Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ATİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Fealiyyetsizlik, hereket-sizlik, işsizlik, teşebbüssüzlük; boş durma, tenbellik, etalet. Atillik etmək.

ATQAYTARAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Iri tikanlı ot, qanqal.

ATQI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyin üzerinden atılan tir ve s.
Toxuculuqda: erişin üstüne gelen ve
mekikle atılan arğac ipi.
Qadınlarda başa salınan şey, örpek ve s.
məh. Taxılın yemeye yaramayan his-
sesi; tullantı.
məh. Şana, böyük yaba.

ATQULAÜI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf məh. Qoşa, bir tende, beraber. Əkinlər bir təndə, atqulağl qalxmışdı.
Anamın dediyinə görə biz atqulağı yaşıdıq. Ə.Veliyev.

ATQULANCARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Bozumtul iri qulancar.

ATLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Su qatılaraq duru hala salın-mış qatıq; ayran. Yayın atlaması, qışın umacı. (Ata. sözü).

ATLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f
Aşmaq, aşıb keçmek, üstünden keçmek, keçmek. Arxı adlamamış özünü öymə. N.Vezirov. [Şeyx Hadi:]
.Gəzdik az-çox Yəmən diyarində; Azacıq sonra atladıq Hində. H.Cavid.
Buraxmaq, buraxıb keçmek. Kitabı
oxuyarkən iki sətir atladı.
Keçmek, ötmek, aşmaq. [Cahan:]
.Mə-
nim yaşım qırx beşdən atlayıb. Ə.Haqver-
diyev. Gecə atlayıb keçmişdi, sabah günəşi
xeyli qalxmışdı. S.Rehimov.

ATLANBAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uşaqların bellerini eye-rek bir-birinin dalından atılmaqla oynadıq-ları oyun.

ATLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Atlandırmaq"dan f.is.
is. etnoqr. Kend toylarında gelini bey evine aparmaq üçün ata mindirdikde ve atlı-lar ata mindikde zurna ile çalınan havanın adı.

ATLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Ata mindirmek.
Atlı göndermek.

ATLANIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Atlanmaq işi, atlanmaq üsulu.

ATLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ata minmek. [Mehter:]
Mən bu dəqiqə gəlmişdim Heydərdən soru-şam ki, cənabınız bu gün atlanacaqsınızmı? M.F.Axundzade. Novruz cəld tüfəngini salır çiyninə, cilovu ağacın budağından çəkib, qaçır atlansın. C.Memmedquluzade. Sübh atlanıb, günortaya özümü Əhmədqalaya yetirdim. Ə.Haqverdiyev. Vaqif yenə Mirzə Əliməmmədlə atlanıb yola düşdü. çemen-zeminli.

ATLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Tullanmaq, sıçramaq, hoppanmaq. Arxdan atlanmaq. Xəndəkdən atlanmaq.
Sənə elə bir meymun havası çalım ki, sıçrayıb dik atlanasan. S.S.Axundov. // Bir şeyin üstünden atlanıb keçmek, aşmaq. Bir ay yarım növbahardan keçəndə; Köysün-dən atlanır sellərin, dağlar! Aşıq Əlesger.
Döyünmek, çırpınmaq. [Hacı Murad:] Gör ürəyim necə atlanır. S.S.Axundov. Dərs zamanı həmişə [Sabirin] ürəyi atlanırdı. S.Rehimov.

ÄTLAS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.]
Müeyyen sistem üzre toplanmış xeriteler toplusu. Coğrafiya at-lası. Müasir atlasların banisi qədim yunan alimi Klavdi Ptolemey sayılır.
Astronomik xerite ve cedvellerden, bedii şekillerden, texniki cizgilerden, hey-van, bitki ve s. şekillerinden ibaret toplu. Bitki atlası. Heyvanlar atlası. Anatomiya at-lası. Azərbaycan dilinin dialektoloji atlası.

ATLAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Uzü hamar, parlaq ipek parça növü. Get atlazın yaxşısından; Yaşı-lından da al gətir! Aşıq Hüseyn. // Atlazdan tikilmiş. Mən aşıq gül əndama; çıxıbdır gülən dama; Olam bir atlaz köynək; Yaraşam gül əndama. (Bayatı).
.Sürtükün bozarmış mahudu ilə şəvə kimi parlayan atlaz yaxalıq bir-birinə uymurdu. M.S.Ordubadi. Naznaz atlaz paltarını yığıb, neylon corablarda işıldayan qılçalarını qabağa verərək maşın-dan çıxır. M.İbrahimov.
Teşbihlerde: atlaz kimi parlaq, hamar şey haqqında. Doğrudan da, usta Ağaba-lanın saqqalı gözəl saqqal idi: qara atlaz parçası kimi üzünün iki tərəfini tutub. çemenzeminli. Ortada gömgöy otlarla atlaz kimi döşənmiş geniş bir meydan vardı. M.Rzaquluzade.

ATLET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] idm. Atletika ile meşğul olan idmançı.

ATLETIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Atletikaya aid olan. Atletik məşq. Atletik yarış.

ATLETIKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] idm. Qüvvet ve çe-viklik teleb eden gimnastik hereketler. Yün-gül atletika (qaçış, hoppanma). Ağır atletika (güleşme, boks, ağırlıq qaldırma). Yüngül atletika yerimək, qaçmaq, tullanmaq və şey atmaq kimi hərəkətlərdən ibarət olub, idmanın ən çox yayılmış növlərindəndir.

ATLETIKAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax atlet. Yarışlarda ölkəmizin ən güclü yüngül atletikaçıları iştirak edirdilər.

ATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. At minmiş, süvari. Atlı qo-ruqçu. Meşənin dalından bir neçə atlı əsgər göründü.
Rüxsarə başını qaldırıb atlı
adama baxdı. S.Rehimov. [Süleyman bey:] A kişi, gəzməyin elə bir ləzzəti piyada get-məkdir, atlı (z.) gəzmək ləzzət verməz. Ə.Haqverdiyev. // Atı olan. Atlı kəndlilər.
is. Ata minmiş adam. Mənimlə onun arasında üç atlı vardı. S.Hüseyn. Kəblə İsrafil iki atlını evin dalında qoymuşdu ki, Bəndalı damı söküb
. qaçmasın. Mir Celal. Dərənin o biri tayında yoxuşun başında bir atlı dayanmışdı. Ə.Memmedxanlı.

ATLIAGAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Ağacla oynanılan uşaq oyunlarından birinin adı.

ATLIQARIŞQA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Adi qarışqadan iri, ayaq-ları uzun, uzunsov ve itigeden qarışqa növü.

ATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Atmaq"dan f.is. ve s. Atma nizə. Ən qədim insanların ilk atma silahı daş, ağac parçası və s. idi.

ATMACA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Birine sataşmaq meqsedi ile, yaxud zarafatla deyilen kinayeli söz. [Mindilli:] Yusif, atmaca ilə danışma. S.Rehman. Gülsənəmin atmacasından sonra heç kim dinmirdi. M.Hüseyn. Nərgizin atma-caları, Həbibin eyhamları səmərə vermədi. Ə.Veliyev. // Sif. menasında. [Kerbelayı Receb:] O zalım balası da həmişə mənim at-maca sözlərimi özgə cürə yozub. N.Vezirov. [Hetem:] Bu qızdan elə atmaca söz çıxır ki! Mir Celal. □ Atmaca atmaq
kinayeli söz atmaq. Adamların içində danışıq genişləndi, mübahisə şəklində yerdən atmacalar atıldı. S.Rehimov.

ATMACALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Atmacalamaq"danf.is.