Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

XIRDASÜNBÜL(LÜ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sünbülleri xrr-da, balaca. Xırdasünbüllü taxıl.

XIRDAVAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Metaldan, sümükden, de-riden ve s.-den hazrrlanan xrrda şeyler (kemer, düyme, daraq ve s. kimi). [Kişi:] Əldə xırdavat satmağa üç yüz manat pul düzəldib buraya gəldim ki, mal alıb aparam. S.S.Axundov. [Kişinin] xırdavat satma-ğından və uzun saqqalından şübhələnmiş-dilər. Mir Celal.

XIRDAVATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xrrdavat mallar satrlan yer. Xırdavatçı dükanı. // Xrrdavat satan adam. [Cavanşir bey Necef beye:] Mənə xırdavatçılar süfrəsindən pay lazım deyil. Ə.Memmedxanlr.

XIRDAVATÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xrrdavatçrnrn işi, peşesi. Xırdavatçılıq eləmək.

XIRDAYARPAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. bot. Yarpaqlarr
xrrda olan. Xırdayarpaqlı kol. Xırdayarpaq-lı ağac.

XIRDIM-XIRDIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax xıncım-xıncım.
[Salam dayr] ayna tək parıldayan başını aşağı dikib eynəyinin üstündən içəri girmiş adama baxdı. Eynəyinin şüşələri xırdım-xırdım olmuşdu. Q.Ilkin.

XIRXALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Xrrxalamaq"dan f.is.

XIRXALAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ayağrnrn altrna salrb ezmek, ezişdirmek; xrrpalamaq. [Kend-liler] ho... ho... ho
deyib baxmağa başla-dılar.
Əgər cöngə kişini xırxalayıb öldür-məsə?! S.Rehimov.

XIR-XIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Sesi xrrrltrlr. Xırxır adam.
Bu çolaq, xır-xır qocanı görəsən niyə cəzalandırmışlar? S.Veliyev.
is. Xrrrltrlr ses, xrrrltr. Ancaq yabana hürən köpəklərin xır-xırı, hürüşü kəsmə-kəsmə eşidilirdi. S.M.Qenizade.

XIRILDAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Xrrrldamaq"dan f.is.

XIRILDAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Aydrn olmayan, bo-ğuq, tutqun ses çrxarmaq; xrrrltr sesi çrxar-maq. Olmək ölməkdir, xırıldamaq nə de-məkdir. (Mesel). [Deli:] "uşaqları gözləyin, uşaqları gözləyin" deyə-deyə epileptik adamlar kimi yerə dəydi, xırıldayaraq yu-xuya getdi. M.Ibrahimov. Əlyarovun üz-gözü əyildi.
Nəyi soruşum, nəyi öyrənim?
- deyə xırıldadı. M.Hüseyn. Zakir udqundu, özünə yad gələn boğuq, titrək bir səslə xı-rıldadı. H.Seyidbeyli.
B ax xışıldamaq. Qar xoş bir səda ilə xırıldayır. B.Bayramov.

XIRILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Boğulan, yaxud çetin nefes alan adamrn boğazrndan çrxan spesifik ses; xrr-xrr sesi. [Derviş:] Qulağımıza xırıltı gəldi. A.Divanbeyoğlu. [Mestan bey] boğa-zındakı xırıltını rəf etmək üçün iki-üç dəfə öskürdü. B.Talrblr. Onun sinəsindən qalxan odlu bağırtılar indi xırıltılara çevrilmişdi. H.Nezerli.

XIRILTILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Xrrrltr ile, boğuq, tutqun, xrrrldayan. [Yaşlr kişi:] Birdən-birə mənə tanış gələn xırıltılı bir səs qışqırmağa başladı. S.Hüseyn. Kişi oğlunun üzünə baxıb, xırıltılı səslə güldü. I.Şrxlr.

