Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
KÜKNAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Konusvari uzun qozaları olan iri, hemişeyaşıl iyneyarpaqlı ağac. Uzaq şimal tayqasında ayaq xizəyində quş kimi süzən bir gənc uca bir küknarın dibində bir anlığa durub tüfəngini çiynindən aşırır. M.Rzaquluzade. Pəncərədən küknar ağac-larının xoş iyi baharın nəfəsinə qarışaraq qucaq-qucaq içəriyə dolurdu. Q.Ilkin.

KÜKNARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çoxlu küknar ağacları bitmiş yer; küknar.

KÜKRƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Coşqun, daşqın, kükreyen, aşıb-daşan. Kükrək çay.
Sanki bayraq deyil o; Birləşmişdi dil-dilə; Kükrək qızıl alovlar.
R.Rza.

KÜKRƏKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kükrek şeyin halı; coş-
ma, aşıb-daşma, kükreme.

KÜKRƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kükremek"den f.is.

KÜKRƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Hirslenerek özünden çıx-maq, berk qızmaq; coşmaq. Xüsusən bacısı Xədicə Hacının üstünə kükrəyərək:
Necə, peyğəmbəri, bu nə sözdür? A.Şaiq. [Behlul:] Burda mənim günahım nədir, üstümə bu cür kükrəyirsən? M.Hüseynov. // məc. mənada. Heddinden artıq qalxmaq, yükselmek, qabar-maq. Qocaman dalğalar hücum edərək; çıl-dırıb hıçqırırdı kükrəyərək. H.Cavid. Gənc bir arslan kimi kükrəyən Aras; Vermiş ətra-fına dərin bir həras. M.Müşfiq. Külək harın bir at kimi kükrəyib vıyıldayır və ananın qəl-bini üzürdü. Q.Ilkin.

KÜKÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Göyerti ve yumurtadan (bezen de balıqdan) hazırlanan xörek. Kükü bişir-mək.
Bəylər yeyər nahara küftə, kəbab və kükü; Məsciddə eylər amma ahü-fəğan oruc-luq. M.Möcüz. Elə beləcə ailə üzvləri gü-norta vaxtı oturub kükü yeyirdilər. Ə.Əbül-hesen.

KÜKÜLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Kükü üçün yararlı, kükü üçün olan (göyerti ve s.). Kükülük göyərti al-maq. Kükülük balıq təmizləmək.

KÜKÜRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Senayede, kend teserrüfa-tında, tibde işlenen sarı rengli tezalışan kim-yevi madde.

KÜKÜRDLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kükürdlemek"den f.is.

KÜLAFİRƏNGİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

KüKüRDLƏMƏK f. Kükürd tozu sepmek,
kükürd sürtmek. Bitkiləri kükürdləmək.

KÜKÜRDLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Terkibinde kükürd olan,
kükürdle qarışığı olan. Kükürdlü birləşmələr.

KÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yanmış şeylerden qalan boz-qara rengli toz. Külü atmaq. Külü təmizləmək.
Bir soyuq kül o yerdə qaldı nişan: Onu da yel sovurdu sağ və sola. A.Sehhet. Usta Zey-nal çubuğu çəkib külünü boşaltdı və durdu ayağa.. C.Memmedquluzade. [Derviş:] Oca-ğın alovu sönüb tamam olurdu, qıraqlar-dakı atəşləri kül yavaş-yavaş
. bürüyürdü. A.Divanbeyoğlu. □ Kül olmaq
bütün-lükle yanmaq, yanıb qurtarmaq, küle dön-mek. Odunlar kül oldu. Cəsarət gərəkdir ilk sevənlərə; Yalandı kül olmaq, yalandı yan-maq! M.Araz. Kül suyu k.t.
bitkileri dezin-feksiya etmek üçün suda hell olunmuş kül.
0 Kül başına! (gözünə!) dan.
qarğış, danlaq ve tekfir ifadesi. Kül başına, gözəl fərə, beçə də səni bəyənmir. (Ata. sözü). [Tağı qızı:] Pah, kül başına! Mənim evimdə qoca nə gəzir? M.S.Ordubadi. [Şahsenem:] Belə kül molla başına! S.S.Axundov. Kül etmək (eləmək)
puç etmek, mehv etmek, axrrrna çıxmaq. Var-dövləti kül etmək. // mec. Me-nada. Məni kül elədi elin dilləri. Aşıq Mem-med. Külə dönmək
1) yanıb qurtarmaq, kül olmaq. Kömürlər külə döndü. Ağaclar yanıb külə döndü.
Neçin onun bu eyvanı; Yanıb soyuq külə döndü? S.Vurğun. // məc. Yox olmaq, məhv olmaq. Külə dönsün köləlik alışan bu səhərdə. R.Rza; 2) məc. çox eziyyet çekmek, heddinden artıq ezab çekmek. Ana yetimləri böyütdükcə külə döndü.
Axı bu torpaqda doğulmuşam mən; Vətən həsrətilə külə dönmüşəm. B.Vahabzade. Külü göyə sovrulmaq
tamam mehv edilmek, axırına çıxılmaq. Qoy düşmən ah çəksin, külü göyə sovrulub.. Ə.Veliyev. Külünü göyə sovur-maq
tamamile mehv etmek, axırına çıx-maq. Gələndə düşmənlə süngü-süngüyə; Bir nərən sovurur külünü göyə. S.Vurğun. Başı-na kül (olsun)!
bax baş. Gözə kül üfür-mək
bax göz.

KÜLAFİRƏNGİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [esli fransızcadan]
köhn. Iri daş balkon (sarayda, qesrde ve s.-de). Padşah gənə külafirəngidə əyləşib, dizlərin qucaqlayıb qəm dəryasına batmışdı ki, bir də gördü, həmən minval qiyamət baş-
ladı.. (Nağıl). Xan qızı bütün günü sarayın külafirəngisinə çəkilir.. çemenzeminli.
dan. Evin üstünde ve ya bağlarda isti-rahet üçün üstüörtülü tikili; talvar.

KÜLAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Papaq. Qoyma külahın kəc, a bəy, aldatma cahani; Bəsdir, a filani! M.Ə.Sabir. Aylar ilə işlənmiş mahud külahı dala tərəf sürüşmüşdü. A.Divanbe-
yoğlu.

KÜLAHDUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Papaqçı. Ya-man külahduzdan yaxşı palanduz yaxşıdır. (Ata. sözü).

KÜLATAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax xəkəndaz.

KÜLBAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Bedbext, işi düz getir-meyen, zererdide, pisgünlü. // Qarğış, danlaq, tehqir meqamında. [Mahmudun arvadı:] Ay külbaş! Mənə bir dəst paltar ala bilməyirsən, sənə nə olub ki, dəvə boyda qızı da evində saxlayıb bəsləyirsən?! B.Talıblı. Biz almışıq övrəti can-baş desin; Almamışıq hey bizə külbaş desin. Ə.Nezmi.

KÜLBAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bedbextlik, yazıqlıq; pis güne qalmış adamın hal ve veziyyeti.

KÜLBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Tendirde, kürede hava çek-mek üçün deşik. Təndirin külbəsini açmaq.
Nehrenin deşiyi.

KÜLBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] köhn. Koma, daxma, qazma. Külbeyi-hicranda qalmışam həzin; O şahibazımın çəkərəm qəmin. Aşıq Kerim.

KÜLBƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Külbelemek"den f.is.

KÜLBƏLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Tendirin, kürenin
külbesini qapamaq (bax külbə
ci me-nada).

KÜLÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Terkibinde metal ve metal birleşmeleri ve ya faydalı minerallar olan madde, süxur. Dəmir külçəsi. Mis külçəsi.

KÜLÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yasda halva ile paylanan çö-rek. Sağlığında badam yeməyib, külçəsinə badam vururlar. (Ata. sözü). Qazanla və nim-çələrlə plovu, halvanı, külçələri həzm-rabe-dən keçirən dövlətlilər və mollalar idi. H.Sa-rabski. [Reşid:] Həmin kəndli bizim kəndli-dir, a kişi, Qara Israfilin oğludur da. Külçə oğurlayan Fətinin qardaşı oğlu. T.Ş.Simurq. // Xemiri xüsusi yoğrularaq tendirde bişiri-len üstü naxışlı çörek növü. Külçəyə ədvə vurmaq. Səfər üçün külçə bişirmək.