qıyıltısı dumanı dəlir; Insan hikkəsinin sahili yoxdur. M.Araz.
Dəyişmirsən fikrini; Lap bu dünya dağıla; Oz hikkəndə qalmısan; Sən boğula-boğula. B.Vahabzade.
Acrq, hirs. Aslan isə barıt kimi açılır, bəzən qəhərlənir və hikkəsindən ağlayırdı. S.Rehimov. [Zernigar xanrm] önlüyünün ətəyi ilə gözlərini silib, hikkəsindən boğula-boğula:
Gördünmü, ay bala,
dedi,
atan mənim başıma nə oyun açdı? İ.Şrxlr.

HİKKƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hikkesi olan, lovğa, id-
dialr, özünden bedgüman, teşexxüslü, ters. Hikkəli qız.
[Qasrm:] Mən fikirləşdim ki, sən çox hikkəlisən, sözündən dönən deyilsən. S.Veliyev. Ağıl qızıxanda
dəvə hikkəli; Köpəndə demirəm o nəyə bənzər.. M.Araz.

HİKMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Müdrik söz, derin fikir, derin mena, müdriklik, derinlik. Onun sözlərində bir hikmət var.
Müdrik insan-ların hikmətlə dolu; Dərin söhbətinə minnət-daram mən. M.Rahim. // İbretamiz, nesi-hetli söz, kelam. [Ferzeli:] çobanın könlü olsa təkədən pendir tutar,
bu sözün hikməti böyükdür. Ə.Sadrq.
məc. Anlaşrlmaz şey, gizli sebeb, sirr, müemma. Bütün məclis təəccüb elədi ki, bu nə hikmətdir? "Letif şah".
.Italiyada misli olmayan zəlzələ üz verib,
. alimlər oraya dolmuşlar ki, zəlzələnin hikmətlərini müm-kün qədər öyrənsinlər. C.Memmedquluzade.
Keçmişde: felsefeye, tebiet elmlerine, xüsusen fizikaya verilen ad. [Sabbah:] Cəb-rə, ya hikmətə vaqif bir adam; Səncə bir falçımı ya?! Anlayamam. H.Cavid. [Meşedi İbad:]
.Mən tarixi-nadir kitabını yarısına qədər oxumuşam, ona görə hikmət elmindən yaxşı biliyim vardır. U.Hacrbeyov.

HİKMƏTAMİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. hikmet ve fars.
...amiz] Hikmetli, hekimane, müdrikane. Hikmətamiz, arifanə söhbətlərin; Ilhamı var o ağ tüklü sinələrdə. S.Vurğun.

HİKMƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hikmetamiz, filosofane, felsefi fikirlerle dolu; müdrik. Şəkillərin ara-sında ibrətverici və hikmətli şeirlər ya-zılmışdı. M.S.Ordubadi. "..Vətənin yolunda ölən şəhidlər; Olmür, qovuşurlar əbədiy-yətə". çox gözəl sözlərdir, hikmətli, köv-rək.. B.Vahabzade.

HİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Zencefil ailesinden tropik bitki ve bu bitkinin edviyye kimi işledilen toxumu. Hil tərkibində efirli yağ olan çox-illik ot bitkisidir.
Dəhlizi ətir, hil, mixək qoxusu bürümüşdü. M.S.Ordubadi.

HİLAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Teze çrxmrş bir-iki günlük ay; aypara. Hər gecə fəğanım yetişir göydə hilalə. S.Ə.Şirvani. Bir iti xəncər kimi; Göydə parlayır hilal. M.Seyidzade.
məc. Klassik ve xalq edebiyyatrnda gözelin qaşrna işare. Gözüm qaldı hilal qaşın tağında; Məcnun oldum, qaldım Leyli dağın-da.. Aşrq Əlesger. Kədərim, sevincim, hicrim, vüsalım; Hilal qaşlarının arasındadır. R.Rza.
◊ Hilali-əhmər cəmiyyəti
Qrrmrzr Ay-para cemiyyetinin köhne adr.

HİLALİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hilal şeklinde, aypara şek-linde, yeni ay şeklinde olan. Hilali qaşlar.

HİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Terkibinde hil olan, hil qatrl-mrş, hil vurulmuş. Hilli qoğal. Hilli çay.

HİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Birine gözle edilen işare; him-cim. □ Him eləmək
birine gözle, qaş-gözle işare etmek. Gülzar qulluqçuya him elədi ki, Züleyxanı bayıra çıxarsın. C.Cabbarlr. Şahsuvarov [Sadrqovun] çıxma-sına him eləyir. İ.Əfendiyev.
◊ Himə bənd
bir işi görmek üçün işare gözleyen, behane axtaran. Mən aşiq kimə bəndəm; Sazımda simə bəndəm; Yarla gö-rüşmək üçün; Bir kiçik himə bəndəm. (Bayatr). [Letife] hönkürüb ağlamaq üçün ən balaca bir himə bənddi. M.Hüseyn.

HİMAYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Birini (daha zeif olanr) qoruma, ona havadarlrq ve qayğr gösterme, qanadr altrna alma; himayeçilik. Nənə hi-mayəsində böyümək.
Telli indi bir ilə yaxındı ki, qaynının himayəsində yaşayırdı. S.Hüseyn. Aslan [Mansuru] götürüb, öz himayəsi altında saxlayaraq
. oxutdururdu. C.Cabbarlr. □ Himayə olmaq
bax hi-mayəsinə almaq (götürmək). [Derviş:] Bu fikri başından çıxart, qızım, get, atana hi-mayə ol! Ə.Haqverdiyev. Himayəsinə almaq (götürmək)
himaye etmek, hava-darlrq etmek, qayğr göstermek; srğrndrrmaq, qanadr altrna almaq. Yetimləri himayəsinə götürmək.
[Selim] həm onu, həm oğlunu; Aldı himayəsinə. B.Vahabzade. // Mec. menada.
.Qız qaratikan kolunun himayə-sinə sığınmış xırdaca çiçəkli boyaqgülünün kövrək zoğlarını gördü. Ə.Memmedxanlr.
// məc. Qayğr, kömek, diqqet, arxa. Yolda-şın himayəsi.
[Ferman Meleye:] Yaxşı bir dostun himayəsinə, köməyinə ehtiyacın vardır. M.İbrahimov. □ Himayə etmək
qorumaq, qanadr altrna almaq.
.Iran əksin-qilabını himayə edən çar hökuməti öz içə-risindən çürüməkdədir. M.S.Ordubadi.

HİMAYƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Himaye eden, hamilik eden, qeydine qalan; arxa, kömek, himayedar.

HİMAYƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Birini himaye altrna alma, ona havadarlrq gösterme; havadarlrq, himayedarlrq (bezen menfi menada iş-lenir). [Yusif Hesrete:] Gözünün qabağında görmədinizmi ki, himayəçilik bizim kəndin başına nə oyun açdı? B.Bayramov.

HİMAYƏDAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. himaye ve fars.
..dar] bax himayəçi.

HİMAYƏDARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax himayəçilik.

HİMAYƏEDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Himaye eden, qoru-yan, qayğrsrna qalan; himayekar. [Burnaşov Vaqife:] Mərhəmətli çariça sizə də hima-yəedici əlini uzatmaq istəyir. Xan yalnız bi-zim himayəmizlə öz taxtında baqi qala bi-lər.. çemenzeminli.