Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KEÇİSAQQAL(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Seyrek ve uzun
saqqalı olan. Keçisaqqal, çəlimsiz bir tələbə aramla deyirdi.. çemenzeminli. // İs. me-nasında. Uşaqların "keçisaqqal" deyə ələ saldıqları bu adamların sayı tədricən artdı.
İ.Şıxlı.

KEÇMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keçmek1"den f.is.

KEÇMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keçmek2"den f.is.

KEÇMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Hereket ederek, yeriye-rek, addımlayaraq irelilemek, yer deyişmek, ötüb getmek. Yolla keçmək. Səki ilə keçər-kən yoldaşımı gördüm.
Küçə ilə bir ham-bal, bir tay dalınca keçir. C.Memmedqulu-zade. [Kerim xan] Tehranın sakitləşməyə başlayan küçələrindən keçərkən uzun müd-dət fikri Xavərdən ayrılmadı. M.İbrahimov. // Bir sahenin, yerin içinden, ortasından ötüb getmek. Meşədən keçmək. Kənddən keçmək.
Küçə qapısından girərkən uzun, qaranlıq bir dalanı keçib öz otağıma gedərdim. S.Hüseyn. Biz də arxalarından qaçıb yetişdik, dərəni keçdik, kiçik bir cığırla meşəyə doğru dikləndik. A.Şaiq. // Ayaq ve ya minikle ötüb keçmek, yeriye-rek bir şeyi arxada buraxmaq. Tahirzadə tozlu, üfunətli yerlərdən keçərək daş döşə-məli yoxuş küçə ilə dikləndi. Mir Celal. // Serhed, merz ve s.-ni addamaq, aşmaq, addayıb keçmek. Mərzi keçmək.
Bilirsən də, dünən qoşunlarımız Almaniyanın sər-hədini keçdi!.. M.Hüseyn. Atəş halqasını keçmişlər artıq; Zülmətin əlində boğulmaz işıq! M.Rahim. // Bir şeyin üstü ve ya içi ile yeriyerek, gederek onu arxada buraxmaq. Tuneldən keçmək.
Keçmə namərd körpü-sündən, qoy aparsın su səni. (Ata. sözü). Biz Acı körpüsünü keçib şose yolu idarəsinə ça-tana qədər iki yerdə vəsiqələrimizi gözdən keçirdilər. M.S.Ordubadi.
Yaşadığı, olduğu yeri deyişmek, öz yerini deyişmek. Nəbi.. Naxçıvan səmtində olan Keçili yaylağına keçir. "Qaçaq Nebi". [çopo:] Yaşayış şəraiti fənalaşdığı üçün Cəməsb ailəsini və əqrəbalarını götürərək Aran ölkəsinə keçir. çemenzeminli. // Vezi-fesini, senetini, işini, yaxud iş yerini, oxu¬duğu yeri deyişmek. Başqa işə (vəzifəyə) keçmək. Tarix fakültəsinə keçmək. // Bir sin-fi (kursu) bitirerek sonrakına daxil olmaq. Universitetin üçüncü kursuna keçmək.
cu sinfə keçmək.
.Firəngistanda birisi ki is-təyir alim ola, gərək gecələr yatmayıb zəh-mət çəkə, elm oxuya, bir klasdan o biri klasa keçə. C.Memmedquluzade. Eldar beşinci sinfi bitirib altıya keçir. İ.Əfendiyev.
Olduğu yeri terk edib başqa yere çekil-mek, girmek, daxil olmaq, içeri girmek. Ka-binetə keçmək. Zala keçmək.
Telli öz ota-ğına keçib, müəllimin otağındakı söhbəti din-ləməyə başladı. S.Hüseyn. Qarı mən sarıdan arxayın olub, öz otağına keçdi. M.Hüseyn.
