Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Ətli, şişman, gonbul, yoğun (arıq ziddi). Kök uşaq. Kök qoyun. Kök adam.
Həsrət ilə pişik çəkirdi keşik; Gör-dü gəlir neçə qəvi, kök pişik. S.Ə.Şirvani. [Qurbaneli:] Baş üstə!.. Sən məni bu işdən xilas eləsən mən sənə hələ bir kök toğlu da bağışlaram. N.Vezirov. [Arvad:]
.Hinduşka-nın bir kökünü tut, kəs. B.Bayramov.
məc. dan. özünden sonra gelen sözün qüvvetini, menasını, tesirini güclendirir. Əvəzində Qəhrəmandan bir kök töhmət al, eləmi?
deyə Əsəd donquldana-donquldana başını yellədi. S.Rehimov. Sitarə kök bir dəs-tə hazırlamışdı. Mir Celal. [Necmi] xüsusən axırıncı sinifdə ən çox hirsini boğazına yığan şagirdə kök bir sıfır verər. Ə.Əbülhesen.

KÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Musiqi ifadeliyinin vezn, tembr ve s. kimi ünsürlerinden biri. Müxtəlif yük-səklikdə olan səslərin müəyyən sistem əsa-sında təşkil olunması ilə əldə edilən səslərin qarşılıqlı münasibətinə kök deyilir. Ə.Bedel-beyli. // Simli musiqi aletlerinde köklemek-le seslerde yaradılan qarşılıqlı aheng; hema-henglik. Musiqi ifadəliyinin bir çox mühüm ünsürləri (kök, vəzn, tembr və sairə) məhz melodiyanın tərkibində birləşərək bir vəhdət təşkil edir. Ə.Bedelbeyli. □ Kök etmək (eləmək)
1) b ax kökləmək
Tarı kök et-mək.
Bu hində Baxşı kamançanı kök eləyir və başlayır segah-zabil havasını çalmağa. C.Memmedquluzade; 2) məc. sazlamaq, hazırlamaq. [Reşid:] Hə, Qurbanqulu belə evləndi,
deyib, qəlyanını kök etməyə baş-ladı. T.Ş.Simurq. Kökdən düşmək
sim-leri boşalmaq, kök (tarım) olmamaq, hema-hengliyini itirmek (tar, kamança ve s.-de). Illərin tozu basmış, düşmüşdü kökdən simi; Bir də onu çalmağa heç gəlmirdi gümanı.
Ə.Cemil.

KÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İri tikiş.
Sonradan el ve ya maşınla esaslı tikmek üçün atılan iri tikiş. □ Kök atmaq (getmək)
bax kökləmək

KÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Adeten terkiblerde işlenib, xarici görünüş, veziyyet, hal, halet menasını verir. Pis kökdə görmək (pis veziyyetde görmek). öz kökünə qoymaq (özü kimi etmek).
[Mahmud:] Adəmi behiştdən qovdular, onlar da düşdülər mən kökə. Ə.Haqverdiyev. [Möh¬sün:] Musa, gətir, bu kökdə şəklimizi çəkdir.
Mir Celal.
◊
..kökə qoymaq
bax
..kökə salmaq.
Bilmirəm niyə belə oldu? Bu oxumaq səni nə kökə qoydu? S.Rehimov.
..kökə düşmək
..vəziyyətinə
..halına düşmək. Belədir qayda, nəhayət, düşəcəkdir bu kökə... S.Rüs-tem. Mahmudun
. sənədləri, kim bilir, nə kökə düşmüşdür. Ə.Əbülhesen.
..kökə sal-maq
..veziyyetine,
..halına,
..şekline (...veziyyete,
..hala, şekle) salmaq. Pis kökə salmaq.
[Tacirlerden biri:] Başına dönüm, Qaçaq Nəbi, bizim var-yoxumuzu əlimizdən alıb, özümüzü də bu kökə saldı. "Qaçaq Nebi". [Əlesger:] A boyunu yerə soxum, beyni olan da iki arvad alıb, özünü bu kökə salarmı? Ə.Haqverdiyev. Yığışıb min dənə şeytan balası hər tükünə; Istəyirsən məni də lap salasan öz kökünə? Ə.Nezmi.

KÖKALMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. riyaz. Ədedin kvadrata yük-seldilmesi, ededin özüne vurulması. Qüv-vətə yüksəlmənin tərsi olan kökalma əməli də riyaziyyata irrasional ədədləri daxil etmiş-dir.. Z.Xelilov.

KÖKAYAQLILAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm zool. Bedenin-deki çıxıntıların kömeyi ile hereket eden ve qidanı tutan en sade birhüceyreli heyvanlar sinfi. Ibtidai heyvanlara dair dərsləri keçər-kən mikroskop altında öyrəniləcək heyvan-lardan biri də kökayaqlılar sinfindən olan amyöbdür. C. Cebrayılbeyli.

KÖKCÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Balaca kök, kiçik kök. Otun kökcüyü.
Zəfəran budaqlanmayan sapa-bənzər kökcüyə malikdir ki, bunun da bütün uzunluğu boyu diametri 1 mm-ə qədər olur. İ.Axundzade.

KÖKDOĞRAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. k.t. Bitki köklerini doğramaq, xırdalamaq üçün olan. Kökdoğ-rayan maşın. // is. Kökü doğramaq, xırdala-maq üçün maşın ve s. Kökdoğrayanı quraş-dırmaq.

KÖKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Adi xemirden bişirilen ki-çik çörek; qoğal. Nə yoğurdum, nə yapdım; Hazırca kökə tapdım. (Ata. sözü). Tapdıq sualını təkrar etdikdə Qaçay cavab verdi:
Balama şirin dəyirman kökəsi gətirmişəm. Ə.Veliyev. Mayil eyvanda kökə yeyirdi. Mir
Celal.

KÖKƏCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik köke, balaca qoğal: qoğalcıq.

KÖKƏLDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Kökelden, kökelmeye sebeb olan, kömek eden. Kökəldici yemək-lər (maddələr).

KÖKƏLDİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kökeldilmek"den f.is. Mal-qaranın kökəldilməsi.

KÖKƏLDİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Yaxşı yemek ver-mekle, qulluq etmekle kök hala getirilmek.

KÖKƏLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kökelmek"den f.is.

KÖKƏLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Yaxşı yemek, beslenmek, qulluq edilmek neticesinde kök hala gelmek, ete-cana gelmek. Uşaq kökəlib. Bu qoyun-lar yaxşı kökəldi.
[İzzet Memmedhesen emiye:] Bəs ha vaxt [eşşek] evdə qalıb kökə-ləcək ki, sən onu minəsən, ziyarətə gedəsən? C.Memmedquluzade. [Keble Haşım:] Mən hər il orucluqda azından on girvənkə kökə-lirəm. S.Hüseyn. □ Kefi kökəlmək
bax kef.

KÖKƏLTMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kökeltmek"denf.is.

KÖKƏLTMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Yaxşı yemlemek, bes-lemek, qulluq etmekle kök hala getirmek; kökelmeye sebeb olmaq. Toyuqları kökəlt-mək. Uşağı kökəltmək. Yağlı süd uşağı kökəl-dər.

KÖKKƏSƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kökdoğrayan.

KÖKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Köklemek1"den f.is.

KÖKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Köklemek2"den f.is.

KÖKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Simli musiqi aletleri-
nin sesini simleri tarımlaşdırmaq, ya boşalt-maq yolu ile teleb olunan tona salmaq, sim-lerinin ahengini bir-birine uyğunlaşdırmaq. Aşıq Cünun sazını kökləyib ortaya çıxdı. "Koroğlu". Bu hində Baxşı kamançanı kök-ləyir və başlayır segah-zabil havasını çal-mağa. C.Memmedquluzade.
məc. Sazlamaq, düzeltmek, işe salmaq üçün hazırlamaq. Hüseynəli əmi çubuğunu dəmir milçə ilə qurdalayıb kökləyirdi. M.S.Ordubadi. Qışın gecəsi uzun, odunumuz bol, işimiz də yox.. Götür çörəyini ye, ocağı da köklə. Ə.Veliyev.

KÖKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Paltar biçildikden sonra kesilmiş hisseleri iri tikişle bir-birine quraş-dırıb tikmek. Paltarı kökləmək.

KÖKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Köklenmek1"den f.is.

KÖKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Köklenmek2"den f.is.

KÖKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Köklenmek3"den f.is.