Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

AYAQLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i.
Tapdalamaq, tapda-
layıb ezmek, ayaqları altında ezmek, ayağı ile mehv etmek, xarab etmek. Əkini ayaq-lamaq. Güllüyü ayaqlamaq. Otu ayaqlamaq. // Mec. menada. Avropanı ayaqlayıb gələn düşmən hələ bu cür inadlı müqavimətə rast gəlməmişdi. Ə.Əbülhesen. // Ayaqla basmaq, sıxmaq, ezmek. Palçığı ayaqlamaq. Torpağı ayaqlamaq. // Ayaqla vurmaq, ezişdirmek, ayaqları altına salıb döymek. [Hacı Medine:] Səni bu küçədə yıxıb o qədər ayaqlaram ki, beynin torpağa qarışar. C.Memmedquluzade.
Gezmek, dolaşmaq. Bütün şəhəri ayaq-ladım.
məc. Saymamaq, tapdalamaq, pozmaq. Mən deyirəm: "Qoy var olsun sinəmdəki el ürəyi; Mərd oğullar ayaqlamaz and içdiyi duz-çörəyi". S.Vurğun. Əkbər istədi işi, ac-lığı və hətta canından əziz tutduğu sevgi-lisini belə ayaqlayıb keçsin.. Mir Celal.
məc. Sıxmaq, tezyiq altına almaq, me-nevi ezab vermek. Fəsli-bahar gəldi, könül, künci-bağ tut; Möhnət səni ayaqladı, bir dəm ayaq tut. Q.Zakir.

AYAQLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ayaqlandırmaq"dan i.is.

AYAQLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. üzerine qaldırmaq, tehrik etmek, cesaretlendirmek.

AYAQLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ayaqlanmaq"dan i.is.

AYAQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Tapdalanmaq, tapdalanıb ezilmek, ayaq altında ezilmek, mehv edilmek, xarab edilmek. // Ayaqla ba-sılmaq, sıxılmaq; ayaqla vurulmaq, ezişdi-rilmek, ayaq altına salınıb döyülmek.
t-siz. Ayağa qalxmaq, yerimek. Meşə-lərin içində, dağların arasında yerləşən ba-laca obalar sanki yerindən tərpənib ayaq-lanmışdı. S.Rehimov.
t-li. məc. Birisinin üzerine hücum et-mek, qalxışmaq, tecavüze başlamaq. Nə üçün onun üstünə belə ayaqlanırsan?
Mən da-yanıb dursam bir az; Ayaqlanar qarı düşmən. S.Vurğun.

AYAQLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ayaqlaşmaq"danfi.is.

AYAQLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i.
Biri ile ayaq-ayağa gede bilmek, beraber getmek, birge yeri-mek. Bizi müşayiət edən küçə adamları iaytonla ayaqlaşıb bərabər gedə bilərdilər.
M.S.Ordubadi. [Selim] atı yavaş-yavaş sürdü ki, Abbas kişi ayaqlaşa bilsin. Mir Celal. Mən Eldarla ayaqlaşmaqda çətinlik çəkirdimsə də, utandığımdan dinməyib ar-dınca qaçırdım. İ.Əfendiyev.
məc. özünü birine çatdırmağa, oxşat-mağa çalışmaq; yarışmaq. Uşaq anası və bacısı ilə ayaqlaşmağa çalışır, onlara əlavə yük olmaq istəmirdi. M.İbrahimov. Kənddə ruh, iradə və qoçaqlıqda bu cavanlarla ayaqlaşan və onlardan geri qalmayan igid qocalar da az deyildir. Ə.Sadıq.
məc. Uyğunlaşmaq, günün telebine ca-vab vermek. Yazıçılar günün tələbi ilə ayaqlaşmalıdırlar.

AYAQLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Tapdalatmaq, ayaq altında ezdirmek, xarab etdirmek. Əkini mal-qaraya ayaqlatmaq.

AYAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii.
Ayağı olan (b a x ayaq
cü menada). Ayaqlı şkai. Ayaqlı paltarasan.
məc. Zirek, celd, çevik, ayaqdan celd. □ Ayaqlı tərpənmək
celd terpenmek, tez hereket etmek. Qoca bənna səsləyirdi bir gənc iəhləni; Tez ol, oğul! Daş qurtardı, ayaqlı tərpən! Ə.Cemil.

AYAQLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Dikine duran ve ya qoyu-lan şeylerin dayanacağı. Nərdivanın ayaq-lığı. Heykəlin ayaqlığı. Sütunun ayaqlığı.
Ayaqqabının üzü. Tuilinin ayaqlığı yır-
tılmışdır. Qaloşun ayaqlığı. Səndəlin ayaqlığı.
məh. Pilleken, nerdivan.

AYAQSEYRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Əylenmek ve ya
istirahet üçün yaxın yerlere ayaqla seyahet. Ayaqseyrinə çıxmaq.

AYAQSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. Ayağı olmayan, qıçsız. Ayaqsız adam. Ayaqsız taxt.
Oraq onun [quşun] hər iki ayağını biçmiş, o kiçik hey-van ayaqsız (z.) qalmışdı. A.Şaiq.

AYAQÜSTÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərfi Telesik, oturmadan, öteri, ayaq üstünde. Ayaqüstü yemək. Ayaq-üstü işləmək. Ayaqüstü xəstəyə baş çəkdim.
[Rüstem kişi]
.işdən xəbərdar olmaq üçün
. ayaqüstü Kələntər lələşə baş çəkməyi qə-rara aldı. M.İbrahimov.
is. Meclisde, qonaqlıqda ve s.-de ayaq-üstülük eden adam. Məclisin ayaqüstüsü.

AYAQÜSTÜLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Meclisde, qonaq-lıqda ve s.-de qonaqlara xidmet etme. Ayaq-üstülük etmək.

AYAQYALIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii.
Yalınayaq, ayağı çıl-paq, ayağında heç bir şey olmayan. Ayaq-yalın uşaqlar qara düşüb, çil toyuğu bas-marlayıb tutdular. S.Rehimov. // Zerf me-nasında. Ayaqyalın gəzmək.
Laçın
. [uşaq-ların] hər ikisinin dalınca baxdı, ayaqyalın olduqlarını gördü. M.Hüseyn. Sitarə ərini yuxuya verib otaqdan çıxdı və bir dəqiqə çəkmədi ki, küçədən ayaqyalın və başıaçıq qaçmağa üz qoydu. çemenzeminli. [Uşaq] ev sahibinin qabağından qalan tör-tökün-tünü yeyərdi. Qışın soyuğunda ayaqyalın su daşıyardı. H.Sarabski.
sifi. məc. Lüt, yoxsul, heç bir şeyi olma-yan. □ Ayaqyalın qalmaq
lüt qalmaq, her şeyi elinden çıxmaq, var-yoxu elinden getmek. Ayaqyalın qoymaq
var-yoxunu elinden almaq, lüt qoymaq.

AYAQYERI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Quyuya düşmek üçün divarlarında ayaq keçirmekden ötrü açılan oyuq.
Faytonda, karetde ve s.-de minmek üçün düzeldilmiş ayaq yeri.

AYAQYOLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tebii ehtiyacları ref et-mek üçün yer; abdestxana, rahatxana.
0 Ayaqyoluna düşmək
ishala düşmek, qarnı işlemek.

AYALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məh. bax ayalqa.

AYALQA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məh. bax ayama.

AYAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir adama el terefinden veri-len leqeb, ad. Sadıq bir az duruxub cavab verdi ki, "lağlağı" onun ayamasıdır. C.Memmedquluzade.

AYAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan.
Barama, pambıq ve s. bu kimi xam mallardan elde edilen xalis malın miqdarı.
B a x əyyar.

ÄYAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "aye" söz. cemi] b ax ayə
ci menada. Ya ki, bir molla olub soymağa məxluqatı; Xahişi-nəfislə şərh eylər idi ayatı. A.Sehhet.

AYAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qışda buludsuz, aydın gece-lerde quru soyuq, şaxta; ümumiyyetle, berk soyuq. Qış yolunu yaz kəsdi; Qaranı bəyaz kəsdi; Gecə durdum qapıda; Əllərim ayaz kəsdi. (Bayatı). Gül rəngli havada toz, duman var; Dəhşətli soyuq, ayaz, boran var. A.Şaiq. Gecələr ayazda, gündüzlər al gün altında gəmi muzdurunun zəhməti hər bir zəhmətdən iövqdür. S.M.Qenizade.

AYAZIMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ayazımaq"dan i.is.

AYAZIMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

fi.
Göy üzü açılmaq, buluddan, dumandan temizlenmek, aydın-laşmaq. Bir az qabaq hava buludlu idi, indi ayazıyıbdır.
Payızın çiskinli, dumanlı günü ayazıyırdı. S.Rehimov. Duman bir qədər ayazıdı, döyüşçülərə yol açdı. Ə.Veliyev. Yağış bu saat kəsəcək, yuxarı ayazıyır. İ.Əfendiyev.
Gece ayazında berk üşümek, soyuqdan donmaq.
məc. Ağır xestelikden ayılmaq, bir az yaxşılaşmaq, xesteliyi yüngülleşmek, rengi özüne gelmek, benizi açılmaq. Xəstə dünən-kinə nisbətən bir az ayazıyıbdır. // məc. Açıl-maq. [Nebinin] buludlu qaşqabağı birdən ayazıyıb açıldı. S.Rehimov. // məc. Ayılmaq, özüne gelmek. Zabitlə soldatlar hələ dünənki içkidən ayazımamış, həyatla vidalaşmalı ol-dular. M.Hüseyn. Bulanıq və dərin yuxular-dan ayazıyıb, özümə gəldim. Mir Celal.