Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

HUŞSUZLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Huşu olmayan, ya-drnda şey qalmayan adamrn halr; her şeyi unutma, yadrndan çrxartma; unutqanlrq. Huş-suzluqdan dərs yadında qalmır.
Huşunu itirme, huşu başrndan getme, özünden getme; bayğrnlrq. Huşsuzluqdan ağrı hiss etməmək.

HUŞYAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars.] klas. Ağrllr, düşünceli, şüurlu, derrakeli. Huşyar adam.
Mülki-dünya aqibət bərbad olur, ey huşyar! S.Ə.Şirvani. Mən özüm darül-müəllimini qurtaran zaman Naxçıvanda hə-min bir halda özümdən artıq huşyar dost-larıma rast gəldim və onlar ilə tutuşdum. C.Memmedquluzade. // Ayrq, sayrq, diqqetli. □ Huşyar olmaq
ayrq olmaq, sayrq ol-maq, diqqetli olmaq. Ol ləhzə ki huşyar olur-san; Əlbəttə ki, şərm-sar olursan. Füzuli. Oxuculardan təvəqqe edirəm ki, müxbirimiz Mozalanbəyin Ordubad və Əylis barəsində yazdığı sözlərə bir qədər əhəmiyyət versin¬lər. Bu işləri səhl saymaq olmaz, huşyar ol-maq lazımdır. C.Memmedquluzade.

HUŞYARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ağrllrlrq, derrakelilik, şüurluluq, düşüncelilik. // Ayrqlrq, sayrqlrq, diqqetlilik.

HUYLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Huylamaq"dan f.is.

HUYLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. "Huy" deye çağrrmaq; seslemek, haylamaq.
.Pası özünü təkrar tən-bəki və boranı çəpərinin içinə salıb, toyuqları kişləməyə və huylamağa başladı. S.Rehimov.

HUBAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yağrş yağanda su üs-tünde emele gelen qabarcrqlar.
köhn. Köpük. Bu vilayət şahının qəlbi inam nöqtəsi; O da ki, su üzündə bir köpük-dür, hübabdır. Şehriyar.

HUCEYRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] biol. Canlr orqanizm quruluşunun protoplazma, nüve ve qişadan ibaret en sade vahidi. çünki hər dəqiqəniz; əvvəlkinə bənzəmir; Bədəndə hüceyrəniz; belə dəyişir hər an. R.Rza.

HUCEYRƏARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

HUCEYRƏDAXILI sif. biol. Hüceyre toxumalarr arasrnda olan. Hüceyrəarası (hüceyrədaxili) maddə.
Tər şəklində bədəndən çıxan su əsasən hücey-rəarası mayedən və qandan ifraz olunur.

HUCRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Mescid, tekye, karvan-sara ve s. yanrndakr kiçik otaqlardan her biri. Mən Hacağa karvansarasının bir hüc-rəsində yaşayırdım. S.Hüseyn.

HUCUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
İrelilemek meqsedile qoşunlarrn düşmene qarşr apardrğr herbi emeliyyat; hemle. Cəbhə boyu hücum. Düşmən üzərinə şiddətli hücum. Hücumun qabağını almaq.
Qala qoşunu düşmənin hücumunu dəf etməyə çalışırdı.. çemenze-minli. [Əmrah] düşməni hücum əsnasında öldürdüyündən sevinirdi. M.Hüseyn. □ Hü-cum çəkmək
1) b ax hücum etmək 2, 3 ve
cü menalarda. Sona əyri-əyri baxır Məşədi Zeynəbin üzünə və birdən onun üs-tünə hücum çəkib itələyir. C.Memmedqu-luzade. İllər ötdü, ölkəyə düşdü yenə qan-qada; Fateh Sultan Süleyman hücum çəkdi Bağdada. B.Vahabzade; 2) hamr birden bir şeye teref sürüb getmek. Camaat hücum çəkdi kassanın qabağına. Ə.Haqverdiyev. Hücum etmək
1) düşmene qarşr feal herbi emeliyyat apararaq irelilemek, hemle etmek. Diviziya düşmənə hücum etdi.
Sə¬fər də bir tərəfdən hücum edib, sağa-sola qılınc çalırdı. çemenzeminli; 2) məc. pis niyyetle bir şeyin ve ya bir şexsin üzerine yürümek, üzerine atrlmaq, üstüne cummaq. Sərxanın dəstəsi
. darvazaya hücum etdi. M.Hüseyn; 3) birden üstüne atrlmaq. Kən-din girəcəyində itlər bizə hücum etdi. Arılar üstümüzə hücum etdi; 4) məc. dan. acgöz-lükle yemeli bir şeyin üstüne döşenmek, telese-telese götürüb yemek. Kababın üstünə hücum etdilər; 5) məc. irelileyerek böyük bir saheni, erazini tutmaq; basmaq, yayrlmaq. Sel tarlalara hücum etdi.
Qırmızı alov irəli hücum edir,
. buğda dərzlərini yandırıb məhv edirdi. Ə.Veliyev. Dənizin şıltaq ləpələri hücum edib izləri yalayır. H.Seyidbeyli. Hücuma keçmək
1) ansrzrn hücum etmek, hücuma başlamaq. Qoşunlar gecəyarı hücuma keçdilər. [Qe-tibe:] Rey qoşunu Qəzvin altına gəlmədən qabaq müharibəyə başlanmasın, hərgah azərbaycanlılar hücuma keçərsə, müdafiə halında durmalısınız. M.S.Ordubadi; 2) biri-ne qarşr müdafieden hücuma keçmek. Ra-mazan hücuma keçib, usta Nemətin boğa-zını qurutmuşdu. M.Hüseyn. Hidayət açıq hücuma keçdi, qorxub çəkinmədi. B.Bayra-mov. // Əle keçirmek, yaxud xesaret yetirmek ve s. üçün üzerine atrlma. Silahlı hücum. Canavarın qoyunlara hücumu. // Basqrn. Quldurların hücumu.
Bu tədbir ilə mülki-İran taifeyi-biganənin hücumun-dan məhfuz qaldı. M.F.Axundzade. □ Hü-cum etmək
basqrn etmek.
İttihamla, yaxud qerezle birinin üstüne düşme, ağrr sözlerle üzerine hemle etme. Keflilik İskəndəri Şeyx Nəsrullahın fitvala-rından, avamın hücumundan qoruyur, ölümdən saxlayır. M.İbrahimov. // məc. özüne tabe etmek ve ya qarşrsrnr almaq üçün gösterilen ciddi fealiyyet, emeliyyat. Kortəbii qüvvələr üzərinə hücum. Selə qarşı hücum genişlənir. çəyirtkəyə qarşı hücum.
Pələng nərə çəkir hücumdan qabaq; Bir an da bir yerdə durmayaraq. B.Vahabzade.
idm. Futbol, xokkey, şahmat ve s. oyun-larda: xal qazanmaq üçün daha feal here-kete keçme, irelilemeye çalrşma, mübari-zeni gerginleşdirme, reqibi srxrşdrrma.
Mərkəz hücumçusunun hücumu. Boksçunun gözlənilməz hücumu. Atla şah cinahına hücum.
Fəxrəddin hücum başlandığını gö-rüncə, topu havaya tullayaraq Alacanı mah-mızladı. M.S.Ordubadi.

HUCUMÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. hərb. Hücum üçün olan, hücum eden. Hücumçu dəstə. Zirehli hü-cumçu təyyarələr. // is. Hücum eden qoşun hissesi, tank destesi, teyyare ve s. Bu yanda hazırlanır; Döyüşə hücumçular. R.Rza.
is. idm. Hücum xettinde oynayan id-mançr (futbolda, xokkeyde ve s.). Hücumçu ilə yarımmüdafiəçilərin əlbir oyunu.

HUD-HUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şanapipik. Şahlıq tac ilə olmaz, əldə cami-Cəm gərək; Yoxsa vardır, ey pərivəş, hüd-hüdün başında tac. S.Ə.Şirvani.

HUDUD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "hedd" söz. cemi]
Ser-hed. Vətənin hüdudlarını qorumaq.
[Qrzrl Arslan:] Atabəy Məhəmməd sənin tərəfin-dən vəkil ediləndən bəri məmləkətin hüdud-larını Kirmana qədər genişləndirmişdir.
M.S.Ordubadi.
Hedd, ölçü, hedd-hüdud. Uşağın se-vincinin hüdudu yox idi.
Hüdudu var hər ağrının, hər işgəncənin; Külək yatır, qar da-yanır, açılır səhər. S.Vurğun. Xeyir-şər qol-qola! Nə yüksəkliyin; Nə də alçaqlığın hü-dudu yoxmuş. B.Vahabzade.

HUDUDLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Hüdudlamaq"dan f.is.

HUDUDLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hüdud qoymaq, hüdu-dunu müeyyen etmek, serhed çekmek, hedd qoymaq.

HUDUDSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heddi-hüdudu olmayan, ucsuz-bucaqsrz, sonsuz. Hüdudsuz okean. Hüdudsuz səma.
Uydurmanın; Riyanın; Gah əskilən, gah artan; Hüdudsuz arşı-nıyla; Həqiqət ölçülərmiş... B.Vahabzade.

HUDUDSUZLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heddi, hüdudu ol-
mama, sonsuzluq.

HUKƏMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "hekim" söz. cemi] klas. Hikmet ve felsefe alimleri; alimler. Avropalılar da axır vaxtadək bu məsələ ilə məşğul idilər, hükəma arvadın beynini ölçüb-biçməyə, tərəziyə qoyub çəkməyə vaxtını sərf eləyiblər. çemenzeminli.

HUQUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "heqq" söz. cemi]
Döv-let terefinden müeyyen olunan ve tetbiq edilen, insanlar arasrnda ictimai münasibet-leri nizama salan ve hakim sinfin iradesini
ifade eden normalarrn, qaydalarrn mec-musu. Seçki hüququ.
İnsan hüququndan dərs deyən ölkə; Haqqı bağ güncünə niyə atmısan? B.Vahabzade. // Cemiyyetin teş-kilinin, heyat ve fealiyyetinin her hansr bir cehetine aid olan dövlet hüquq ve qerar-larrnrn mecmusu. Əmək hüququ. Mülki hüquq. Vətəndaşlıq hüququ. // Her hansr bir meseleye dair dövletler arasrndakr qarşr-lrqlr münasibetleri nizama salan beynelxalq sazişlerin, müqavilelerin mecmusu. Dəniz hüququ. // Hemin qayda ve normalar haq-qrndakr qanunlardan behs eden elm ve onun bu ve ya başqa bir sahesi. Mülki hüquq mütəxəssisi. Cinayət hüququndan mühazirə. Hüquq elmləri doktoru.
Mehman sənəd-lərini təqdim edib hüquq fakültəsinə daxil oldu. S.Rehimov.
Bir iş görmek, bir şeyi heyata keçir-mek üçün dövlet qanunlarr ile verilen azad-lrq, imkan, ixtiyar. Vətəndaşların hüquqları. Fəhlə sinfinin siyasi hüquqları. Sosial təminat hüququ. Varislik hüququ.
Asudə nəfəs çəkməyə halət edə fəhlə; Yainki hüquq üstə ədavət edə fəhlə. M.Ə.Sabir. Və yenə də biz başa düşmürük ki, osmanlı arvadları nə hüquq istəyirlər? C.Memmedquluzade. // Birisine vezifesini yerine yetirmek, müey-yen vezife tutmaq ixtiyarrnr veren resmi icaze, vesiqe. Müəllimlik hüququ. // dan. Her hansr bir şexse avtomobil, motosiklet ve s. sürmek ixtiyarr veren sened. Sürücü-lük hüququ.
Bu ve ya başqa bir terzde hereket et-mek, iş görmek imkanr; ixtiyar. Yeni təyin edilmiş müdirə böyük hüquqlar verilmişdir.
[Cahan:] İmdi bizim hüququmuz kişilərlə bərabərdir. Ə.Haqverdiyev.
Əsas, sübut, haqq. Bu adı daşımağa heç bir hüququ yoxdur.
köhn. Əmek haqqr, zehmet haqqr; maaş, aylrq, donluq.
.Həmin uşqolda həftədə iki saat şəriət dərsi deyib, ayda on iki manat yarım hüquq alasınız. C.Memmedquluzade.
0 Hüquq məsləhətxanası
ehaliye hüquq meselelerine dair meslehetler ver-mek üçün vekiller kollegiyasr şöbesi. Hü-quq məsləhətçisi
bir idarenin, müessi-senin ve s.-nin hüquq meselelerinin praktik helli ile meşğul olan ve hüquq teşkilatlarrn-da (arbitrajda, mehkemede ve s.) onun me-nafeyini müdafie eden hüquqçu.

HUQUQÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hüquq sahesinde prak-tik işçi. Məhkəmənin hüquqçusu.
B ax hüquqşünas.

HUQUQI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Hüquqa esaslanan, hüquq normalarrna uyğun olan. Hüquqi münasibətlər. Hüquqi qayda.
Qanımızı tökənə bundan sonra yenə də; Biz inanaq, ay Allah? Budurmu yaratdığı təzə hüquqi dövlət? B.Vahabzade.
Hüquq normalarr, hüquq qanunlarr ve onlarrn praktik tetbiqi ile bağlr olan. Hüquqi əsaslar. Hüquqi normalar. Məsələnin hüqu-qi incəlikləri.
Bir işi görmeye resmi hüququ, ixtiyarr olan: hüquqlu. Mülkün hüquqi sahibi.
0 Hüquqi şəxs
müeyyen hüquq ve vezifeleri temsil eden idare, müessise ve ya teşkilat.

HUQUQLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Hüququ olan, hüquqdan istifade eden.

HUQUQSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Siyasi ve veten-daşlrq hüququ olmayan, hüquqlardan meh-rum, hüququ elinden alrnmrş. Nə bilim bir düha doğuracaqmış; Hüquqsuz ömrünun acı qışları.. M.Müşfiq. Əsrlərdən bəri hüquqsuz yaşayan bir xalq, nəhayət, azad nəfəs ala bil-di. M.İbrahimov.

HUQUQSUZLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Siyasi ve ictimai hüququn olmadrğr hal, hüquqsuz adamrn hal ve veziyyeti.

HUQUQŞUNAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. hüquq ve fars.
..şünas] Hüquqşünaslrq mütexessisi; hü-quqçu. Hüquqşünasların elmi sessiyası. Alim-hüquqşünas.
[Anasr Vahide:] Mən istəyirdim ki, sən hüquqşünas olasan! B.Bayramov.