XIRIM-XIRDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
çox işledilen, tez-tez lazrm olan her cür xrrda şeyler, ev şeyleri. Xırım-xırdanı yeşiyə yığmaq.
Nərgiz, Nərgizcan!
deyə [Reşid] cəld irəli addım-layıb Nərminə xanımın xırım-xırdası ilə yüklü qollarını qızına doğru uzatdı. Ə.Memmed-xanlr. Məzlum
. üzünü təmiz qırxdı, xırım-xırda şeylərini və skripkasını yerbəyer edib çamadana yığdı. S.Veliyev. Əsəd kişi
. bu mücrüyə xırım-xırda yığardı və heç kəsin də onunla işi olmazdı. B.Bayramov.
məc. Kiçik, xrrda, ehemiyyetsiz, cüzi. Xırım-xırda işlər.
Oxucularımızdan tə-vəqqe edirəm inciməsinlər ki, hamam kimi xırım-xırda məsələlər ilə mən onları məşğul edirəm. "Mol. Nesr.". Gərək ki, [Hesen] xırım-xırda alver də edirdi. Qantemir. [Prokuror:] Haradasa, kim isə xırım-xırda oğruları, rüşvətxorları həvəsləndirir, şirnik-dirir. M.Hüseyn.

XIRIP-XIRIP : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heyvanlarrn otu dişle-rile qrrparken çrxan ses.

XIRLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Xrrlamaq"dan f.is.

XIRLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Xrr salmaq, başdan-başa bostan elemek.

XIRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yivli (tüfeng, top, tapança).

XIRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
məh. Varlr, pullu. Xırlı adam.
Köklü, esaslr, yerinde. Sözü deyər
xırlı deyər. (Mesel).

XIRLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xrr salrnmrş yer, bostan yeri.

XIRLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çrnqrllrq, daşlrq. Xırlıqda ot bitməz. (Ata. sözü). Get-gedə güney yerləri sel yuyub xırlığa çevirdi. S.Rehimov.

XIRLI-PIRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf dan. Əmelli-başlr, lazrmrnca, esaslr suretde. [Sefer:] Döyül-məyinə döyüləcəyəm, qoy xırlı-pırlı, ağıllı-başlı döyülüm. C.Cabbarlr.

XIRMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Deni sünbülden ayrrma emeliyyatr.
.Xəstə olduğum cəhətə bu yay xırmanım hamıdan geriyə qalmışdı. S.S.Axundov. [Reşid:] Qurbanqulu uşağı görər-görməz xırman çəkdiyi atı buraxır və quyunun yanına qaçır. T.Ş.Simurq.
Taxrlr döymek, temizlemek ve qurut-maq üçün qabaqcadan hazrrlanmrş dairevi düz yer, meydança. Atlı Hacı Namazalını xırmandan gəlib apardı nəçərnikin yanına. C.Memmedquluzade. Kəndlilər hamısı bö-yük bir xırmanın yanına yığılmışdı. M.Ibrahi-mov. □ Xırman döymək
taxrlrn dene-lerini xüsusi aletlerle sünbülden ayrrmaq. Danabaş kəndinin kənarında.. Məşədi Ağa kişi on iki yaşlı oğlu Əsəd ilə bahəm xırman döyürlər. C.Memmedquluzade. Biçər biçini, arpanı, döyər əkinçi xırmanı; çuval-çuval döyüb yığar əkinçi arpa-buğdanı. A.Sehhet. [Hesen:] İskəndər də mənim oğlum olub, xır-man döyəndə necə kömək eləyir. Ə.Haqver-diyev. Xırman sovurmaq
taxrl denele-rine qarrşmrş samanr ayrrmaq üçün onu kü-rekle havaya sovurmaq.
0 Xırmanüstü vədə
boş, yalan vede.

XIRMANALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xrrman sovrularken qalan qalrq. Xırmanaltını bir yerə yığmaq.

XIRMANCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik xrrman.