Birisini terk ederek başqasrna qoşulmaq, onunla birleşmek. Düşmən tərəfinə keçmək. Başqa cəbhəyə keçmək. // Dinini, eqidesini deyişib yeni din, eqide qebul etmek.
dan. Bir teşkilata, derneye qebul olun-maq, daxil olmaq, girmek, üzv olmaq. Parti-yaya keçmək.
Terzi-hereketini deyişmek, başqa cür hereket etmeye başlamaq. Müdafiədən hü-cuma keçmək. Qabaqcıl iş üsullarına keçmək. // Bir şeyin yerine başqasrnı tetbiq etmeye başlamaq. Ciddi pəhrizə keçmək. Müsahibim birdən rus dilinə keçdi.
Bir meseleni, işi bitirib, yaxud yarım-çıq qoyub başqasrna başlamaq. Daha yüngül işə keçmək. Məruzə bitdikdən sonra müza-kirələrə keçdilər.
Yer tutmaq, bir yerde qerar tutmaq, dayanmaq. Məruzəçi tribunanın dalına keç-di. Usta dəzgahın arxasına keçdi.
Müeyyen heddi ötmek, ötüb keçmek. Saat on biri keçmişdi. S.Hüseyn. Dilara sa-atına baxdı, vaxt keçdikcə ürəyinin döyün-tüsü artırdı.. M.İbrahimov. Vaxt keçir, artıq; çökəcək dağlara yenə qaranlıq. Z.Xelil. // ötüb-keçmek, başa çatmaq (vaxt haqqında). Günlər keçir, həftələr dolanır, ay-lar başa çatır. "M.N.letif"&#
[Hacı:] Keçir əy-yam, günü-gündən çoxalır dövlətü-malım. C.Cabbarlı. □ Gəlib keçmək
ötmek. Şaxta vurmayacaq göy zəmiləri; Qış gəlib keçəcək bir bahar kimi. S.Vurğun.
Cereyan etmek, müeyyen müddet bir
yerde qalmaq, olmaq.
.Dabbağ qəribə bir
adam idi. Onun qırx illik ömrünün yarısı məhbəslərdə və sürgünlərdə keçmişdi. M.İbrahimov.
Davam etmek, olmaq. Bir neçə il idi ki, quraqlıq keçdiyindən ayrımların əkin və biçini əmələ gəlmirdi. A.Şaiq.
Meşğul olmaq, öyrenmek. Onlar şəhid olub millətimizə; Cəsarət dərsini təlim keç-dilər. B.Vahabzade.
Davam ederek müeyyen netice ile bit-mek, sona çatmaq. Mitinq çox gurultulu keç-di. Imtahanlar müvəffəqiyyətlə keçdi. Məş-ğələ çox maraqlı keçdi.
Aşağı siniflərdə birinci dərslərim pis keçmədi. A.Şaiq. [Sevinc Elçine:] Məncə, iclas çox yaxşı keçdi.
Z.Xelil.
Bir şeyin (oxumağın, telimin, müali-
cenin ve s.) müddetini başa vurmaq, yerine
yetirmek. Hərbi xidmət keçmək. Kurs keç-
mək. Təcrübə keçmək. Müalicə kursu keçmək.
Oxumaq, öyrenmek. Dərs keçmək.
İrelide olmaq, ötmek. □ Bir-birini keçmək
bir-birini ötmek üçün yarışmaq. Qara Kərəmoğlu ilə [Rüstem] yalnız
. kimi bir-birini keçmə həvəsi ilə yarışa girirdilər. M.İbrahimov. // məc. ötmek, ötüb keçmek, geriye buraxmaq. Şagird ustasını keçdi. O bizi çoxdan keçib.
Uçub getmek, uçaraq ötmek. Bir dəstə quş damın üstündən keçdi.
Hərdənbir kən-din üzərindən durna dəstələri
. keçirdi. Ə.Memmedxanlı.
Yox olmaq, çekilmek. üzündəki təbəs-süm işartısı birdən keçdi. Başının ağrısı keçdi. Uşağın qızdırması keçdi.
Tərəddü-düm çox tez keçdi. M.S.Ordubadi. // Kes-mek, kesilmek, dayanmaq, nehayetlenmek. Axşamdan yağan yağıntı keçdi. Fırtına keçdi.
