Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İNANMAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir şeye inanmayan, inandırıla bilmeyen. Inanmaz adam.

İNAYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Merhemet, rehm, iltifat, şefqet, yaxşılıq. Az eyləmə inayətini əhli-dərddən; Yəni ki çox bəlalərə qıl müb-təla məni! Füzuli. [Melek:] Yarəb, azacıq lütfü inayət! Qəhr olmada artıq bəşəriyyət. H.Cavid. // Sey, qeyret, cehd, hümmet. □ İnayət etmək (qılmaq)
kömek etmek, qayğı göstermek, iltifat göstermek. Bizə çox kişvər, vilayətlər; Etdilər lütflər, inayətlər. M.Ə.Sabir. [Kendli:] çox sağ ol, Həsən əmi, böyük inayət elədin. Ə.Haqverdiyev. [Selma:] Inayət qıl, yox başqa bir havadar; Yalnız varım-yoxum tək bir oğlum var.
H.Cavid.

İNCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Zerif işlenmiş, nefis, qeşeng. Incə qolbaq. Incə naxış.
Stolun kənarında krovatların yanında kifayət qədər incə sandalyalar düzülmüşdü. C.Memmedqulu-zade. Tacirin iddiasına görə, o günə qədər Bağdada bu qədər incə xələt gəlməmişdi. M.S.Ordubadi. // Nazik, zerif. Incə bar-maqlar. Uzdə incə cizgilər. Incə qaşlar.
Gözəllərin gərək incə belləri; Qənddən, nabatdan şirin dilləri. Qurbani. Əcəb qur-şanıbdı incə belinə; Gümüş kəmər, qəddi¬dala yaraşır. Aşıq Əlesger. // çox kiçik, çox xırda, zorla seçilen, ferqlendirilen. Incə fərq. Sözün incə məna çalarları. Incə təfərrüat.
məc. Mehriban, mülayim, hessas, riq-
qetli. Incə xasiyyət. Incə ürək. Incə ruh.

Həyatda yaranan hisslərdən ən incəsi, ən
kəskini analıq hissidir. S.Rehman. O qa-
nadlı gəncin sadə; Təmiz, incə ruhu vardı.
N.Refibeyli.
məc. üstüörtülü, perdeli, tez sezilmeyen, gizli. Incə mətləb. Incə istehza.
Sualın ahəngində incə bir istehza oxunurdu. M.Hüseyn.
məc. Ən incelikleri duyan, qavrayan, derk eden, deqiq. Incə ağıl. Incə zehin.
incə-incə sif. ve zərfZerif, qeşeng, ince. Incə-incə çiçəklər. Incə-incə əllər.
Incə-incə yarpağı var; Kölgələrdə bitib açar; Bənövşənin ətir dolu; Dəstəsini kim unu-dar? M.Dilbazi. // Kiçik, xırda. Mirzağa ortaya düşərək incə-incə addımlarla boy-nunu, çiynini büzüb özünü süzərək oynayır. S.Hüseyn.

İNCƏBEL(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Beli nazik, zerif. Incə-bel qız.
Nigar xanım qabaqda, qırx incə-bel qız da dalda dükana tərəf gəlirdi. "Kor-oğlu". Böyük qız ucaboylu, incəbelli
. bir gözəl olduğunu sübut edirdi. S.S.Axundov. Bir azdan xurmayı saçlı, incəbel, yaraşıqlı bir qız olan Səriyyə
. gəlib çıxdı. İ.Əfendiyev.

İNCƏDƏN-İNCƏYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfBütün teferrüa-
tı ile, herterefli, nöqtesine qeder. Incədən-incəyə öyrənmək.
.Bizim xalq dilini, xalq şerini dərindən duymuşdu, sevmişdi, aşıq şerinin qayda-qanunlarını incədən-incəyə mənimsəmişdi. M.İbrahimov.

İNCƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncelenmek"den f.is.

İNCƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax incələşmək.

İNCƏLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceleşdirilmek"-
den f.is.

İNCƏLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Daha ince,
daha zerif edilmek; nazikleşdirilmek.

İNCƏLƏŞDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceleşdirmek"den f.is.

İNCƏLƏŞDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Daha ince, daha
zerif etmek; nazikleşdirmek.

İNCƏLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceleşmek"den f.is.

İNCƏLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Get-gede ince ol-maq, zerifleşmek. Qız böyüdükcə incələşirdi.
- Mənalı səslərinlə, şerim, incələş; Bir ka-man kimi. M.Müşfiq.
Getdikce nazikleşmek, daralmaq. Bir neçə gündən sonra Telli balkonda durub getdikcə incələşib gözdən itən ilanvari kənd yoluna baxırdı. S.Hüseyn.

İNCƏLƏTDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceletdirmek"den f.is.

İNCƏLƏTDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax incələtmək.

İNCƏLƏTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceletmek"den f.is.

İNCƏLƏTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Daha da ince, zerif
etmek; nazikletmek.

İNCƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Zeriflik, nefislik, qe-
şenglik, gözellik. Dərinin incəliyi. Naxışın incəliyi.
Bu sənətdə işlənilən incəlik; Yal-nız qadınlara məxsus nemətdir. A.Şaiq. Səni kim yaratdı böylə alyanaq; Kiçik yarpağın-da incəliyə bax! N.Refibeyli. // Naziklik. Belin incəliyi. Parçanın incəliyi.
Ən xırda teferrüat, bir şeyin en spesifik
ceheti ve ya cehetleri (bu menada çox vaxt
cem şeklinde işlenir). Riyaziyyatın incəlik-
ləri.
Qorki insan qəlbinin incəliklərini bö-
yük həssaslıqla duyub, məharətlə ifadə et-
məyi bacaran bir sənətkar idi. R.Rza. Onlar
Teymurun xasiyyətindəki bütün incəliklərə
bələd olmuşdular. H.Seyidbeyli.
Riqqet, şefqet. Bir şeylər söyləyir,
onun sözündə; Könül bir incəlik duyar ax-
şamlar. Ə.Cavad. Icazə versəniz danışaram
mən; O qız xəyalının incəliyindən. S.Vurğun.

İNCƏLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncelmek"den f.is.

İNCƏLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Arıqlamaq, zeiflemek,
üzülmek. Füzuli zülfünə bağlandı, əmma öndə incəldi; Ki, guya zəf onu həm zülfünə bir tari-mu eylər. Füzuli. Jurnal, qəzetə, hərzəvü hədyan oxumaqdan; Incəldi uşa-ğım. M.Ə.Sabir. // Nazikleşmek, zerifleş-mek, daha ince olmaq. çəltiklər dirçəlibdir; Sünbüllər incəlibdir; Bu gün qəribə toy var; Bizə gəlin gəlibdir. (Bayatı). Elyar oxuduq-ca incəlir səsi; Məclis sükut edir ona hör-mətlə. S.Vurğun.
Kövrekleşmek, yumşalmaq. [Elxan:] Urəyim çocuq kimi incəlmiş; Nəhayət, səni tapdım. C.Cabbarlı.

İNCƏLTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İnceltmek"den f.is

İNCƏLTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Daha ince bir hala
salmaq.
Arıqlatmaq, zeifletmek, üzmek, incel-mesine sebeb olmaq. Az qala ki, sənin həs-rətin bizi; Incəldibən üzə, qurban olduğum. M.P.Vaqif. Ay nazənin, dərdin mənim canı-mı; Az qalıb incəldə, ay üzə-üzə. Aşıq Əles-ger. Eşqə düşənləri axırda bu dərd; Əridər, incəldər, natəvan eylər. Aşıq Beyim.
Bir şeyi yonub, rendeleyib ince etmek, nazikletmek, nazikleşdirmek. Taxtanı incəltmək.

İNCƏSƏNƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Obyektiv varlığın bedii
suretlerde yaradıcı suretde eks etdirilmesi, bedii yaradıcılıq fealiyyeti, gözel senetler, nefis senetler. Incəsənət əsərləri. XIX əsr incəsənəti. Incəsənət muzeyi. Incəsənət xa-dimləri. Incəsənət ongünlüyü. // Bedii yara-dıcılıq sahelerinden biri. Təsviri incəsənət. Kino incəsənətlərin ən kütləvi formasıdır.
Mən bu gün bir daha qadının incəsənət iş-lərində kişilərdən daha yüksəkdə durduğunu gözümlə gördüm. M.S.Ordubadi.

İNCƏVARA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ara s. məh. Yaxşı ki, xoş-bextlikden. Dedim ki, pristava xəbər verə-cək,
. incəvara, olmadı. S.Rehimov. Bu hiy-ləgər hərif, incəvara, köhnə adamları alda-da bilirdi.. E.Sultanov.

İNCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bezi molyuskların balıq-qu-laqlarından çıxarılan ağ ve ya çehrayı (nadir hallarda qara) rengli deneler şeklinde qiy-metli sedef maddesi; mirvari, dürr. // He-min maddeden hazırlanan qiymetli qadın bezeyi (muncuq). Nə göyçək yaraşır, nə xoş görünür; Mina, inci kəmər bel arasında. Q.Zakir. [Qetibe] baş örtüsünün qarşısına almaz, yaqut və incilərdən düzülmüş bir cıqqa taxmışdı. M.S.Ordubadi. Ləpələrin qu-cağında dolaşdım axşam-səhər; Gözlərimi qamaşdırdı dibindəki incilər. B.Vahabzade.
məc. çox qiymetli şey haqqında. Yığır öz əliylə torpaq altından; Yerdə gizlədilmiş o inciləri. S.Vurğun.
məc. Teşbehlerde: saflıq, temizlik par-laqlıq menasında. Inci tər.
Sıçrayarkən işıldayar damcılar; San saçılar mirvaridlər, incilər. A.Sehhet. Yenə ay işığında qumlar sanki incidir. N.Refibeyli.
.Məxmər otların arasından büllur sular süzülür, qönçələrə, düyməçələrə parlaq incilər düzülürdü. M.Rzaquluzade. // Eyni menada dişler haq-
qında. Dəhanın sədəfdir, dişlərin inci; Sa-nasan ağzın püstədir, ay qız! M.P.Vaqif. Bir xoş yerişlinin, inci dişlinin; Incə baxışlının, tər qumaşlının; Bir allı, güllünün dağı mən-dədir. Aşıq Receb. Rozanın dodaqları qaç-dı, qaranlıqda onun ağ, inci dişləri parılda-dı. S.Rehimov.
◊ İnci kimi (təki)
kiçik, temiz ve düz-gün. Aygün oxuduqca nəzər saldı ki; Incitək düzülmüş sözləryanaşı. S.Vurğun.
.çoba-nın təkcə gözləri, bir də inci kimi düzülmüş saf dişləri ağarırdı. İ.Hüseynov.