Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KƏMƏNDLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Kemende salmaq; kemende keçirmek, kemendle tutmaq.
məc. özüne ram etmek, el-qolunu bağ-lamaq, esaret altına almaq. Qumru qaçmaq, onu kəməndləmək istəyənlərin əlindən qur-tarmaq istəyirdi. Mir Celal.

KƏMƏNDLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kemendlenmek"-
den f.is.

KƏMƏNDLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Kemende
salınmaq, kemende keçirilmek, kemendle tutulmaq.
məc. Əl-qolu bağlanmaq, esaret altına alınmaq.

KƏMƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Bax qayış
ci
menada. Kəməri qırılmaq. Təzə kəmər almaq. Belinə kəmər bağlamaq. // Paltar, palto ve s.-de bele sarınan uzun ensiz parça; belbağı. Paltonun kəməri. Paltarın kəmərini açmaq. □ Kəmər yeri
kemer bağlanan yer; bel. Sal qarının çiynindən yavaş-yavaş sıyrılıb kəmər yerinə qədər düşdü. M.Hüseyn. // Keçmişde paltarrn üstünden bele bağlanan qızıl, gümüş ve s. ile bezedilmiş belbağı, qurşaq; tekbend. Qızıl kəmər. Enli kəmər.
Aşıq oldum telə, qız; Kəmər bağla belə, qız; Yarı gücnən tapmışam; Ana doğmaz belə qız. (Bayatı). [Selma:] Iştə gümüş kəmər! Həm də yepyeni; Sonra yenə məmnun eylərəm səni. H.Cavid. Bəyin enli kəmərindən gümüş qınlı iri bir xəncər sallanırdı. S.Rehimov. // Tüfeng qayışı.
.Həcər təkrarpapağı ba-şına qoydu, əlini aynalıya atdı, kəməri çiy-ninə aşırdı. S.Rehimov. // Patrondaş mena-srnda. [Qoca:] Tüfəngi doldurub aldım əli-mə; Kəməri bağladım qoşa, belimə. "Qaçaq Nebi". // ümumiyyetle, bir şeyin beline bağlanan, sarınan, dövrelenen ip, qurşaq, çenber ve s. çəlləyin kəməri.
Aləm bayram içində idi. Böyük binaların belindən qırmızı kəmər çəkilmişdi. Mir Celal.
0 Kəmər bağlamaq məc.
emre hazır veziyyete gelmek; hazır, amade olmaq.
Kəmər kimi
düz ve uzun. Kəmər kimi cığır.
Ilansayağı yol dağların döşündən burularaq kəmər kimi aşağıya doğru buru-lur. M.İbrahimov. Kəmərin altı boş olmaq
- ac olmaq, acımaq. Kəmərin altını bər-kitmək zar.
doyunca yemek, doymaq.

KƏMƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

tex. İçerisinden su, neft, qaz ve s. axıtmaq üçün metal ve ya saxsı boru. Neft kəməri. Su kəməri. Qaz kəməri.
zool. Soxulcanın bedeninin qabaq te-refinde qalınlaşmış hisse.

KƏMƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

arxit. Qapı, pencere ve s. üstün-de yarımdaire (qövs) şeklinde tağ. Qədim incəsənətimiz haqqında qiymətli material verən abidələr içərisində tunc kəmərlər xü-susilə maraqlıdır. "İncesenet". // Qövs şek-linde tikili. Körpü kəməri.

KƏMƏRBƏND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Belbağı, kemer, qurşaq. Oğlan gəlir enişdən; Kəmər-bəndi gümüşdən. (Bayatı).

KƏMƏRBƏSTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [fars.] köhn. Əmre müntezir, xidmete hazır; amade. [Əzim bey:] Olar həmin xidmət üçün kəmər-bəstədirlər. M.F.Axundzade. □ Kəmərbəstə durmaq köhn.
emre müntezir olmaq, ha-zır durmaq. [Mehemmed Qacar] tamam Irana qiblə idi və cümlə xəlayiq onun ita-ətində böyük xovf ilə kəmərbəstə durmuşdu-lar, hənuz sübh olmamış qəflətən söndü. F.Köçerli.

KƏMƏRÇİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Beli çinli (beline rezin ve ya bağ keçirilib çinlenmiş) qadrn tumanı. Kəmərçin geymək. Kəmərçin tikmək.
- Mütrüblər təzə kəmərçinlər geyir, saqilər piyalələri hazırlayır, rəqqasələr zinətlərini üstlərinə tökürdülər. M.S.Ordubadi. [Zer-rintac] gödək paltodan çıxan uzun kəmərçi-ninin qabağını əlində dəstələyib faytona əy-ləşdi. S.Rehimov.

KƏMƏRLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kemerlemek"den f.is.

KƏMƏRLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Kemerinden yapış-maq, belinden yapışmaq, yere yıxmaq, ke-merinden (belinden) yapışıb yere yıxmaq (vurmaq). Pəhləvan rəqibini kəmərlədi.
Əhate etmek, dövrelemek, dövreye al-maq. Kəndi bir tərəfdən Zəyəm çayı, o biri tərəfdən isə Sarım arxı kəmərləyərək üzük qaşı kimi dövrəyə almışdır.

KƏMƏRLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kemerlenmek"den f.is.

KƏMƏRLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

KƏMƏRLƏNMƏK məch.
Belinden tu-
tulmaq, tutulub yere vurulmaq.
Dövreye alınmaq, ehate olunmaq; döv-relenmek. Kənd yarğanla kəmərlənmişdir.

KƏMƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Beline kemer, qayış, belbağı ve s. bağlamış; qurşaqlı. Ağ çuxalı və ağ arxalıqlı, ikiüzlü Buxara dərisindən pa-paqlı, şişman göbəyi üzərində gümüş kə-mərli Mirzə Səfəri hamı tanıyırdı. Ə.Haqver-diyev. Əmin qəsrində xəlifə tərəfindən təyin edilən qızıl kəmərli qulamlar, zümrüd və yaqut xalxallı cariyələr və zərinələrə bürün-müş kənizlər Azərbaycan heyətinə xidmət edirdi. M.S.Ordubadi. // Beline kemer tikil-miş, belinde kemeri olan. Kəmərli paltar.
..Təzə uzunboğaz çəkmələrdə, qalife şalvarda və iki döş cibi olan beli kəmərli, yaxalıqlı köynəkdə Sirzad yaraşıqlı idi. M.İbrahimov.
Belinde qurşaq, kemer ve s. olan; çen-berli. Kəmərli çəllək.

KƏMƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. zool. Kemeri olan (b a x kəmər
ci menada). Soxulcanların arasın-da qırmızımtıl kəmərli olanlarını tapıb, kə-mərin
ci halqa ilə
ci halqa arasında yerləşdiyinə fikir verməli. C.Cebrayılbeyli.

KƏMƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üzerinde kemer kimi çı-xıntısı olan; tağlı. Kəmərli pəncərə.

KƏMFURSƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars. kem ve ər. fürset] Tündxasiyyet, tündmecaz, tez özünden çıxan, kemhövsele. Kəmfürsət adam.
[Amaliya] Otellodan əhvalı bilib, başlayır onu danla-mağa və ağzına gələn sözləri kəmfürsət ərə-bin haqqında söyləməyə. F.Köçerli. Camaat arasında [Salmanın] nanəcib, kəmfürsət, bəd-xah olmasından gizlin-gizlin, yavaş-yavaş, lakin mütəmadiyən danışıq gedirdi. M.İbra-himov. // İs. menasında. [Melike:] Biganə əgər olmasa, tez vəslə yetərdik; Kim xeyr görüb düşməni kəmfürsət olanda? Ə.Vahid.

KƏMFURSƏTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tündxasiyyetlik,
tündmecazlıq, tez özünden çıxma; hövsele-sizlik. Həbibə xala dilləndi:
Almaq istəyir, çox kəmfürsətlik eləyir, ay oğul. Mir Celal.

KƏMHÖVSƏLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars. kem ve ər. höv-sele] Hövselesi olmayan, hövselesiz, sebir-siz, tez esebileşen. [Meşedi İbad:] O cürə evdə böyüyən qız bir az kəmhövsələ olar. ü.Hacıbeyov. □ Kəmhövsələ olmaq
höv-selesizlik, sebirsizlik göstermek, esebileş¬mek. [Kerbelayı Receb:] Hacı! Dərdin alım, nöşün belə kəmhövsələ olmusan? N.Vezirov. [Necefalı:] A bala, kəmhövsələ olma, axırını gözlə! B.Bayramov.

KƏMHÖVSƏLƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Hövselesizlik, se-birsizlik. □ Kəmhövsələlik etmək
bax kəmhövsələ olmaq ("kəmhövsələ"de).
[Sekine xanım:] Niyə belə kəmhövsələlik edirsən? M.F.Axundzade.

KƏMXÖRƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] köhn. Az yeyen, azca yemekle doyan. Kəmxörək adam.
Hü-seyn Kürd on beş yaşına təzəcə çatmışdı. Amma çox zəif, kəmxörək bir adam idi. (Nağıl). [Əliqulu:] Xeyr, ağa, çox kəmxörə-yəm. S.S.Axundov.

KƏMXÖRƏKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Az yeyen adamın hal ve keyfiyyeti.

KƏMİLTİFAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars. kem ve ər. iltifat]
bax iltifatsız. Kəmiltifat olmaq.

KƏMİLTİFATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax iltifatsızlıq.

KƏMİNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] klas. Heqir, miskin, aciz, zavallı, yazıq. Miskin Füzuliyəm ki, sənə tutmuşam üzüm; Ya bir kəminə qətrə ki, üm-manə yetmişəm. Füzuli. Əzim bəy pişxidmət-başı cavab verdi ki:
Biz sizin kəminə nö-kərləriniz pişxidmətlərik, mən buların rəisi-yəm, bular da mənə tabedirlər. M.F.Axund-zade.