Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İCLAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir meseleni müzakire et-mek üçün her hansr bir teşkilat üzvlerinin bir yere yrğrlmasr; yrğrncaq. Fəallar iclası. Valideynlər iclası. Iclas salonu.
O günün sabahı iclasdan əvvəl qurultay binasında təş-kil edilmiş
. sərgini gəzərkən Eldar [Cey-rana] yaxınlaşır. S.Hüseyn. [Nuriyye:] Naz-xanımı çağırıb, zalı iclas üçün hazırlamağı tapşırdım. İ.Əfendiyev. □ İclas etmək
bir meseleni müzakire etmek üçün yrğrşmaq. Iyulun birinci yarısında məclis iclas etdiyi zaman bir avtomaşın siqnal verməyə başla-yır. M.İbrahimov.

İCLASÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mehkeme iclasrnda iştirak eden xalq nümayendesi.

İCLASÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İclasçr işi, iclasçr vezifesi.

İCLASBAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. iclas ve fars.
..baz] İclasr, iclas etmeyi çox seven adam (menfi menada işlenir).

İCLASBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çox iclas çağrrma, çox iclas etme; iclas etmeyi, çox iclasa getmeyi sevme (menfi menada işlenir).

İCMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qedimde: her hansr bir erazi daxilinde yaşayan ehalinin özünüidare hüququna malik birliyi, teşkilatr. Şəhər ic-ması. Qədim Rusiyada kəndli icması.
köhn. Cemiyyet, teşkilat, meclis, ittifaq. Dini icma.
Sənət isə ibarət idi alinəsəb, dövlətmənd, ağıllı və insaflı əşxasın icma-sından. F.Köçerli.
ci ildən başlayaraq müharibə əleyhinə bir çox icmalarımız oldu. T.Ş.Simurq. □ İcma etmək köhn.
bir yere toplaşmaq, bir meseleni müzakire etmek üçün yrğrlmaq, iclas etmek. // köhn. Camaat. [Komediya]
.icmanın bir o qədər xoşuna gəldi ki, pərdənin axırında "afərin" sədası göyə çıxıb, üç-dörd dəfə pərdənin qalxma-ğını
. əl çalıb tələb edirdilər. F.Köçerli.
0 İbtidai icma quruluşu
insan cemiy-yetinin ilk ictimai-iqtisadi quruluş formasr.

İCMAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qrsa melumat, bir me-selenin ümumi şekilde qrsaca şerhi; xülase. □ İcmal vermək
xülase etmek. Təfsili-qə-minə verdi icmal; Qıldı ona ərzi-surəti-hal. Füzuli.
Qezetlerde günün siyasi hadiselerini ümumi şekilde xülase eden meqale, yazr. Qə-zetdə dünya hadisələrinə dair icmal vardır.

İCMALÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İcmal yazan jurnalist, icmal müellifi (b a x icmal
ci menada).

İCMALƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] köhn. Qrsaca, müx-teser, xülase şeklinde.

İCRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir işin, qerarrn, hökmün ve s.-nin yerine yetirilmesi, heyata keçirilmesi. Icranı yoxlamaq. Göstərişin icrasına çalış-maq.
[Yusif şah] naçar ümuri-səltənətin ic-rasına iqdam etdi. M.F.Axundzade. Bala-cayev bu gün Gülöyşə vasitəsilə Rüxsarəyə tapşırıq verməyi və sonra da belə bir şahi-din iştirakı ilə icrasını yoxlamağı qərara al-mışdı. S.Rehimov. □ İcra etmək
yerine yetirmek, heyata keçirmek, emel etmek. [Dursun] öhdəsinə mühəvvəl olan işləri qey-rətlə icra edirdi. A.Şaiq. Istər arvadı Nigar, istər çocuqları [Muradrn] bütün əmr və tə-ləblərini düşünmədən icra edər, onun sö-zündən çıxmazdılar. S.Hüseyn.
0 İcra vərəqəsi hüq.
mehkemenin hök-münü ve ya qerarrnr heyata keçirmek üçün sened.

İCRAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir qerarr, hökmü, emri, gösterişi icra eden, emeli suretde yerine ye-tiren, heyata keçiren adam. Hüsaməddin kimi adamlar onun fikrinin icraçılarıdır. M.S.Or¬dubadi. // Sif. menasrnda. [Yunis] əvvəl icraçı mühəndis,
.sonra trestin baş mühəndis müavini vəzifəsində işləmişdi. Mir Celal.
Bedii (musiqi, edebi ve s.) eserin ifa-çrsr. [Reşid] ümumittifaq özfəaliyyət icra-çıları baxışında birincilik qazanmışdır. M.Rzaquluzade.
0 Məhkəmə icraçısı
icra vereqesine esasen mehkeme qerarrnr heyata keçiren mehkeme işçisi.

İCRAEDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax icraçı. Icraedici or-qanlar.

İCRAİYYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icraiyyə komitəsi
hökumet qerarlarrnr heyata keçirmek, bir şeyi emeli suretde idare etmek vezifesini heyata keçi-ren orqanlarrn adr. Rüstəm kişi
. rayon ic-raiyyə komitəsi sədrinin yanına getməyi qərara aldı. M.İbrahimov. Icraiyyə komitə-sinin binası qarşısında durmuş iki minik maşını qardan seçilmirdi. Q.İlkin.

İCRAKOM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. icra ve fr. comite] İc-raiyye komitesinin qrsaldrlmrş adr. Icrako-mun sədr müavini qırmızı karandaşı naxışlı qələmdandan çəkib, vacib görkəm aldı. B.Bayramov.

İCRASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Yerine yetirilme-miş, emel edilmemiş, heyata keçirilmemiş. Evdə uşaq heç bir rejimə tabe olmadan ya-şayarsa, məktəbin verdiyi tapşırıqlar da ic-rasız qalar. "Az. qad."

İCRƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Görülen iş üçün verilen haqq (pul), muzd (maaş), zehmet haqqr. [Hacr Recebeli:] Ağa Mərdan, uşaq-ların icrətini məlum elə! M.F.Axundzade. Vəliquluya və Zibaya Xudayar bəy o qədər icrət təyin elədi ki, Zeynəb acından ölmə-sin.. C.Memmedquluzade.
İcrətlə şeklinde zərf
görülen iş üçün zehmet haqqr alaraq; muzdla, maaşla, pulla. Icrətlə işləmək.
Sabahı günü üç nəfər adam icrətlə tutub qəzalara göndərdi ki, Haqq Mövcudun ölüsünü, ya dirisini tapıb gətir-sinlər. Ə.Haqverdiyev. Gülzar bəzən qon-şuları üçün icrətlə çalışırdı. C.Cabbarlr.

İCTİHAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas.
Cidd-cehd, var gücü ile çalrşma, sey etme, çalrşrb-çapala-ma. □ İctihad etmək köhn.
gücü çatdrqca çalrşmaq, sey etmek, elleşmek.
.Elə güman eliyirdim ki, bunların içində yenə heç ol¬masa minlərcə tapılar ki, elm, fənn və maarif aləmində ictihad edib hər biri öz milləti və vətəninin iftixarına bais olublar. C.Mem-medquluzade. Yaxud, de görüm, müdiri-"Kəşkül"; ünsizadə Səidi-məqul; Etdikləri ictihadə nisbət; Millətdən alır bu gün də qiymət. M.Ə.Sabir.
din. Müctehidin ehkam ve hadiselerden mena, hökm çrxarmasr ve çrxardrğr mena. [Molla Bağrr:] Məsələn, onun əqidəsi ilə guya ictihad lazım deyil və xüms və imam-malı vermək xilafdır və guya üləma fövt olan müctəhidin rəyində qalmağı o cəhətdən avama caiz görmürlər ki, özlərinin bazarı rəvac olsun. M.F.Axundzade.

İCTİMAİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
İnsan cemiyyetine aid olan. Ictimai quruluş. Ictimai inkişaf qa-nunları. // Cemiyyetde insanlarrn heyat ve münasibeti ile bağlr olan, cemiyyetde cere-yan eden, cemiyyetde töreyen, cemiyyetin heyatrna aid olan. Ictimai həyat. Ictimai sı-ğorta. Ictimai münasibətlər. Ictimai mənafe. Ictimai tərəqqi. Ictimai vəziyyət.
Bunların hamısını nəzərə alıb, biz bir neçə Badkubə müəllimləri açıq və sadə dil ilə yazılmış tər-biyə və təlim üsulundan, ədəbiyyatdan və ictimai məişətdən bəhs edən aylıq bir jurnal nəşr etməyə şüru etdik. C.Memmedquluza-de. "Molla Nəsrəddin" çürümüş, köhnə, yaramaz
. həyat və ictimai əlaqələrin hər-tərəfli və öldürücü tənqidçisidir. M.İbrahi-mov. // Cemiyyetin siniflere, qruplara bö-lünmesi ile elaqedar olan. Əhalinin ictimai tərkibi. Ictimai mənşə. Ictimai qruplar. Icti-mai ziddiyyətlər.
Kollektivin siyasi, medeni, hemkarlrq ve s. ehtiyaclarrna könüllü xidmetle bağlr olan. Ictimai iş. Ictimai vəzifə. Ictimai təşki-latlar. Ictimai tapşırıq.
Hamrya, bütün cemiyyete mexsus olan; kollektiv, ümumi, ellik. Ictimai gəlir. Icti-mai mülkiyyət.
[Ziba] hər zaman Əsmərin halına acıyar, onu özü ilə
. ictimai yerlərə çəkməyə çalışardı. S.Hüseyn.

İCTİMAİLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İctimaileşdiril-
mek"den f.is. Istehsal vasitələrinin icti-mailəşdirilməsi. Torpağın ictimailəşdirilməsi.

İCTİMAİLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Ferdi-
likden, xüsusilikden çrxarrlrb, cemiyyetin,
kollektivin ixtiyarrna verilmek; ümumileş-dirilmek, ellikleşdirilmek.

İCTİMAİLƏŞDİRİLMİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Ferdilik-
den, xüsusilikden çrxarrlrb, cemiyyetin, kollektivin ixtiyarrna verilmiş; ümumileşdi-rilmiş, ellikleşdirilmiş. Ictimailəşdirilmiş təsərrüfatlar. Ictimailəşdirilmiş torpaqlar.

İCTİMAİLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İctimaileşdir-
mek"den f.is.

İCTİMAİLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Dağrnrq, ferdi, xüsusi teserrüfatr, istehsal vasitelerini, te-serrüfat obyektlerini ve s.-ni ictimai kol-lektiv, teserrüfat halrna getirmek; ümumi-leşdirmek, ellikleşdirmek. Istehsal alət və vasitələrini ictimailəşdirmək. Torpağı icti-mailəşdirmək.

İCTİMAİLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İctimaileşmek"den f.is.

İCTİMAİLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ferdilikden, xüsu-
silikden çrxrb ümumileşmek, cemiyyetin mülkiyyetine keçmek, ellikleşmek.