Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İDARƏLƏNƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax idarəolunan
ci
menada. Idarələnən qurğu.

İDARƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İdarelenmek"den f.is.

İDARƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İdare edilmek, here-
keti, işi idare olunmaq.

İDARƏLƏRARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müxtelif idareler
arasrnda olan, aparrlan, cereyan eden. Ida-rələrarası yazışma.

İDARƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İdare edeni, başçrsr olan.
B a x idarəçi
ci menada.

İDARƏOLUNAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Hereketi, işi idare oluna bilen. Idarəolunan raket. Idarəolunan təyyarə. Idarəolunan mərmi.
qram. İdare elaqesinde tabe teref.

İDARƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Rehberi, başçrsr, idare edeni olmayan. Idarəsiz ailə.
İsrafcrl, qenaete riayet etmeyen.

İDBAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
sif. çirkin, kifir, eybecer. Rədd ol qapıdan, ağlama zar-zar, dilənçi; Vaqqıldama bayquş kimi, idbar dilənçi. M.Ə.Sabir. Mahmuda atası öləndən sonra yalnız bir bacı qalmış ki, o da indi kifirin və idbarın biridir və heç kəs də onu almaq istə-məyir. B.Talrblr.
is. klas. Bextsizlik, talesizlik, uğursuz-luq, düşkünlük, tale dönüklüyü (iqbal zid-di). Getdi başından, könül, ol sərv qəddin sayəsi; Ağla kim, idbarə təbdil oldu iqbalın sənin. Füzuli. Sübh söndü şəb ki, xəlqə qiblə idi bir çıraq; Gecəki iqbalı gör, gündüzdəki idbarə bax! M.P.Vaqif. Nəql edim bir-bir sənə mən hər yerin əhvalını; Bax, düşün, gör onların idbarını, iqbalını. Ə.Qemküsar.

İDBARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çirkinlik, kifirlik, eybe-
cerlik.

İDDƏ(T) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn. din. Ərinden bo-şanan ve ya eri ölen qadrnrn tekrar ere gede bilmesi üçün şerietce gözlemeli olduğu vaxt (100 gün). Şərəbanının iddəsi tamam ol-mamışdı, xalamgil getdilər, övrəti gətirdilər, əri Hacı Ramazana tapşırdılar.. C.Memmed-quluzade. [Kerbelayr Qubad:] Bax, sən bu güncə talağını ərindən al, sonra bir üç ay on gün gözlə, iddən çıxsın. ü.Hacrbeyov.

İDDİA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Teleb. [Ağamerdan:] Siz də mənim yerimə razı olub, hakimi-şər ya-nına adam göndərib bildiribsiniz ki, Hacı Qafur tapşırdığı pulu onun bacısına vermə-sin ki, onunla iddianız var. M.F.Axundzade. □ İddia etmək (eləmək)
teleb etmek, is-temek.
.O səbəbə Xudayar bəy Zeynəbi bo-şamazdı ki, qorxurdu şərir adamların birisi Zeynəbi ala və başlaya Xudayar bəydən sə-ğirlərin mal-mülkünü iddia eliyə. C.Mem-medquluzade. Səfər qardaşının qanını bü-tün kənddən iddia edirdi. S.S.Axundov.
Haqlr-haqsrz bir fikrin üstünde inad et-
mek, bir şeyi başqalarrna da qebul etdirme-
ye çalrşmaq. Mirzə Cəlil iddia edirdi ki,
Pəri arvadın dili baldan şirin, xasiyyəti çox
mülayimdir. Ə.Veliyev.
özüne isnad etdiyi bir keyfiyyetin, sifetin başqalarr terefinden de qebul ve tes-diqine çalrşma, özü haqqrnda böyük fikirde olma. Iddiası böyükdür. Böyüklük iddiasın-da olmaq. çirkin olduğu halda gözəllik id-diasındadır. Igidlik iddiasında olmaq.
Seyr edib boş iddiadan başqa bir şey gör-mədim. H.Cavid. İddiaya (...iddiasına) düşmək
..xeyalrna düşmek, xeyalrnda olmaq,
..xeyalrndan keçmek,
..iddiasrnda olmaq. Firontək iddiayə düşsəm nə əcəb; çox zövqlidir abü havası Misrin. S.Ə.Şirva-ni. Bu bir Allah vergisidir ki, hər qələm əh-linə nəsib olmaz, hər ədiblik iddiasına düşə-ni məsud qılmaz. F.Köçerli. [Nemet kişi:] Bu cür qəhrəmanlıq iddiasına düşənin yəqin kəlləsi boşdur. M.Hüseyn.
Lovğalrq, teşexxüs, tekebbür, özünü yüksek tutma. □ İddia eləmək (satmaq)
lovğalanmaq, teşexxüslenmek. Iddia eləmə, Vahid, quru bir canın var; Onu da sən gərək öz yarına qurban edəsən. Ə.Vahid.
0 İddiası yerə-göyə sığmamaq
çox
lovğa, teşexxüslü, özü baresinde çox böyük fikirde olan adam haqqrnda. [Salmanrn] ağardığını, əl-ayağa düşdüyünü görən Şir-zad düşündü: iddiası yerə-göyə sığmırsa da, özü yaman qorxaqdır. M.İbrahimov.

İDDİAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Birinden iddiasr olan, bir şeyi istemeye, teleb etmeye esasr olan adam.
Böyük iddiasr olan adam, özü haqqrnda böyük fikirde olub, bunun başqalarr terefin-den de qebul edilmesine çalrşan adam.

İDDİALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İddialanmaq"dan f.is.

İDDİALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Teşexxüslenmek, özüne güvenmek, lovğalanmaq.

İDDİALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. özü haqqrnda böyük fikirde olan, tekebbürlü, teşexxüslü, özüne çox gü-venen, lovğa. Iddialı adam. Iddialı oğlan-dır.
Nə soxulmusan araya, a başı bəlalı fələ? Nə xəyal ilə olubsan belə iddialı, fələ?! M.Ə.Sabir. Naqis olsa belə əqli, kamalı; Onu görərsiniz çox iddialı. S.Rüstem.

İDDİALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. özü haqqrnda böyük fi-kirde olma; mütekebbirlik, teşexxüslük, lovğalrq, özüne çox güvenme.

İDDİASIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Heç bir iddiasr, telebi
olmayan. Iddiasız qız.
Qaraş üzüyola, başıaşağı, söz qaytarmayan, həlim xasiy-yətli idi. Belə adama gərək özü kimi yumşaq və iddiasız arvad tapasan. M.İbrahimov.
Sade, tekebbürsüz, tevazökar. Iddiasız adam.

İDDİASIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İddiasr, telebi olmama.
Sadelik, tekebbürsüzlük, tevazökarlrq.

İDEÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
Ən yüksek meqsed; qaye, amal. Yüksək ideallar uğrunda müba-rizə.
Yazıçının yüksək idealı işıqlı bir ul-duz kimi bizi irəliyə səsləyir. M.Arif. [Ke-rim xan Xavere:] Mənim idealım gələcək gündür, biz o günə çatacağıq. M.İbrahimov. [Hüseyn:]
.Səhnə mənim məqsədim, idealım və qəlbimdir. S.Rehman.
Bir şeyin en gözel, en yaxşr, en mükemmel nümunesi. Indi Bakı [gencler] üçün işıq və bilik mənbəyi olmuşdur, hamısı buraya ideal kimi baxır. M.Hüseyn.

İDEALİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
İdealist felsefe te-refdarr. Idealist sistemlər. Fəlsəfə tarixində obyektiv idealist təlimlər ilk əvvəl Şərqdə meydana gəlmişdir.

Heqiqeti ideallaşdrran, malik olmadrğr sifetleri ona isnad eden adam: xeyalperest.
İdealizme aid olan, idealizm mahiyye-tinde olan. Idealist fəlsəfə. Idealist görüşlər.

İDEALİSTCƏSİNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfİdealist nezeriy-
ye esasrnda, idealist kimi, idealiste xas bir şekilde. Məsələni idealistcəsinə izah etmək.

İDEALİSTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İdealizm mahiyyetinde olma, idealizme aid olma, idealist ruhda olma; xeyalperverlik, xülyaçrlrq.

İDEALİZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]: idealizə etmək
bir şeyi, heqiqetde olduğundan daha yaxşr bir şekil-de tesvir etmek, göstermek; esassrz yere şi-şirtmek, teriflemek, ideal bir şey kimi qele-me vermek; ideallaşdrrmaq. Axundov nəinki çarizmə, hətta müəyyən dərəcədə idealizə etdiyi Qərb tərəqqisinə, burjua cəmiyyətinə də gözüyumulu yanaşmır. M.İbrahimov.

İDEALİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr. esliyun.]
Ruhi ola-nrn, qeyri-maddinin birinciliyi ve maddi olanrn ikinciliyi prinsiplerinden çrxrş eden felsefi cereyan. Obyektiv idealizm. Dialek-tik idealizm. Qədim dövr idealizmi. Idealizm şüuru təbiətdən təcrid edilmiş şəkildə nə-zərdən keçirir.
Heqiqeti idealize etme, ideallaşdrrma.

İDEALLAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İdeallaşdmlmaq"-dan f.is.