Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

İTXİYARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Zibilli yerlerde biten, xiyara benzer çoxillik yabanı bitki. Itxiyarı, yetişmiş meyvəyə toxunduqda saplağından qopur, içərisindəki acı maye ilə birlikdə toxumu ətrafa yayılır.

İTİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yaxşı itilenmiş, keskin, çox kesici. Iti bıçaq. Iti balta. Iti ülgüc. Iti qılınc. // Ucu şiş, batıcı, deşici. Iti ox. Iti ti-kan.
.Heç bir zaval görməyəcəyini [pişik] hiss etdi, iti caynaqlarını qabırğaya ilişdir-di. İ.Hüseynov.
sif. Getdikce sivrileşen, ucu sivri, şiş. Boz mərmərdən qayrılmış yazı cihazının üstündə iti (z.) qəddənmiş rəngli qələmlər görünürdü. M.Hüseyn.
zərf ve sif. çox süretli; tez, celd, berk çaparaq. Iti sürmək. Iti yerimək. Iti danış-maq.
[Semed] əllərini solmuş çuxasının qollarına qoyub,
. küçənin ortası ilə iti ötür. çemenzeminli. Ancaq Məzlum üsulluca restoranı tərk etdi, iti addımlarla buradan uzaqlaşdı. E.Sultanov.
.[Semedin] beyni elə bil əvvəlkindən də iti işləməyə başlamışdı. İ.Hüseynov. // Süretle axan. Iti su. Iti çay.
sif. məc. Keskin, nüfuzedici, çox tesir-li. Iti söz. Iti baxış. Iti səs.
Onun iti nəzər-ləri geniş üfüqlərə nüfuz edir. M.Hüseyn. Işlədi knyazın geniş qəlbinə; Aşığın ox kimi iti sözləri. M.Rahim. Bahadır öz gur və iti səsi ilə çağırdı.. S.Rehman. // çox şiddetli, berk. Iti çovğunlardan sonra yaz fəsli gəldi. N.Nerimanov.
sif. məc. Tez qavrayan, tez başa düşen; fehmli, qabil. Iti ağıl. Iti zehni var.
Onun hazırcavablığı və açıqlığı, iti fikir sahibi olması bizə nə qədər xoş gələrdi.. M.İbra-himov.
iti-iti zərf Süretle, celd, tez-tez. Iti-iti axmaq. Iti-iti yazmaq. Iti-iti danışmaq.
Tramvay sürətini artırdıqca [Tahirin] də fikri iti-iti işləməyə başlayırdı. M.Hüseyn.

İTİAXAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Süretle axan, tez axan. Iti-axan çay.

İTİBAXIŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Baxışı keskin, baxışın-dan zireklik, ezmkarlıq duyulan. Itibaxışlı oğlan.
.Onların içində bir nəfər qaraya-nız, itibaxışlı, sakitduruşlu bir gənc vardı.
Mir Celal.

İTİBUCAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. riyaz. İti bucağı olan hendesi fiqur. // Buna oxşar her hansı bir şey. Itibucaqlı daş.

İTİBURUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Burnu sivri, şiş, iti. Itibu-
run adam. Itiburun çəkmə.

İTİBUYNUZ(LU) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Buynuzu iti olan.
Itibuynuzlu qoç. Itibuynuzlu çəpiş.
Biri var idi, biri yox idi, bir itibuynuz ala keçi var idi. (Nağıl).

İTİCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox iti. Iticə bir bıçaq.
zərfçox iti, çox süretli. Iticə yerimək.

İTİDƏMİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. Aşılanacaq gönün, de-rinin üzerindeki et qalıqlarını temizlemek üçün ağzıiti demir alet.

İTİDIRNAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dırnaqları iti, sivri
olan. Itidırnaqlı quş.
Görsəydi havada iti-dırnaqlı; Yırtıcı dimdikli, qarmaqayaqlı;
.Vurardı başına ürəyindən qan. H.K.Sanılı.

İTİDİŞLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dişleri iti olan. Itidişli çarx. Itidişli it.
[Ana:] [Buğacı] itidişli qaplan-lara qapdırdınsa, gizlətmə, de! M.Rzaqulu-zade.

İTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax itki. Qonşu qonşunun itiyini bayatı çağıra-çağıra tapar. (Ata. sözü). Bu böyük itik, bu kədərli faciə
. ata-balaya bir vurğun kimi təsir etdi. A.Şaiq. [Peri:] [Mir-ze] sənin axtardığın itik bizdə tapılmaz. □ İtiyi itmiş
bir şeyi itmiş, bir şeyi itir-miş. [Hacı Sefiqulu Şamoya:] Əşi, buralar¬da nə gəzirsən?
dedi,
itiyi itmiş adam kimi, xəlvəti-xəlvəti? S.Rehimov.

İTİGEDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. İti süretli, çox süretli geden.

İTİGÖRƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Gözden iti olan. İtigörən adam.

İTİGÖZ(LÜ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Gözü iti, tez gören, en ince şeyi gören. İtigözlü adam.
Onu, o iti-gözlü, girdə və gülərüzlü müəllimi kim tanı-mır, kim əzizləmir? Mir Celal.
məc. Sayıq, huşyar, hessas, diqqetli.

İTİGÖZLÜLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İtigözlü adamın hal ve keyfiyyeti; en ince şeyi görme qabiliyyeti.

İTİKÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İtiyini gezen, axtaran adam. İtikçinin acığı dabanından çıxar. (Mesel).

İTİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir şey itirmiş, mühüm bir şeyi itmiş. [İlyas] vaqonlara girib itikli adamlar kimi hamını bir-bir nəzərdən keçirirdi. Mir Celal.

İTİLƏLƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Lelekleri iti olan.

İTİLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İtilemek"denf.is.

İTİLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Kesici aletleri bülöve, çarxa, qayışa ve s.-ye çekmekle yaxşı keser hala getirmek, keskin etmek. Bıçağı itiləmək. Baltanı itiləmək. Qayçını itiləmək.
Usta Hüseyn əllərini ətəklərinə silib gö-türdü ülgücü və başladı daşın üstə çəkib iti-ləməyə. C.Memmedquluzade. // Her hansı bir şeyin ucunu şiş, iti, sivri hala salmaq. Ağacın ucunu itiləmək.
məc. Qızışdrrmaq, üreklendirmek, öy-retmek. Səlim bəy hampalarnan bəyləri iti-ləyib dağıtdı kəndlərə. "Qaçaq Nebi".
məc. Keskinliyini, tesir gücünü artır-maq, güclendirmek. Onlar özləri üçün nü-fuz qazanmağa, istismar silahını itiləməyə çalışırlar. M.S.Ordubadi.

İTİLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İtilenmek"denf.is.

İTİLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. İti hala getirilmek,
keskinleşdirilmek. Burada xəncərlər sulanır, itilənir, hərcür tüfəngləryoxlanır.. Mir Celal.

İTİLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"İtileşdirilmek"den f.is.

İTİLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Daha iti edil-mek, daha keserli hala salınmaq.