Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
İSTİXARƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] din. Görülecek bir işin uğurlu olub-olmayacağını qabaqcadan bil-mek üçün Quran ve ya tesbehle yoxlama ayini. □ İstixarə etmək (etdirmək)
isti-xare ayini icra etmek (etdirmek). [Meşedi İbad:] Mən bu gün istixarə elətdirərəm, bu xoş günlərin birində toyumuzu başlarıq. ü.Hacıbeyov. Fikr edirik biz də bir iş baş-layaq; Eyləyirik istixarə, bəd gəlir. Ə.Nezmi. [Kiçik xan:] Qoca, bir istixarə et!
dedi,
görək bu səfər uğurludur, ya uğursuz. S.Rehimov.

İSTİ-İSTİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Qaynar halda, isti hal-da, soyumamışken. [Selimnaz xanım:] Isti-isti bu çayı iç, bəlkə tərləyəsən. N.Vezirov. [Əlemdar]
. buğlana-buğlana, cızhacızla qovrulan cızbızdan isti-isti ötürdü. S.Rehimov.
məc. Texirsiz, gecikmeden, derhal, el-üstü, o saat, teze-teze. Isti-isti işin üstünə düşmək. Məsələni isti-isti həll etmək.
Də-miri isti-isti döyərlər. (Ata. sözü).

İSTİQAMƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şeyin hereket xetti, hereketin yöneldiyi cehet, semt, te-ref. Insanlar təbiəti istədikləri istiqamətdə dəyişdiriblər. Adamlar müxtəlif istiqamətlə-rə yollandılar.
Nəhayət, qadın birdən-birə istiqamətini dəyişib, üzüaşağı Dəclə sahili-nə tərəf getməyə başladı. M.S.Ordubadi. □ İstiqamət almaq (götürmək)
müey-yen bir terefe, semte doğru yönelmek, üz tutub getmek. Bir göz qırpımında düşmən tankı artıq ön atəş xəttini keçmiş,
. batalyon komanda məntəqəsi yerləşən təpəyə doğru istiqamət almışdı. Ə.Memmedxanlı.
məc. Her hansı bir fealiyyetin, işin, ha-disenin ve s.-nin inkişaf xetti. Səyahətin is-tiqaməti. Elmin başlıca istiqaməti.
Res-publikada neft axtarışının istiqaməti haq-qında qızğın mübahisələr gedirdi. M.Süley-manov.
İctimai, siyasi, elmi ve s. cereyan.
.Sə-limi tamamilə başqa bir istiqamətin adamı idi. M.İbrahimov. □ İstiqamət vermək (göstərmək)
istiqametlendirmek, yönelt-mek, yol göstermek. Din düşüncəsi tarix boyu cəmiyyətin mənəvi inkişafına istiqamət veribdir.

İSTİQAMƏTLƏNDİRİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax istiqa-mətverici. Istiqamətləndirici məsləhətlər.

İSTİQAMƏTLƏNDİRİCİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İstiqamet
verme, yöneltme, yol gösterme.
.Burada
böyük bir qüvvənin təşkilatçılıq, istiqamət-ləndiricilik qüdrətinin hakimiyyəti duyulur.
Mir Celal.

İSTİQAMƏTLƏNDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İstiqamet-
lendirilmek"den f.is.

İSTİQAMƏTLƏNDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. İsti-
qamet verilmek, yöneldilmek.

İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İstiqametlen-
dirmek"den f.is.

İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
İstiqamet
vermek, yöneltmek. Müəllim şagirdin diq-qətini əsas məsələyə istiqamətləndirməlidir.
Yoluna qoymaq, qaydaya salmaq, teş-kil etmek. Işi düzgün istiqamətləndirməli.

İSTİQAMƏTLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İstiqametlenmek"-
den f.is.

İSTİQAMƏTLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
İstiqamet al-
maq, yönelmek; bir semte, bir terefe üz tu-tub getmek, yollanmaq. Maşın şimala doğru istiqamətləndi.
məc. Teşkil olunmaq, yoluna düşmek, düzelmek, qaydaya düşmek.

İSTİQAMƏTLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İstiqameti olan,
müeyyen istiqametde inkişaf eden (etdirilen).
məc. Qarşısına müeyyen meqsed qo-yaraq ardıcıl suretde onun dalınca geden; ezmli. Ağahüseyn Xəlilin üzündən öpüb dedi:
Oğlum, sən ki belə istiqamətli oğ-lansan, Allah sənin başından tökəcək. Ə.Haqverdiyev.

İSTİQAMƏTSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İstiqameti müeyyen olmayan, semti, terefi teyin edilmemiş. [Qedir] küçəyə çıxdı, istiqamətsiz (z.) yeriş-lə gəzindi. Mir Celal.

İSTİQAMƏTVERİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İstiqamet ve-ren, yöneldici. Istiqamətverici qüvvə.
məc. Yol gösteren, istiqamet veren, rehber, teşkilatçı. Cəmiyyətin rəhbər və isti-qamətverici qüvvəsi.

İSTİQANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Qanı isti olan. Istiqanlı heyvanlar. Balina istiqanlı heyvandır.
məc. çox ünsiyyetli, adamayovuşan, mehriban, üzügüler. Istiqanlı uşaq. Istiqanlı adam.
Əsasən çox istiqanlı olan bu gənc, komandirlə soyuqqanlı danışırdı. Ə.Veliyev.

İSTİQANLILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Mehribanlıq, semi-milik, üzügülerlik. Kərim bunu yaxşı bir dostluq istiqanlılığı kimi qiymətləndirirdi. İ.Əfendiyev.
Coşqunluq, deliqanlılıq.
.Gələcək qo-humluğu möhkəm əsaslar üstündə qurmaq üçün o,
. Səliminin tərzi-təfəkkürünü dəyiş-məli, cavanlıq və istiqanlılıqdan doğan bəzi hərəkətlərini təshih etməli idi. M.İbrahimov.

İSTİQBAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Gelecek. Oğlanla-rının istiqbalı haqqında da Hacı Vəlinin müəyyən planları və prinsipləri var idi. çemenzeminli. [Nümayende:] Yaşasın Şərq qadını və onun parlaq istiqbalı! Ə.Haqver-diyev.
Gelen adamın qarşısına çıxma; qarşıla-ma. Atabəy Məhəmməd qardaşları üçün bö-yük bir istiqbal təntənəsi düzəltdi. M.S.Or-dubadi. □ İstiqbal etmək
qabağına çıx-maq, qarşılamaq, geleni qebul etmek. Gör-cəyin bizləri o sahibi-mal; çıxıban dişrə etdi istiqbal. S.Ə.Şirvani. Hacı Səlimin qay-nı onu təziyə üçün gəlmiş qohumu qəbul edəntək istiqbal edib, bir neçə gün ehtiram ilə müsafir saxladı. Ə.Haqverdiyev. Əhməd
. qayıdanda
. necə istiqbal edəcəklərini də xəyalından keçirirdi. B.Talıblı. İstiqbala çıxmaq
gelen adamın qabağına çıxmaq, qarşılamaq. Livarcanın ağası Hacı xan iki oğlanları və nökərləri ilə bərabər bizim is-tiqbalımıza çıxmışdı. M.S.Ordubadi.
köhn. Qrammatikada: gelecek zaman felinin adı.

İSTİQBALÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. Gelenin ve ya ge-lenlerin qabağına çıxan, qarşılayan, istiqbal eden (adam). Qadınların istiqbalçı qafiləsi təxti-rəvan və kəcavələrdə gedir və hər kə-sin diqqətini özünə cəlb edirdi. M.S.Ordubadi.

İSTİQLAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müsteqillik, istiqla-liyyet. Bu qədər çətinlik və məhrumiyyətə baxmayaraq, Azərbaycan xalqının istiqlala olan ümidləri sönməmişdi. M.S.Ordubadi. çox sevirik canımızdan; Ətimizdən, qanı-mızdan; Bizim böyük istiqlalı. S.Vurğun.

İSTİQLALİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Siyasi müs-teqillik; başqalarından asılı olmayıb, özba-şına yaşama; siyasi azadlıq. Milli istiqlaliy-yət. Istiqlaliyyət qazanmaq. Vətənin istiqla-liyyətini qorumaq.
məc. Müsteqillik, azadlıq. Kəndlilərin-dən başlayaraq ziyalılarına qədər bir söz deyir:
Azərbaycanın istiqlaliyyət məsələsi həyat məsələmizdir. M.S.Ordubadi. Rəşid

inanırdı ki, Süsən kimi mənəvi istiqlaliyyə-tini saxlayan insanlar ömürlərində yalnız bir dəfə, yalnız birini sevirlər. M.Hüseyn.

İSTİQLALİYYƏTPƏRVƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. istiq-
laliyyet ve fars.
..perver] öz veteninin, öz xalqının istiqlaliyyetini, siyasi azadlığını is-teyen, seven, onun uğrunda mübarize eden.

İSTİQLALİYYƏTPƏRVƏRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. öz
veteninin istiqlaliyyetini, siyasi azadlığını isteme, sevme.

İSTİQRAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Qerar tutma, yerleşme.
Sabitleşme, aydınlaşma.

İSTİQRAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Borc alma, borc pul alma, borc alınan pul.
0 Dövlət istiqrazı
borc esasında olaraq ehalinin pul vesaitinin dövlet büdcesine celb edilmesi forması. üçfaizli dövlət istiq-razı. Istiqraz vərəqəsi.

İSTİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. çeltik ekininin suvarıl-masında istifade edilen su anbarı.