Birisinin serencamına, ixtiyarına veril-mek, birisine çatmaq, onun malı olmaq. Mülk varislərin ixtiyarına keçdi.
Əksərən də vaxtında borclarını verə bilməzdilər öz yer-ləri Əmiyə keçərdi. N.Nerimanov.
məc. Birinden o birine sirayet etmek (adet, enene, xasiyyet ve s. haqqında). Bu xasiyyət ona kimdən keçmişdir?
Anasının dediyinə görə, musiqi və şeir həvəsi [Şirzada] atası Qasım Kəngərlidən keçmişdir. M.İbra-himov. // Eyni menada xestelik haqqında.
Qızılca uşağa keçdi. // Yayılmaq, başqalarrm ehate etmek. Yanğın qonşu evlərə keçdi.
məc. Tesir etmek, nüfuz etmek, işle-mek. Şaxta (soyuq) adamın iliyinə keçir.
Yoxlamaya, müayineye ve s. uğramaq. Karantindən keçmək. Müayinədən keçmək. Attestasiyadan keçmək.
məc. Bağışlamaq, serfi-nezer etmek, efv etmek. Mənə etdiyin pislikdən keçirəm. Günahından keçmək.
məc. Müzakire, sesverme neticesinde qebul olunmaq, tesdiq edilmek, seçilmek. Bir səslə keçmək. Səsvermədən keçməmək. Namizəd keçmədi.
[Zeyneb deyir:] Xeyr, yoxsullar iclasında keçibdir, gərək otaqları boşaldasan. Qantemir.
Deyişmek (paltar, geyim ve s. haq-qında). Qış paltosuna keçmək. Papağa keç-mək. Yay paltarına keçmək. Qış formasına keçmək (herbi ifade).
məc. Güzeşt etmek, bağışlamaq, eve-zini istememek, vaz keçmek, serfi-nezer etmek. Haqqından (iddiasından) keçmək.
- [Ağa Merdan:] Amma Hacı Qafurun ar-vadı otuz min tüməndən keçir. M.F.Axund-zade. Indidən bunu nəzərə almalıdır ki, bu saat zəngəzurluların nəfi üçün beş manat-dan, üç manatdan keçmək bizdən ötrü artıq ziyan edə bilməz. ü.Hacıbeyov. // Feda et-mek, el çekmek. Mənafeyindən keçmək.
Yaramaq, qüvvede olmaq, tesirde ol-maq. Köhnə pullar indi keçməz. Onun hök-mü daha keçmir.
İnkar formasında: keçməmək keçə bilməmək
birine hörmeti olduğuna göre onun xilafına iş görmemek. [Sefer bey:] Görünür ki, Qonça xanıma [Molla Abış] özü də vurulubdur. Ancaq məndən keçə bilmə-yir. B.Talıblı.
Keçib keçibdir keçmişdir şeklinde
- olub-bitmiş bir iş, hadise ve s. haqqrnda (adeten güzeşt menasrnda işlenir). [Hüseyn-qulu bey:] Gəldim də..., heç, daha keçibdir. ü.Hacıbeyov. Qardaşım, ondan keçibdir.
M.S.Ordubadi.
Keçib-getmək şeklinde
1) ötüb-
getmek. Keçib-gedən yolçunu öz yolundan
eylərsən. Ə.Cavad. Geri qayıtmağa tənbəl-
lənib, usta [Ağabala] bir təhər
. keçib-getdi.
çemenzeminli. Xədicəgilin faytonları bu-radan keçib-gedəcəkdi. S.Hüseyn; 2) yox olmaq, silinib getmek, yaddan çıxmaq, unu-dulmaq. [Toğrul:] Bunların hamısını bir tə-rəfə qoy, mənə tənə vurma, bu yəhərin üs-tündə çox pəhləvanlar oturubdur.
.Bunların hamısı keçib-gedər, sən də keçib-gedəcəksən.
M.S.Ordubadi.
Bir sıra isimlerden sonra gelerek mürekkeb fel ve ifadeler düzeldilir; mes.: başından keçmek, canrndan keçmek, pisliyi keçmek, ele keçmek.

KEÇMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Sönmek. Lampa keçdi. Qaz keçdi.
Od yandı, odu keçdi; Qəlyanın odu keçdi; Aç gözün, qafil ovçu; Maralın, odu, keçdi. (Bayatı). Elə bil həyatın nəbzi son zər-bəsini vurdu, çıraq keçdi. Ə.Memmedxanlı.

KEÇMİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. öten, keçen, ötmüş. Keç-miş gün. Keçmiş dövr.
Keçmiş vaxtlarda dəftərxanalarda qulluqçuların gündə biri idarə bağlanandan sonra qalıb, təcili mək-tubları, teleqramları qəbul edərdi. Ə.Haqver-diyev. [Mirzağa] hər zaman şikayət edər, keçmiş günləri xatırlar, onların geri qayıt-masını arzu edərdi. S.Hüseyn. [Araz] keç-miş zamanlardan edilən söhbətlərə qulaq asmaqdan doymaq bilmirdi. A.Şaiq. // Əv-velki, bundan qabaq olmuş. Keçmiş həyat. Keçmiş səhvləri yada salmaq.
Gurultu içində keçmiş həyatım; Mədəndə açılmış qolum, qanadım. M.Müşfiq. // Bundan ev-velki, vaxtile vezife tutmuş, sabiq; evvelki veziyyetini, rolunu, ehemiyyetini itirmiş. Keçmiş müdir. Keçmiş əməkdaşlarımız.
Is. mənasında. Olub getmiş zaman, ötüb keçmiş zaman, ötüb getmiş vaxt, keçmişdeki heyat, hadiseler. Keçmişi unutmaq. Keçmişə bir nəzər. Uzaq keçmiş.
Nurəddin fikrə getdi. Bütün keçmiş gözünün qabağından bir-bir gəlib keçdi. S.S.Axundov. Keçmişin taleyi sönmüş bu gecə; Işçilər aslana dönmüş bu gecə. M.Müşfiq. Keçmiş
dünən olsa belə; O
uzaqdır, gəlməz ələ. B.Vahabzade.
Zərf mənasında. Müeyyen vaxt keçdik-den sonra olmuş, baş vermiş. Günortadan 3 saat keçmiş gəlib çıxdı. Hadisədən iki gün keçmiş xəbər çatdı.
Bir il keçmiş klubda preferans oynayarkən təsadüfən Həsən bəyə rast gəldim. B.Talıblı.
Keçmişlər şeklinde is. mənasında
keçmiş zaman, dövr (qeyri-müeyyenlik bil-dirir). Qeyrilərini bilmirəm, mən indi keç-mişlərə nisbətən hər dəfə teatrdan evimizə şad və xürrəm gedirəm. C.Memmedquluzade. Keçmişlərdə birisi gəlib bir on beş gün qa-lıb, molla olub gedirdi. Ə.Haqverdiyev. Gələ-cəyi düşündü, keçmişləri çox andı; O gəlib iki yolun ayrıcında dayandı. B.Vahabzade.
0 Keçmiş zaman qram.
iş ve ya here-ketin keçmişde icra olunduğunu bildiren fel forması. Şühudi keçmiş zaman. Nəqli keçmiş zaman. Keçmiş ola!
"artıq ehemiyyeti yoxdur", "vaxtı keçmişdir" menalarrnda ara söz kimi işledilir. [Şeyx Sedra:] Hər kimin qəlbi korsa, keçmiş ola! Şeyx Sənanı anla-maz əsla. H.Cavid.

KEÇMİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Sönmüş, söndürülmüş. Keçmiş ocaq. Keçmiş lampa.
Keçmiş kösö-vü zor ilə yerə vuranda qığılcım saçılan kimi, dərvişin gözləri məşəlləndi. A.Divanbeyoğlu.

