Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HÖVSƏLƏLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hövseleli adamrn
xasiyyeti, hövseleli olma; sebirlilik, dözüm-lülük, dözüm, toxtaqlrq.

HÖVSƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hövselemek"den f.is.

HÖVSƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax hövsəmək. Düyü-nü hövsələmək. Toxumu hövsələmək.

HÖVSƏLƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hövselesi olmayan,
sebirsiz, dözümsüz, toxtaqsrz; bir şeyden tez darrxan. Hövsələsiz adam tez özündən çıxar.
Ceyran oxuduğu zaman əsəbi və höv-sələsiz müəllimləri xoşlamazdı. S.Rehimov. Lətiflə yarışan rəqibləri lap yaxında daya-nıb, hövsələsiz (z.) uzağa, yola baxırdılar. H.Seyidbeyli.

HÖVSƏLƏSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hövselesiz adamrn
xasiyyeti; sebirsizlik, dözümsüzlük. İranlı-ların gecikməsi onları darıxdırırdı, hamı-dan da çox hövsələsizlik göstərən Məmməd bəy idi. çemenzeminli. [Sekine Rüsteme:] Bizim borcumuz səbirli olmaqdır, ay Rüs-təm, hövsələsizlik eləyib hər şeyi üzlərinə vursaq, [Maya ile Qaraş] da darılıb ipi-örkəni qırarlar. M.İbrahimov.

HÖVSƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hövsemek"den f.is.

HÖVSƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Buğdanr, düyünü ve s.-ni zibilden ayrrmaq üçün tabaq, sini ve s. içe-risinde atrb-tutmaq; hövselemek. Buğdanı tabaqda hövsəmək.

HÖVSƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Deni hövsemek üçün tabaq ve s. alet. Buğdanı hövsərlə hövsələmək.
Hövseleme neticesinde buğda, düyü ve s.-den ayrrlan zibil. Hövsəri toyuqlar üçün atmaq.

HÖVZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Böyük süni sututar; der-yaça. [Seferli Aydrna:] Bu dağlarda isə nə-həng bir su hövzəsi düzələcək. H.Seyidbeyli.

HÖVZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
coğr. Qollarr ile bir-likde çayrn ehate etdiyi sahe; denize, göle yaprşrq erazi. Arazın hövzəsi.
Tərtər çayı hövzəsində bu sıra dağ çox dərin dərələrə parçalanır. Q.Gül. Bol nemətli, bərəkətli höv-zəsi Nilin; Doyurmadı qarnını yoxsul misir-linin. O.Sarrvelli.
Meden süxurlarr, yatağr olan yer. Kö-mür hövzəsi.
İkinci həftədir o gəlir bura; Uzaq Almaniyadan
Rur hövzəsindən. Ə.Kürçaylr.

HÖYUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir qeder yaş, nem, nem çek-miş, nemli. Höyüş taxıl.
İnsanlar bezikib cana dayandı! Qurunun oduna höyüş (is.) də yandı. S.Vurğun. Qızışıb höyüş otlar; Alışır çubuq kimi. M.Rahim.

HÖYUŞLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Höyüşlenmek"den f.is.

HÖYUŞLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Nem çekmek, nem-lenmek, yaşlanmaq, rütubetlenmek. Un ba-yırda qalıb höyüşləndi.

HULU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. üzü xovlu iri şaftalr növü; sarr şaftalr. [Piri baba:] Qızım, daha bəsdir, düş gedək bir qədər armud, üzüm və hulu yığaq. S.S.Axundov.

HUMANİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Humanizm (
ci me-nada) nümayendesi, humanizm terefdarr.
İnsanperver, insansever, humanizm (
ci menada) meslekli adam. // Sif. mena-srnda. Humanist ideyalar. Humanist mədə-niyyət.
C.Məmmədquluzadə böyük huma-nist yazıçı olduğundan həyatdan yazır. M.İbrahimov.

HUMANISTCƏSINƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İnsanperver-
cesine, insansevercesine, insancasrna, in-sani. İnsanlara humanistcəsinə münasibət.

HUMANITÄR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [lat. himanites
beşe-riyyet]: humanitar elmlər
ictimai elmler, insanr ve onun medeniyyetini öyrenen elmler (tarix, iqtisadiyyat, filologiya ve s.).

HUMANIZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. humanus
insan]
İntibah dövrünün, insan şexsiyyetinin azad inkişafr, feodalizm ve katolisizm zen-cirinden azad olmasr prinsipini elan etmiş mütereqqi herekatr.
İnsan leyaqetine hörmet; insanper-verlik, insanseverlik. Humanizm idealları vətəndaşı da, sənətkarı da həyata və həqi-qətə tərəf çəkir. M.İbrahimov. Udur xırda balıqları qoca timsah
. Göz yaşları axır, axır. Deyir:
Sülhü qoruyuram bu sularda; Quyruğuna humanizm nişanını özü taxır, qoca timsah. R.Rza.

HUNLAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm IV esrde Asiyadan Avro-paya gelen türkdilli köçeri tayfalar. Belə ya-şamışdır dünən və bu gün; Bizim keçmişimiz
oğuzlar, hunlar. B.Vahabzade.

HURI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əsil menasr "cennet qrzr" olub, klassik şeirde teşbeh yolu ile gözelin epitetlerinden biri kimi işlenir. [Koroğlu dedi:] Səndən qeyri huri görsəm sevmərəm; Qaldır rübəndini, görüm gül üzün. "Koroğ-lu". Cənnətin hurisi, ərzin mələki; Yetişməz, yüz çala əl-ayaq sənə. Q.Zakir. [Şahbaz bey:]
.Mənim ki, sənin [Şerefnise xanrm] tək gözəl yarım var, behişt huriləri gözümə görünməz. M.F.Axundzade. □ Huri kimi
çox gözel qadrn (qrz).

HUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Diqqet, fikir.
.Bir is-kamyada oturan oğlanın huşunun yarısı müəllimdə olanda, yarısı da yanındakı qızda olacaq.. C.Memmedquluzade. [Derviş:] Hu-şum və bədənim ləmsləşdi, pozğunlaşdı, özü-mü duymaz oldum.. A.Divanbeyoğlu. □ Hıışa getmək
fikre getmek, fikre dalmaq, xe-yala dalmaq. Mən səni düşünərək getdiyim zaman huşa; Bəlkə də sən girirsən əlbəyaxa vuruşa? Ə.Cemil. Huşu dağılmaq
fikrini cemleşdire bilmemek, fikri dağrlmaq. Hu-şundan çıxmaq
yadrndan çrxmaq, unutmaq.
Mürgü, yarryuxulu hal. □ Huş apar-maq huşa getmək
mürgülemek.
[Sayalr ve Durna] xəstəxanadan içəri girən zaman Xasay huşa getmişdi. Ə.Veliyev. Kamal da yerinə uzanmış, amma yatmamışdı. Arabir onu huş aparırdı. M.Rzaquluzade.
0 Huşa getmək
bax huşunu itirmək. [Vezir:] [Oğlanrn]
. xörəyinin içinə bihuş-darı tökün. Huşa gedən kimi götürüb tolaz-layın bir dərənin içinə. (Nağrl). Huşa gəl-mək
ayrlmaq, huşu özüne gelmek, özüne gelmek. Reyhan huşa gəlib, özünü divlərin yanında gördü. (Nağrl). [Münevver:] Ana, sən insaf elə, qoy mən o qədər bu evdə qalım ki, babam huşa gəlsin. M.S.Ordubadi. Huşa gətirmək
ayrltmaq, özüne getirmek. Qa-raçılar xeyli çalışdıqdan sonra hər ikisini [Yasemen ile Qaraca qrzr] huşa gətirdilər. S.S.Axundov. Adamlar oğlanı örtülü maşın-ların birinin içinə aparıb, huşa gətirməyə başladılar. Ə.Sadrq. Huşdan getmək
bax huşunu itirmək. Axırda Dəmirçioğlu huşdan gedib yıxıldı. "Koroğlu". Huşu ba-şına gəlmək
bax huşa gəlmək. Gülsə-hərin huşu yavaş-yavaş başına gəlir, adam-ları tanımağa başlayırdı. Ə.Veliyev. Huşu baş(ın)dan çıxmaq (uçmaq)
bax huşu-nu itirmək. Şahzadə Mütalibin huşu başın-dan uçdu. Bir vaxt gözün açıb gördü, lələ köçüb, yurdu boş, qızlardan əsər yoxdu.. (Nağrl). [Behram] duruxdu, sanki huşu ba-şından çıxdı. Ə.Veliyev. Huşunu aparmaq
heyran etmek, meftun etmek, valeh et-mek. Əziziyəm bağ sinə; Səyyad keçər dağ sinə; Baxdım, huşum apardı; Mərmər buxaq, ağ sinə. (Bayatr). Huşunu başına yığmaq
fikrini cemleşdirmek, düşünmek, fikirleş-mek, götür-qoy elemek. Mən məəttəl qal-mışdım və heç macal eləmədim ki, huşumu başıma yığam.. C.Memmedquluzade. Hu-şunu itirmək
bihuş olmaq, özünden get-mek, huşdan getmek, bayrlmaq, qeşş etmek. [Nebi:] Yazığın üz-gözü, hər yeri qandır; Huşunu itirib, halı yamandır. S.Rüstem.

HUŞ-GUŞLA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Bütün diqqetini topla-yaraq, diqqetle, diqqet yetirerek, fikrini cemleşdirerek. Huş-guşla məruzəçini din-ləmək.
Qərəz, gördüm ki, müsəlmanlar yığışıblar bir dükanın qabağına və huş-guşla qulaq asırlar. C.Memmedquluzade. Qadir əmisini dinləyir, süfrə kənarında otu-ranların da tamam huş-guşla Həmzəyə qu-laq asdıqlarını
. xatırlayırdı. Ə.Əbülhesen.

HUŞLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Huşu, ağlr başrnda olan; fe-rasetli, derrakeli, hafizeli. Huşlu adam. çox huşlu uşaqdır.

HUŞLU-BAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hafizesi, yaddaşr yaxşr olan; hafizeli. Anlaşılırdı ki, Nisə xala bütün kənd işləri ilə əlaqədar, təsərrüfatçı, huşlu-başlı qadındır. Qantemir.

HUŞSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf
Huşu, yaddaşr ol-mayan, yadrnda şey qalmayan; unutqan, hafizesiz, fikridağrnrq. Huşsuz adam.
[Xudayar qazrya:] [Zeyneb] o qədər dəlidi ki, o qədər huşsuzdu ki, qorxuram ki, lap dana, deyə ki, mən oğlumu heç vəkil eləmə-mişəm. C.Memmedquluzade.
Huşunu itirmiş, huşu olmayan; bayrl-mrş, bayğrn. Xəstə huşsuz haldadır.
Kənd-lilər
. gördülər ki, Molla Qasım meyiti qu-caqlayaraq huşsuz uzanmışdır. S.S.Axundov.