Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İLAXIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.](ixtisarı i.a.). Srra ile adlarr çekilen şeylerin axrrrnda yazrlrr, ya deyilir ve onlarr davam etdirmek mümkün olduğu-nu bildirir. Həmin [kitabdakr] nümunələrin arasında saat,
. kəllə qənd, ağızlıq, kitab, çeşmək və ilaxır kimi şeylərin də şəkilləri vardır. F.Köçerli.

İLAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bedeni uzun ve qrvrrlan ayaqsrz, adeten zeherli dişleri olan sürünen heyvan. Zəhərli ilan. Xallı ilan.
Ilanın ağına da lənət, qarasına da lənət. (Mesel).
.Ağabala dərviş gürzə ilanları bazar dalına töküb oynadırdı. Ə.Qemküsar. [Eyvaz kişi] özünü itirmədi, sağ əli ilə sol qoluna dola-nan ilanın boğazından tutub gücü gəldikcə çayın içinə atdı. Ə.Veliyev. □ İlan çalmaq
ilan vurmaq. Bəziləri də deyirdilər ki, Qara Məliki ilan çalıb öldürüb. M.S.Ordubadi.
məc. Mekrli, xain, acrdil, kinli adam haqqrnda. [Knyaz:] Sən də dəf ol ki, hövsə-ləm bitdi; Ikiniz bir ilansınız, nankor! H.Cavid. [Sona:] Məni o qara ilan Kamran aldatdı. H.Nezerli. [Vaqif:] Basma ayağını bizim torpağa; Ilandan, əqrəbdən yar ola bilməz. S.Vurğun.
məc. İlan kimi qrvrrlan, uzanan şey haqqrnda. Ilan yolu.
[Əlemdar] ilan tata-rısını göydə tovlayıb, adam olanın boynuna dolayırdı. S.Rehimov.
◊ İlan ağzından qurtarmaq
çox tehlü-keli, ağrr, çetin, çrxrlmaz veziyyetden qur-tarmaq. İlan ağzından qurtulan quş (qur-bağa) kimi
çox tehlükeli, ağrr, çrxrlmaz veziyyetden qurtaran adam haqqrnda. Rü-babə qapını bərk itələmiş, ilan ağzından qurtulan quş kimi qaçmışdı. Mir Celal. İlan çalmış kimi elə bil ilan çaldı
bax ilan vurmuş kimi
ci menada.
.Qara çadralı qız ilan çalmış kimi yerindən sıçradı. Ə.Memmedxanlr. İlan dili çıxartmaq ilan kimi dil çıxartmaq
acizane yalvarmaq, yazrq-yazrq xahiş etmek, yalvarrb-yaxarmaq. [Gülendam:] Yusif bəy ilan dili çıxardır, elə zarıyır, elə zarıyır, adamın yazığı gəlir. N.Vezirov. Həmzə
. Veysin qabağında gə-rək ilan kimi dil çıxarda, arvad kimi göz yaşı tökə idi. Ə.Əbülhesen. İlan əlindən qurtarmaq
birini zülmden, eziyyetden, istismardan azad etmek. Bir kimsə tapılmaz yetə savaba; Qurtara fəqiri ilan əlindən. Q.Zakir. İlan gözü kimi
çox az, çox zeif, hissedilmez. [Veys] astaca ora yaxınlaş-dıqda ilan gözü kimi işıq süzüldüyünü sezib, qulağını qapıya dayayaraq qulaq asdı. Ə.Əbülhesen. İlan mələyən
çox isti, qu-raq ve susuz. Ilan mələyən çöllər. İlan vuran ala çatıdan qorxar məsəl
başrna geldiyi üçün çox ehtiyatlr, tedbirli hereket eden adam haqqrnda. [Hacr Əhmed:] O səbəbə ki ilan vuran ala çatıdan qorxar. C.Cabbarlr. İlan vurmuş kimi
1) eziyyetden, ağrrdan çapalayan, qovrulan adam haqqrnda. Ala pi-şik bığlarını eşərəkyerin ortasında yatmışdı, çünki bu gecə Kosanın yuxusu ilan vurmuş kimi kəsilmişdi. S.Rehimov; 2) birden srç-rayaraq, dik atrlaraq, hövlnak. Yasavulbaşı ilan vurmuş kimi yerindən sıçradı. M.Rzaqu-luzade. İlana ağı vermək
xelveti, el altrn-dan tehrik etmek, gizlinden öyredib qrzrş-drrmaq. İlanın quyruğunu basmaq
birini qezeblendirmek, hirslendirmek. [Hacr Tağr:] Indi adam vurub öldürmək vaxtı deyil, ilanın quyruğunu niyə basaq? Ə.Əbülhe-sen. Dili ilanı yuvadan çıxardır
bax dil
Elə bil ilan qovub
çox telesik, tengnefes, nefesi qaralmrş halda. [Əziz] hər gecə səhər alaqaranlığında elə gəlir ki, elə bil uşağı ilan qovub. Ə.Memmedxanlr.

İLANBALIĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Deyirmiağrzlrlar sinfinden ilanabenzer ibtidai onurğalr heyvan.

İLANBAŞIOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Alp zonasrnda daşlr yamaclarda biten boz tükcüklerle ör-tülü çoxillik ot bitki. Ilanbaşıotu
. bəzən zi-billi yerlərdə bitir. Tərkibində limon iyli ətirli yağ,
. "A" provitamini vardır. M.Qasrmov.

İLANCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik ilan, ilan balasr.

İLANCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Ayaqda, qolda yara şeklinde baş veren sümük vereminin xalq arasrnda adr.

İLAN-ÇAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. İlan, eqreb kimi san-can heyvanlar. Səfər kişi bir-bir barmaqla-rını qatlayaraq saydı:
Ilan-çayandan xə-bəriniz varmı? Mir Celal. [Bekir dedi:] Yaxşı-yaxşı yat, ilan-çayan başınızdan çıx-sın. İ.Hüseynov.

İLAN-ÇAYANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İlan ve eqreb kimi
heyvanlar çox olan yer. Mərkəzdən uzaq,
.kol-koslu, ilan-çayanlı bir düzdə Güllücə kəndi bina olmuşdu. S.S.Axundov.

İLAN-QURBAĞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Cürbecür sürü-nen heyvanlar; heşerat.
sif. dan. məc. Pis, oxunmasr mümkün olmayan, crzma-qara, anlaşrlmaz. Içəridən ilan-qurbağa xətti ilə yazılmış qəribə yazı-lar meydana çıxdı. S.Rehman.

İLANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İlan çox olan, ilan yaşayan. Ilanlı yer.
Ilanlı çöllərdə şəhərlər saldıq; Dəyişdik dünyanın xəritəsini. S.Vurğun.

İLANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İlan çox olan yer.

İLANOTU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Gövdesi buğum-bu-ğum, quraqlrğa davamlr çoxillik ot (yem bitkisi kimi istifade olunur).

İLANOYNADAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İlanr müxtelif üsul-larla özüne ram edib, onunla tamaşa göste-ren adam. Dolanır bağrını ilanoynadan; Bir də ki dərvişlər əlində kəşkül. M.Rahim.

İLANSAYAĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax ilanvari. Ilansayağı yol dağların döşündən burularaq, kəmər kimi aşağıya doğru enir.. M.İbrahimov.

İLANSOĞANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Yumurtavari baş-lrqlr ve salxrmşekilli qrsa saplaqlr çiçekleri olan soğanaqlr çoxillik bitki.

İLANÜZÜMÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Qrrmrzr meyveli yabanr kol bitki ve onun meyvesi.

İLANVARİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İlan kimi, ilana oxşar; qrvrrlrb uzanan, eyri-üyrü. Ilanvari boru. Ilanvari yol.
Bir neçə gün sonra Telli bal-konda durub getdikcə incələşib gözdən itən ilanvari kənd yoluna baxırdı. S.Hüseyn.

İLANYEYƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Qartallar fesilesin-
den ilan yeyen quş.

İLANYOLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qrvrrlrb uzanan, eyri-üyrü, dolanbac. Ilanyolu (z.) dağa çıxdıq.

İLAŞIRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfHer ilden bir. Ilaşırı istira-hət yerini dəyişmək.

İLAVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax əlavə.

İLBƏİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf İlden-ile, il keçdikce. Tuf belə dövrana ki, bədtər olur; Seyri-fələk, dövri-zaman ilbəil. M.Ə.Sabir. Dəyişir il-bəil mənim zahirim; Məsləkim, əqidəm də-yişmir ancaq. B.Vahabzade.

İLBİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool.
Əkseren balrqqulağrna oxşar berk çanaq içerisinde yaşayan yum-şaq bedenli molyusk. Tənək və sədəf ilbizlə-rinin öyrənilməsindən aydın oldu ki, yum-şaq bədənləri çanaq içərisinə alınmış hey-vanlara ilbiz deyilir. "Zoologiya". Ancaq arabir ilbizlər bir-birinə səs verib fit çalır-dı. C.Cabbarlr.
məc. Adamsancan, xelveti, elaltrndan iş gören adam haqqrnda. Ilbizin biridir.

İLBİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İlbiz çox olan yer. Evin dalı ilbizlikdir.
məc. Adam sancma, elaltrndan, gizlin-den iş görme. Ilbizlik etmək.

İLDƏN-İLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Her il keçdikce, get-
dikce. Vətənimizin qüdrəti ildən-ilə artır.