KEF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ruhi ve ya sehhetce ve-ziyyet; hal, ehval. Kefin necədir? Kefini so-ruşmaq. Bu gün kefim yaxşı deyil.
Böyük-xanım Qulamxanın kefini pərt görüb danış-dırmağa cürət etmirdi. M.S.Ordubadi. [Ker-belayı Qubad:] Ağanın kefi, əhvalı necədir? ü.Hacıbeyov.
Xoş eylence, xoş vaxt keçirme; neşe. Kef məclisi. Hər kəs öz kefində.
Iş zamanı hamı işdə, məşq zamanı hamı məşqdə, kef zamanı hamı kefdə olardı. "Koroğlu".
.Bir elə vaxt olmayıb ki, Vəliqulu
. kefə məşğul olsun. C.Memmedquluzade. [Mesud:] Haqdı əfəndilər: Kef vaxtında kef, iş vaxtında iş! Anlaşıldımı? H.Cavid.
Arzu, heves, istek, meyil, könül mena-sında. Kefinə görə danışır. Kefi istəyən kimi hərəkət edir.
[Sadıq:] Ay arvad, səni çöldən tapmamışam, hara kefindir aparım. Mir Celal. [Usta Qezenfer:] Kefin nə vaxt istəsə, buyur
gəl. Z.Xelil.
Kefidir (keflmdir) şeklinde dan. zar.
- bexti (bextim) getirib, işi (işim) düzelib.
Dövlətli qoca kişilərin kefidir, ha!
C.Memmedquluzade.
0 Kef etmək (eləmək)
bax kef(ini) çəkmək. Ala gözlüm, səndən ayrı düşəli; Hic-ranın qəmiylə kef eyləmişəm. Aşıq Əlesger.
[Behram:] Bu gün yerindədir nəşəm; Yaman olmaz bir kef etsəm. A.Şaiq. Kef havasına
- özü istediyi kimi, öz kefi ile. Qərəz bütün dövlət, camaat diriliyinin yaraları olan çinovniklər pəncəsindən qurtarıb, millət özü hökm sürən olur və buna görə nahaq yerə döymək, rüşvət almaq, kef havası ilə iş gör-mək filan-heç biri mümkün olmur. ü.Hacıbe-yov. Kef vermək
lezzet vermek, neşe-lendirmek, şenlendirmek, eylendirmek. [Sevdim:] Aşıq, bu gecə bizə gərək elə kef verəsən ki, bir il dadı damağımızdan getməyə. Ə.Veliyev. [Xan:] [Burlaxatunu] gətirin gəlin, bizə şərab paylasın, kef versin! M.Rzaqulu-zade. Kef yeri köhn.
kef çekmek, neşe-lenmek üçün xüsusi yer, bina ve s.; ümum-xana. Minlərcə xəlvətxanalar, meyxanalar və kef yerləri mövcuddur. M.S.Ordubadi. Kef(in)dən qoymaq (eləmək)
neşeden, büsatdan, sefadan mehrum etmek, neşesini pozmaq. Kef(ini) çəkmək
şenlenmek, zövq almaq, vaxtınr xoş, neşe ile keçirmek. Aparıb ver şərabə, nuş eylə; Məst olub, kef çəkib, xüruş eylə. S.Ə.Şirvani. [Barat Şerife:] Mən? Mən [Almazın] yanında kef çəkmi-şəm? C.Cabbarlı. Kef(ini) sürmək
kef çekmek, kefde olmaq, kefe baxmaq. Ovuc-ovuc pulları alıb doldurur cibinə, kefini sü-rür. S.Rehman. [Əliş:] Mən axmaq deyiləm, gələm yer əkəm; Bəylər kef sürələr, mən zəhmət çəkəm. Z.Xelil. Kefdə olmaq
bax kef(ini) çəkmək. Zərnigar baxıb gördüm ki, bağbanın oğlu Murquz bunun bağında bir qıznan kefdədi. (Nağıl). Kefdən düş-mək
bax kefi pozulmaq. Kefə baxmaq
- vaxtrnı kefde keçirmek, eylenmek. Əy-ləndim, baxdım kefə; Gürcülərin toyunda. Ə.Cavad. Olmazmı bir maşında gedib düşək bir evə; Gəzək restoranları, baxaq bir yerdə kefə! S.Rüstem. Kefə batmaq
kef içinde olmaq, kef çekmek. Kefi açılmaq
şadlan-maq, könlü açılmaq, fikri dağılmaq, ehvalı yaxşılaşmaq. Hovuza girən qaşqabaqlı çıx-mazdı, qəmgin adam da oraya girsəydi, kefi açılardı. çemenzeminli. [Gülperi Nured-dine:] Dərslərin qurtarandan sonra da yol-daşlarını götürüb gəzməyə get ki, kefin açıl-sın. S.S.Axundov. Kefi ala dağda olmaq
