Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İNCİBALIĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Sazan fesilesinden pullu kiçik balıq.

İNCİÇİÇƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Xırda ağ çiçekleri olan etirli çoxillik bitki (derman bitkisi kimi istifade olunur).

İNCİDİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncidilmek"den f.is.

İNCİDİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Əziyyet veril-mek, ezab verilmek.
Küsdürülmek, üreyi sındırılmaq. [Aqil] Gülnazın kimin tərəfindən isə incidildiyini güman edib dalınca yüyürdü. Q.İlkin.

İNCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İncimiş, küsmüş, rencide, üre-yi sınmış. Incik baxış. Incik sual.
Tükəz qarı incik səsini ucaltdı. S.Rehimov. // Zerf menasında. Şirzad Pərşanın belə incik ayrı-lıb getməsindən qorxdu. M.İbrahimov. [Maral ve Keyan] incik ayrılmışdılar. Ə.Əbülhesen. Şahpərinin son ümidi də puça çıxdı. O, incik halda dilləndi. B.Bayramov. □ İncik olmaq
incimek, küsmek, könlü sınmaq. Əzizim, gülşən olmaz; Bir güllə gülşən olmaz; Dost dostdan incik olsa; Inci-yər, düşmən olmaz. (Bayatı). [Teymur ağa:]
.Xub, mən vəzirə nə eləmişəm ki, məndən incik olubdur? M.F.Axundzade. İncik sal-maq
incitmek, küsdürmek, qelbini qırmaq.

İNCİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax incik. Zinhar, şikayət etmə məndən; Incikli hekayət etmə məndən! Füzuli.

İNCİKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İncime, küsü, aradeyme, küsüşme, narazılıq. [Deliler] yedilər, içdi-lər, keflər kökəldi, damağlar cağ oldu, in-ciklik yaddan çıxdı. "Koroğlu". Mirzə Sü-leyman atasını çox sevirdi və sağ olan vax-tında nə qədər inciklik vardısa, indi hamı-sını əfv edərdi.. B.Talıblı. Səttarzadə ailədə söz-sov, ovqattəlxlik görmüşdü, hətta bərk inciklik də xatırlayırdı. Mir Celal. □ Araya inciklik salmaq
bir-birinden incitmek, küsüşdürmek, narazılıq salmaq. [Hacı Mu-rad:] Onlar istəyir ki, ata-oğul arasına in-ciklik salıb nəfbərdar olsunlar. S.S.Axun-dov. İnciklik düşmək araya inciklik düş-mək
bir-birinden incimek, narazılıq düş-mek. [Salman:] Yoxsa neçə ilin ayrılığından sonra istəyirsən, aramıza inciklik düşsün? Ə.Haqverdiyev. // İncimeye sebeb olan hal, iş. [Vezir:] Bu gün mənə hər tərəfdən incik-lik üz verir. M.F.Axundzade.

İNCİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bibliyanın, İsanın heyat ve telimi haqqındakı efsanelerden behs eleyen ve xristian dininin esasını teşkil eden hissesi. Bu əməl harda yazılıb? Incilə, Qu-rana baxın! Aşıq Əlesger. [Derviş Şeyx Senana:] Əvət, Quran, Zəbur, Incilü Tövrat; Birər röya ki, zor təfsiri, heyhat! H.Cavid.

İNCİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax incəlmək. Əzizim, ay incilər; Yox sizə tay, incilər; Sənə baxan gözlərim; Günü-gündən incilər. (Bayatı).

İNCİMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncimek"den f.is.

İNCİMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əziyyet çekmek, ağrı hiss etmek. Eşqin yolunda qəm verə üz, aşiq inciməz. S.Ə.Şirvani. [Şeyx Selim]
.varlığı-nı hiss etmirdi, çünki ona daş dəydikdə belə, deyəsən, incimir və qırçınmırdı. M.S.Ordu-badi. Incimiş, yorulmuş Gülara artıq hara-yının heç bir yerə çatmayacağını görüb ala gözlərindən yaş ələməyə başladı. Ə.Veliyev.
Küsmek, qelbi qırılmaq, sınmaq. Ney-ləmişəm inciyibsən; Yenə, ey gülbədən, məndən? Q.Zakir. [Hacı Əhmed Almaza:] Ancaq bacıqızı, uzun sözün qısası, biz sən-dən incimişik. C.Cabbarlı.
.Həmyerlisi [Se-medden] qonaqlıq vermədiyinə görə inci-mədi. İ.Hüseynov.

İNCİNAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus. injener sözünün canlı dil-de tehrif edilmiş forması] b ax mühəndis. Incinar oldu Qasım bəy, bizə çox verdi əzab; Həq evin yıxsın onun, etdi bizi xanə-xərab. S.Ə.Şirvani. [Sultan bey:] Yoxsa bu incinar-mincinar, doxtur-moxtur, vəkil-məkil, uçitel-muçitellərlə mənim işim olmaz. ü.Hacıbeyov. [İmran:] [Suğra] qoy gedib incinardan, ağranomdan olsun. M.Hüseyn.

İNCİNARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

["injener" sözünden] bax mühəndislik. Incinarlıq özü bir elmdi, bi-həddü hesab. S.Ə.Şirvani.

İNCİNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax incimək. Gerçək möhübbə cövrü cəfa çünki yar edər; Neyçün cəfadan incinə, qəmdən məlul ola. Nesimi. Incinmə ki, səndən oldu təqsir. Mesihi. Məndən incinibdir ol üzü alım; Heç bilmə-nəm könlün ta nə ilə alım. Aşıq Maqsud.

İNCİŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncişmek"den f.is.

İNCİŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Bir-birinden incimek, küsüşmek, araları deymek.

İNCİTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İncitmek"den f.is.

İNCİTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əziyyet vermek, ezab
vermek, işgence etmek. Nəbi özündən son-ra Mehdini incidəcəklərini düşünür. "Qaçaq Nebi". // Yormaq, elden salmaq, üzmek. Koroğlu iltimas eylər; Bala, incitmə Qıratı! "Koroğlu".
Ağrıtmaq, eziyyet vermek. [Harun:] Incidir yaralarım, yoxdur ümidim özümə. ü.Hacıbeyov.
.Ayaqlarım yalın olduğuna görə yolun quru kəsəkləri məni incitdi və mən də üst tərəfdə tapdalanmamış bir cığıra düşdüm. A.Divanbeyoğlu.
Narahat etmek, narahatlığına sebeb ol-maq. Bundan savayı, Bahadırı incidən o oldu ki, vaxtında gedib Tiflisə çatmayacaq-dır. N.Nerimanov. Hava sakit olduğundan təyyarəmiz süzüb gedir, heç kəsi incitmirdi. M.İbrahimov. [Körpenin] ağlaması da Gü-laranı darıxdırır, incidirdi. Ə.Veliyev.
Küsdürmek, xatirini qırmaq, qelbine toxunmaq, narazı salmaq. Şəkilləri çəkmək cəhətindən min doqquz yüz doxsan doqquz mollanı özümüzdən incitmişik. C.Memmed-quluzade. Fəqət səni burada yalnız bir kəl-mə ilə incidəcəyəm.. H.Nezerli. Osa ömrü boyunca incitmədi bir kəsi. B.Vahabzade.

İNDEKS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Bir şeyin adları yazılmış siyahısı; adlar siyahısı. çıxmış kitabların indeksi. Malların indeksi.
iqt. Her hansı bir iqtisadi hadisenin ar-dıcıl deyişmelerini faizle ifade eden reqem göstericisi. Əmək məhsuldarlığı indeksi. Əmək haqqı indeksi. Qiymət indeksi.
riyaz. Riyazi ifadeye daxil olan herfin sağ terefinde (adeten altında) yazılan re-qem ve ya herf; mes.: A2,Xp.
xüs. Kitabxana tesnifinde: kitab qisim-lerini gösteren, adeten reqemler ve ya herfler şeklinde olan şerti işare.

İNDEKSLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İndeksi olan.

İNDETERMİNİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] fəls. İndetermi-nizm terefdarı.

İNDETERMİNİZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] fəls. Tebiet ve cemiyyetde baş veren hadiselerin qanuna-uyğunluğunu ve sebebiyyetini inkar, insan iradesinin mütleq "azadlığını", yeni onun heç bir şeyden asılı olmadığını iddia eden idealist görüş.

İNDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

indən belə indən sonra
bu andan etibaren, bundan sonra. Indən belə ayıq ol!
Yolun çox gözlədim, axır gəlmə-din; Yoxdur indən belə etibar sənə. Aşıq Peri. // Daha, artıq. Yetişibsən, indən belə yaraşmaz; Yadlar ilə deyib-danışmaq sənə.
Q.Zakir.

İNDİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Hazırda, bu anda, hazırkı vaxtda, bu saat, elan. Indi gəldi. Indi gedə-cəyəm. Görəsən, indi o haradadır?
Dağ-lar, sənin ilə həmdəm olmadım; Əsirgərsən indi qarı da məndən. Qurbani. Dedi xatun ki:
Söylə, ey fərzənd; Noldu kim, olduq indi dövlətmənd? M.Ə.Sabir. // Bu saat, tez. Sel axar, mələr gələr; Dağ-daşı dələr gələr; Düşmən gəldi, indi gör; Başıma nələr gələr. (Bayatı). [Əsger Gülçöhreye:]
.Indi sən get evə, yoxsa bizi görərlər, xudahafiz. ü.Hacı-beyov. Indi nazirlər qarşı-qarşıya oturmuş-du. S.Hüseyn. // Əvvelki veziyyete, şeraite, keyfiyyete qarşılıq menasında. Indi mən o adam deyiləm. Indi o çox ağıllanmışdır. Indi adam lazımdır ki, bu işi boynuna götürsün.
Başqa metlebe, mövzuya, meseleye keçdikde işlenir. Indi o biri söhbətə keçək. Indi mən sizi yeni əsərlərlə tanış edəcəyəm.
0 İndi də
1) hele de. [Semire:] Bu zəif-liyim üçün indi də özümü danlayıram. M.Hüseyn; 2) indi, bu defe. Indi də onun sözlərində elə bir məna görməyən qızlar ca-vab qaytarmadılar. İ.Hüseynov. İndi ki
- bir halda ki, madam ki, eger. Indi ki sən gedirsən, mən getmirəm.
[Yaşlı kişi:] Indi ki sən sözündə israr edirsən, get, özünü imamın qəbrinə bağlayıb, çopur üçün ağla,
- dedim. S.Hüseyn. [Gülçöhre:] Ay ata, indi ki sən istəyirsən mən ərə gedim, qoy onda öz istədiyimə gedim. ü.Hacıbeyov.
indi-indi zərf Yenice, tezece, lap bu saat. Tamaşaçılar indi-indi zala yığılmağa
başlamışlar.
Məryəm indi-indi oxumuş, irəliləmiş bir cəmiyyət qızı idi. C.Cabbarlı. Camaat indi-indi dağdan-daşdan qayıdır. Ə.Memmedxanlı. Indi-indi atasının təklifi
. [Rübabeni] odlandırır, təhqir edirdi. Mir
Celal.

İNDİCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfBu saat, bu deqiqe, bu anda. Indicə getdi. Indicə gələr. Indicə yola sal-dım.
[Celal:] Yox, canım,
dedi,
kişinin babalın yumayın. Indicə küçədə rast gəldik. çemenzeminli. Biçarə muzdurun damarları qurudu ki, indicə yaranalın buyuruğu ilə Həsənəli bəy onu tutub qazamata göndərə-cəkdir. S.M.Qenizade. Günün şöləsindən parladıqca qar; Deyirsən:
Indicə əriyə-cəkdir. H.Arif.
indicə-indicə zərf İndi-indi, teze-teze, tezece, yenice. Atovun goru üçün, boşla bu tifli başına; Indicə-indicə ancaq yetir on bir yaşına. M.Ə.Sabir.