Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KİMSƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Heç kesi (yaxın qohumu, arxası, kömeyi) olmayan; adamsız. Kimsə-siz uşaq. Kimsəsiz qadın.
[Araz] kimsəsiz, tək bir adam idi. A.Şaiq. Bu gün Hüseyn artıq arxasız və kimsəsiz biryetimdir. S.Reh-man. // İs. menasında. Hər gecə əxilər süf¬rəsi başında gördüyü o müxtəlif qəriblər və kimsəsizlər içərisində yavaş-yavaş bu qoca-nın da siması [yolçunun] xəyalında canla-nırdı.. Ə.Memmedxanlı.
İnsan yaşamayan, boş, adamsız, tenha. Kimsəsiz yerlər.
Ozkimsəsiz torpağına bax-dı Füzuli; Bir sönməyən şimşək oldu, çaxdı Füzuli. Ə.Cavad. Səməd
. uzaqdan görünən kimsəsiz tarlalara baxdıqca ürəyi sıxılırdı. İ.Hüseynov.

KİMSƏSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kimsesiz adamın halı;
teklik, adamsızlıq. Bu gözlənilməz sədəqə Sürəyyanın ürəyini kimsəsizliyin dərin acısı ilə doldurdu. Ə.Memmedxanlı. Dahi şairin böyük arzularla dolu qəlbi ümidsizliklə, kim-səsizliklə (z.) boşalmışdı. Mir Celal.
məc. Tenhalıq, adamsızlıq.

KİMYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. esli yun.]
Maddelerin qu-ruluşunu, habele onların qarşılıqlı olaraq bir haldan diger hala keçmesini öyrenen elm. Nəzəri kimya. Kimya dərsliyi.
Bir şeyin keyfiyyetce terkibi. Neft kim-
yası. Qan kimyası.
məc. klas. Hikmet, qüdret.

KİMYAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kimya mütexessisi.
Kimya senayesi işçisi.

KİMYAGƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. kimya ve fars.
..ger]
köhn. bax kimyaçı
ci menada. M.F.Axundzadenin "Molla Ibrahimxəlil kimyagər" komediyası.
Qız nə iş görür?
O da kimyagərdir. İ.Əfendiyev.
Keçmişde: guya her şeyi qızıla çevir-mek sirr ve senetini bilmek iddiasında olan remmal. Lalərəng etdi gözüm qan ilə xaki-dərini; Kimyagərdir, edər gördüyü torpağı qızıl. Füzuli. Bunlar hamısı keçəndən sonra, bu otuz doqquz nömrədə min doqquz yüz doxsan doqquz rəmmal, kimyagər, quşbaz
. şəkli çəkmişik. C.Memmedquluzade.

KİMYAGƏRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kimyaçılıq.
isteh. Her şeyi qızıla çevirmek iddiası ve bu iddiada olan adamın halı. [Zahidoğlu:] Deyəndə ki,
. burada kəşflər etmək olmaz, Fərhadoğlu üstümüzə bağırır, kimyagərliyə qurşanır. S.Rehimov.

KİMYALAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kimyalaşdırıl-
maq"dan f.is.

KİMYALAŞDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kimyalaşdır-
maq"dan məch.

KİMYALAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

KİMYALAŞDIRMA "Kimyalaşdırmaq"-
dan f.is.

KİMYALAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Kimyanın ve mad-
deleri kimyevi üsulla işleme üsullarının na-iliyyetlerini texnikada, senayede ve kend te-serrüfatında tetbiq etmek. Kənd təsərrüfatını kimyalaşdırmaq.

KİMYƏVİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Kimyanın tedqiq et-diyi hadise ve proseslere aid olan, kimyanın obyekti olan. Kimyəvi element. Kimyəvi re-aksiya. Suyun kimyəvi təhlili. Qanın kimyəvi tərkibi.
İstehsalatda kimya üsullarının tetbiqi ve bu üsullarla maddeler hazırlanması ile ela-qedar olan. Kimyəvi gübrələr. Kimyəvi mad-dələr. Ağacın kimyəvi üsulla işlənməsi.
Senayede kimya üsulları ile hazırlanan maddelerin herbi meqsedlerle tetbiqi ile ela-qedar olan. Kimyəvi silah. Kimyəvi mərmi.

KİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Gizli edavet hissi. Kin bəs-ləmək. Kin saxlamaq. Kini soyumaq. Qəlbin-də kin oyanmaq.
Süzdü rəssam onu altdan-yuxarı; Saçaraq gözləri kin dalğaları.. H.Cavid. [Əmine:] Məni tanımır, ehtimal ki, bu hekayəni görüb mənə kin və qərəz bağla-sın. Qantemir. Şəfiqənin gülüşündə kin yox idi. Ə.Memmedxanlı.

KİNAYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
üstüörtülü, dolayı mena veren söz ve ya ifade. [Gülsabah Mir-ze Camala:] Mən artıq bu acı kinayələrdən usandım, öldüm, məni öldür. C.Cabbarlı. [Tahire] baxır, deyəsən, o da Cəmilin kina-yəsində həqiqət olduğunu təsdiq edərək isteh-zalı bir təbəssümlə gülürdü. M.Hüseyn. □ Ki-nayə etmək
kinaye teriqi ile söylemek, işare etmek.
.Şair Nəim "Füyuzat"ın
cu nömrəsində nəyə kinayə edibdirsə, özü bilər, ancaq bizim indiki əhvalımızı çox gözəlcə təsvir edib.. ü.Hacıbeyov. // üstüörtülü, toxu-nan söz. Bu kinayələr, görəsən, kimə aiddir?
ədəb. Bir şexs ve ya şey haqqında olan heqiqi fikir, tesevvürü yalandan eks şekilde ifade eden söz, ibare.
"ile" qoşması ile zərf
mesxere ile, kinayeli-kinayeli. Kinayə ilə danışmaq. Ki-nayə ilə süzmək.

KİNAYƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
İçinde kinaye olan (bax kinayə
ci menada). Kinayəli söz. Kinayəli baxış.
Bu, eyhamla deyilmiş kinayəli sözlər qocaları yerindən oynatdı. R.Rza. Mirzə ani bir sükutdan sonra kinayəli sözlərini dedi.
Mir Celal.
Rişxendli. [Xortdanın] qaçmağını gör-dükdə Molla Kərimdən kinayəli bir qəhqəhə çıxdı. B.Talıblı.

KİNDAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] bax kinli.

KİNDARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kinlilik.

KİNEMATOQRAF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yunancadan]
He-reket eden obyektlerin şeklini işığa hessas plyonkaya çekmek, habele bunları ekranda göstermek üçün aparat; bu aparatın tetbiqine esaslanan tamaşa.
B a x kinematoqrafiya.

KİNEMATOQRAFÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kinematoqrafiya
işçisi, kino mütexessisi.

KİNEMATOQRAFÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kinematoq-
rafın işi, peşesi, seneti.

KİNEMATOQRÄFİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. kinema ve grapho] Kinofilmler hazırlamaq ve onları nü-mayiş etdirmek seneti. Azərbaycan kinema-toqrafiyası. // Senayenin kinofilmler isteh-sal eden sahesi. Kinematoqrafiya müəssisə-ləri.

KİNESKÖP : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. kineo ve skopeo] Tele-viziyaya tetbiq edilen qebuledici, elektrik şüa borusu.

KİNETİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [yun.]
Kinetikaya aid olan.
Herekete aid olan, hereketle bağlı olan. □ Kinetik enerji
hereket enerjisi, cismin hereketinden asılı olan enerji ehtiyatı.

KİNETİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.]
Nezeri mexanikanrn dinamikanı ve statikanı qavrayan şöbesi.
Fiziki kimyanın, kimyevi proseslerin süret ve mexanizmini öyrenen hissesi.

KİNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. əcz. Kine ağacının qabığından hasil edilen acıdadlı ağ toz derman; isitme dermanı. Kinə atmaq.
[Heybet:] Dünən yaxşı idim, Xəlil dayı, heç nahaq yerə kinəni içmədim. M.Hüseyn.

KİN-KÜDURƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kin.