bax kefi kök olmaq. Firidun dörd ildir nər
kimi vuruşur, bu saat onun kefi ala dağdadır. M.Hüseyn. Kefi duru olmaq
bax kefi durulmaq. Kefi durulmaq
1) b a x kefi açılmaq. Kefin durulanda, könlün olanda; Bizə gələn ayaqların var olsun. Xeste Qasım.
.Dalğaların ağ köpükləri çoxalanda elə bil onun kefi durulub könlü açılır. M.Hüseyn; 2) keflenmek, neşelenmek (içkiden). Məc-lis quruldu, keflər duruldu; Saqi dolandı, ruh təzələndi. "Koroğlu". [Əliş Əzize:] Iştahan çəkirsə, mən ölüm, bir vur; Vuranda adamın kefi durulur. Z.Xelil. Kefi gəlmək
birden-bire hevese gelmek, ehvalı yaxşılaşmaq. Keçən gün bazarda bir karvansaranın qa-bağında bir rəfiqimlə söhbət etdikdə birdən kefim gəldi, başladım bu misranı oxumağa. N.Vezirov. Kefi istəmək
arzulamaq, arzu-sunda olmaq.
.Xudayar bəyin əlində yekə dəyənək var, nə vaxt kefi istəyir qaldırır, nə vaxt kefi istəyir endirir. C.Memmedquluzade. Kefi istəyəndə
istediyi vaxt, üreyi iste-yende. Kefi kök (kefi kök damağı çağ) olmaq
şad, neşeli, sevinc içerisinde olmaq, ehvali-ruhiyyesi yaxşı olmaq, derdi-qemi olmamaq. [Meşedi İbad:] Sənin dövlətindən kefim çox kökdür. ü.Hacıbeyov. Bu gün Əsgər ağanın kefi kök idi, heç bir təzə [vergi] icad eləmək fikrində deyildi. S.Rehman. Kefi kök olanda aşıq, şübhəsiz; Ya nişandan gəlir, ya toydan gəlir. H.Arif. Kefi kökəlmək
bax kefi açılmaq. Əlimərdan evinə gəldi, yedi, içdi, kefi kökəldi. (Nağıl). [Musanın nevesi ile atasının dostunun] kefləri kökəldi. Qantemir. Kefi qalxmaq- bax kefi kökəl-mək. Kefi qalxdı, fikri duruldu, öz-özünə səbəbsiz yerə gülməyə başladı. S.Rehman. Kefi qarışmaq (qarışıq olmaq)
bax kefi pozulmaq. Günlərin bir günü ülkər Kövkəb xanımla kefdə idi. Birdən-birə onun kefi qa-rışdı. (Nağıl). Bəbir bəyin də kefi qarışıq idi. Mir Celal. Kefi olmamaq
1) ehvalı yerin-de olmamaq. Adamın kefi olmayanda da şə-kil çəkdirməyə gələr? S.Veliyev; 2) özünü xeste kimi hiss etmek, balaca xeste olmaq. Uşağın kefi yoxdur. Kefi özündə olmamaq
1) özünü yaxşı hiss etmemek; 2) ehvalı pozğun olmaq.
.Kefi özündə olmadığını, nə isə, çox gərgin düşündüyünü Şəmsiyyə [Hikmet İsfahaninin] simasından bildi.
M.İbrahimov. Kefi pozulmaq
ovqatı telx olmaq, pert olmaq, neşesi qaçmaq. Həkimül-mülk pis bir vəziyyətə düşdü. "Yox" desə, Hikmət Isfahaninin kefi pozulacaq və bəlkə, tərsliyə salıb, Mazəndəran malikanəsini verməyə razı olmayacaqdı. M.İbrahimov. Kefi saz (kefi saz damağı çağ) olmaq
bax kefi kök (kefi kök damağı çağ) olmaq. Ellərin kefi sazdır; Bu yaz bir başqa yazdır. M.Müşfiq. Əhmədin kefi saz, damağı çağ-dır. Mir Celal. Kefi sazalmaq
bax kefi kökəlmək. Görürsən nənəm ilə bir saat otu-randa necə kefi sazaldı? Mir Celal. Kefi yerində olmaq
normal veziyyetde olmaq. Kefi yuxarı olmaq
bax kefi kök olmaq. [Qaçay:] Bu gur işıq o deməkdir ki, Mah-mud evdədir və kefi çox yuxarıdır. Z.Xelil. Kefimin o vaxtı deyil
veziyyetim, halım, ehvalım yaxşı deyil. [Odabaşı Xudayar beye:] A kişi, sən Allah, zarafat eləmə. Mənim kefimin o vaxtı deyil. C.Memmedquluzade. Kefindən qalmamaq
daim kef, neşe içe-risinde yaşamaq. Kərim baba heç bir şeyə əhəmiyyət verməyib, nəşəsindən, kefindən qalmazdı. A.Şaiq. O ki özü, dünyanın; Bir kefindən qalmayıb. N.Refibeyli. Kefinə bax
nece isteyirsen, özün bil. Oz kefinə bax, kişi, dad ver, dad al! Qoy babalın boy-numa, get, arvad al! M.Ə.Sabir. Kefinə bu-raxmaq
özbaşrna buraxmaq, istediyi kimi hereket etmeye imkan vermek. [Qızıl Arslan:] Lakin bu dəfə sizi əvvəlki kefinizə buraxmayacağam. M.S.Ordubadi. Kefinə dəymək
üreyini sındırmaq, üreyine dey-mek. Qəssab Alı fikirləşdi ki, [Koroğlu] belə danışır, bunun kefinə dəyib, Eyvazı əlindən almaq heç kişilikdən deyil. "Koroğlu". Kefi-nə dəymə, söyə ya sənə, ya qardaşına. M.Ə.Sabir. [Tükezban xala:] Cavandır, kefi-nə dəymə... Şəhəryerinin adəti budur. Qan-temir. Kefinə soğan doğramaq
qanını qaraltmaq, neşesini qaçrrmaq, dilxor etmek. [Miri:]
.Canım, kefimizə soğan doğrama! M.Hüseyn. Yavərin oynaq gözlərində bir ocağın nuru var, üzündə bir dünyanın sevinci var
bu anında onun kefinə soğan doğramaq insafdan, kişilikdən deyil. İ.Melik-zade. Kefinə toxunmaq
bax kefinə dəy-mək. Bu söz
. Molla Məmmədəlinin kefinə toxundu. S.Rehman. Kefinə yatmaq (gəl-
mək)
xoşuna gelmek, üreyinden xeber vermek. Kefini açmaq
fikrini, qemini, kederini, derdini dağıtmaq; neşelendirmek. Aşığı görəndə Mahmud bəy çox sevindi ki, bunu bir az oxutdurub kefini açsın. "Qurbani". Əlisa, hirslənmiş ağsaqqal həkimin kefini açmağa çalışdı. S.Rehimov. Kefini durult-maq
bax kefini açmaq. Kefini kök elə-mək (saxlamaq)
1) neşelendirmek, ruh-landrrmaq, şadlandırmaq. [çoban:] Oğlan, əhvalatdan mən də indi xəbərdar oldum.. Pəri cadunun yanında öz kefini kök saxla. Ə.Haqverdiyev; 2) kefini kök elə! (et!) şeklinde
teskinlik meqamında ve ya kina-ye ile "darıxma, fikir etme" menasında. Kefini qarışdırmaq
bax kefini pozmaq. Əgər xəbər alsan Molla Səfini; Doğru-dürüst qarışdırıb kefini. Q.Zakir. Kefini poz-maq
ehvalını pozmaq, kederlendirmek, qanrnı qaraltmaq, neşesini dağıtmaq. Kefini heç pozma, Vətən qardaşı; Əzilər dediyin ilanın başı. S.Vurğun. Havanın pozulması Zərrintac xanımın da kefini pozdu. S.Rehi-mov. Nə kefdəsən?
birisinin ehvalınrn, sehhetinin, güzeranının nece keçdiyini soruşarken işledilen ifade. Cümşüd bəy dedi:
Salaməleyküm, qonşu, nə kefdəsən? E.Sultanov. öz kefində olmaq (gəzmək)
başı kefe qarışmaq, kefde olmaq. Quşlar öz keflərində idilər. A.Divanbeyoğlu. Hərə öz kefində idi. S.Rehman. Xanımlar öz keflə-rində idilər, gülmək, danışmaq öz qaydası ilə davam edirdi. Ə.Veliyev. öz kefinə
1) istediyi kimi, özü bildiyi kimi; 2) neşe ile, neşelene-neşelene, şenlene-şenlene. Cavan, eşşəyin noxtasını boşlayıb, onu öz-başına buraxdı, eşşək harın yorğa yerişlə öz kefinə gedirdi.. E.Sultanov. Oz başlarına bu-raxılmış atlar öz kefləri ilə addımlayırdılar. S.Rehimov.

KEFAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] zool. Yanlardan basıq, uzun bedeni olan deniz balığı.

KEFALKİMİLƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm. zool. Kefal ve bezi
başqa balıqların daxil olduğu fesile.

KEFCİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kefçi. Bu adamın hərəkə-tindən və simasından gəncliyində çox igid və kefcil bir dəliqanlı olduğu anlaşılırdı. A.Şaiq. Əziz əyri-əyri Zeynala baxdı. Bu baxışlarından hiss edilirdi ki, onun bu qır-mızısifət, kefcil oğlandan o qədər də xoşu gəlmir. Ə.Əbülhesen.

KEFCİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kef çekmeyi sevme, vax-tını kefde keçirme, içkiye aludelik. [Mirze Cemil:] [Paşa beyi] öldürsə, elə bu kefcillik öldürəcək. Ə.Veliyev.

KEFÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif.
Vaxtını kefde keçiren, kef çekmeyi seven adam; kefcil.
.Teymur ağa həm məşhur kefçi, həm də nüfuzlu və vurub-yıxan cavanlardan idi. M.S.Ordubadi.
məc. öz danrşığı, hereketi ile başqala-rrnrn kefini açan, başqalarrnı eylendiren adam haqqında.

KEF-DAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kef
ci menada.
0 Kef(də)-damaqda olmaq
bax kefdə olmaq ("kef"de). O vaxt xanların dəmi hələ saz idi, xanlar gələcəklərini bilməyib, öz keflərində-damaqlarında idilər. E.Sultanov. Kefə-damağa baxmaq
bax kefə baxmaq ("kef"de). Əziziyəm bu dağa; Bu bağçaya, bu dağa; Aş barıdan, dolan gəl; Baxaq kefə-damağa. (Bayatı). Kefi-damağı kökəlmək
bax kefi kökəlmək ("kef"de).
.Biləndər dilləndiyi zaman, Səməndər kefi-damağı kökəlmiş halda ucadan güldü. M.Hüseyn.

KEF-ƏHVAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kef
ci menada. [Kerbelayı Qubad:] Ağanın kefi-əhvalı ne-cədir? ü.Hacıbeyov. Tahir
. həm Nərgizin özünün, həm də ata-anasının kefini-əhvalını soruşdu. M.Hüseyn.

KEFXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. kef ve fars. xane] Kef çekilen yer, kef yeri.

KEFİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qatığa oxşar, südden qatı qidalı içki.

KEFLƏNDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keflendirilmek"-
den f.is.

KEFLƏNDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. İçki ve s. içir-
dilib kefli edilmek; serxoşlandrrılmaq.

KEFLƏNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keflendirmek"danf.is.

KEFLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. İçki ve s. içdirib
kefli etmek; serxoşlandırmaq.

KEFLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Keflenmek"den f.is.

KEFLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İçib mest olmaq, kefli
hala düşmek; serxoşlanmaq. [Mozalanbey:] Gördüm qarabağlıdır, bərk keflənib. Ə.Haq-verdiyev. [Qonaqlar] tamamilə keflənməmiş-dilərsə də, yarımsərxoş bir halda bulunur-dular. S.Hüseyn. çoxları mey içdi meyxanə-

lərdə; Kefləndi, amma ki, Xəyyam olmadı. M.Rahim.

KEFLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İçki içerek keflenmiş; ser-xoş. Kefli adam.
Rəşid bəy bərk kefli idi, ona görə də nə dil aça bildi, nə bir söz dedi, ancaq zarıldayıb zıqqıldayırdı. E.Sultanov.
B a x kefçi
ci menada.

KEFLİ-DAMAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kefçi
ci mena-da. Biri kefli-damaqlı; Birinin ömrü boyu; Nəsibi hicran oldu. H.Arif.