Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

KÜT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Kesmeyen, iti olmayan, kese-ri olmayan. Küt bıçaq. Küt balta.
[Qulu:] Bu elə kütdür ki, heç yer də qazmaz. S.S.Axundov. Qurd
. dişlərilə onu küt kəl-bətin kimi sıxıb qançır etmişdi. M.Rzaqulu-zade.
məc. Kütbeyin, gec başa düşen, zehin-siz, derrakesiz, ferasetsiz, qanmaz, qavrama
qabiliyyetinden mehrum. Küt adam.
Yaman qonşu, küt oğul; Qov yanından, xətadır. (Ata. sözü). O küt münəqqidi bir salın başa; Om-ründə bir dəfə qoy adam olsun! M.Rahim. // İs. menasında. Kütün biridir.
Bax boğuq
ci menada. Küt tüfəng səsi.
.Ayaq üstündə çürümüş iri ağacın yıxılmasına bənzər küt bir xırıltı eşidildi. B.Bayramov. Küt bir güllə səsi eşidildi. İ.Hüseynov.
məc. Keskin olmayan, o qeder de hiss edilmeyen (ağrı, sancı ve s. haqqrnda). [Xan] alnında küt bir sancı duydu, başı gicəldi. M.Rzaquluzade. [Behlul:] Ozümdən asılı ol-mayaraq, ürəyimdə küt bir ağrı hiss eləyir-dim. B.Bayramov.
məc. İfadesiz, menasız, heç bir şey ifade etmeyen. Küt nəzər.
Hacının gözündə küt və vahimə ilə dolu bir ifadə hakim idi. M.İbrahimov. Bu küt baxışlı, yekəpər bir oğ-lan idi. H.Seyidbeyli.
◊ Küt bucaq
hendesede: düz bucaqdan böyük bucaq.

KÜT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tendirin divarından düşüb od ve ya kül üstünde bişen yöndemsiz çörek. Küt-ləri təndirdən çıxarmaq. Kütün külünü təmiz-ləmək.
It haradan aldı iki kütü, birini yesin, birini də başının altına qoysun. (Ata. sözü). □ Küt getmək
tendirin divarından qopub od ve ya kül üstüne düşmek. çörəklər küt getdi.
◊ Küt getmək məc.
Yorğunluqdan tez ve berk yatmaq, yuxulamaq. Uşaqlar küt get-dilər.

KÜTBAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Küt, ağılsız, gecqanan; küt-beyin. Kütbaş adam.

KÜTBAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kütlük, fehmsizlik, anlaq-
sızlıq; kütbeyinlik.

KÜTBEYIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kütbaş. Kimisi avam olur; kütbeyin, cahil olur; Kimi əlli-ayaqlı; hay-haray, paxıl olur. R.Rza.

KÜTBEYINLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kütbaşlıq.

KÜTBUCAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. riyaz. 90°-den böyük olan bucaq.

KÜTLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Mexanikanın esas kemiy-yetlerinden biri
bir cisimde olan madde-nin miqdarını ölçen esas kemiyyet; cismin, ona tesir eden qüvveye nisbetle inersiyalı-lığın ölçüsü.
tex. Formasız, xemirvari qatı ve ya ya-rımqatı madde. Yapışqan kütləsi. Yaşılımtıl qatı kütlə. Ağac kütləsi (kağız hazırlamaq üçün yarımfabrikat).
Nəmli qatışığa
. şam yağı əlavə edib, kütlə hazırlayırlar. R.Əliyev.
Böyük parça, kom, yığın, qalaq. [Muz-dur]
.kağız
.yüzlük dəstəsini kütləsilə əlinə aldı. S.Qenizade. Faydalı qazıntıların bəzi-ləri böyük kütlələr şəklində, bəziləri ayrı-ayrı damarlar, səpələnti və sairə şəkildə tapılır. M.Qaşqay.
Əhalinin, xalqın böyük bir topluluğu; ehalinin, zehmetkeşlerin geniş daireleri; camaat. Kütlənin tələbi (iradəsi).
[Almaz:] Kütləyə əsaslanmayan hər bir təşəbbüs ölü-mə məhkumdur. C.Cabbarlı. Ey geniş kütlə-nin acısı, şərbəti; Alovlu sənəti! M.Müşfiq. Kütlədə qəbiristan sükutu davam edirdi. H.Nezerli. // ümumiyyetle, camaat, xalq, ehali, böyük izdiham. Kütləyə müraciət etmək.
- Musa kişi maraqla kütlənin içərisinə gir-mək istəyən Firidunu qarşıladı. M.İbrahimov. // Müeyyen xüsusiyyetlerine göre birleşen adamlar qrupu; zümre. Tələbə kütləsi. Ziyalı kütləsi.
Geniş oxucu kütləsi böyük satiriki "MollaNəsrəddin"adı ilə tanımağa başladı. M.İbrahimov. Böyük bir yarımdairə halında toplaşmış iştirakçı və tamaşaçılar kütləsinin mərkəzində bir masa qoyulmuşdu. M.Rza-quluzade.

KÜTLƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Kütlesi olan; tutumlu.

KÜTLƏNDIRILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütlendirilmek"den
f.is.
KüTLƏNDIRILMƏKbax kütləşdirilmək.

KÜTLƏNDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütlendirmek"den f.is.

KÜTLƏNDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kütləşdirmək.

KÜTLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütlenmek"den f.is.

KÜTLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax kütləşmək.

KÜTLƏŞDIRILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütleşdirilmek"den
f.is.

KÜTLƏŞDIRILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Küt hala sa-lınmaq, keseri azaldılmaq; korşaldılmaq.
məc. Hessaslığı, qavrama qabiliyyeti azaldılmaq.

KÜTLƏŞDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütleşdirmek"den f.is.

KÜTLƏŞDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Küt hala salmaq,
kesmez hala salmaq, keserini azaltmaq. Bıçağı kütləşdirmək. Qayçını kütləşdirmək.
- Dostlar! Kütləşdirməyək döyüş yarağını. S.Rüstem.
məc. Hessaslığını, qavrama qabiliyye-tini, derrakesini azaltmaq, zeifletmek; küt elemek. Beynini kütləşdirmək.
[İngilisler] kütlənin siyasi şüurunu kütləşdirməyə səy edərək
.mövhumat və bidətləri canlandırır-dılar. M.S.Ordubadi.

KÜTLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütleşmek"den f.is.

KÜTLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Küt olmaq, kesmez
hala gelmek, keseri azalmaq; korşalmaq. Balta kütləşib. Bıçaq kütləşib
Baxma rəfiqə, qohum, qardaşa; Kütləsib, ülgüclərini çək daşa! Ə.Nezmi. Neçə vaxtdı ki, Gövhər qiy-məkeşi işlətmirdi
. qiyməkeş yaman kütləş-mişdi. H.Seyidbeyli.
məc. Hessaslığını itirmek, qavramaq qabiliyyetini, derrakesini itirmek. Hafizəsi kütləşmək.
Nəhayət, yorulur, kütləşir başı; Dönüb kölgələnir məyus baxışı. S.Vurğun. // Keyimek, keyleşmek. Soyuqda dayanmaq-dan kütləşmiş Ələmdar balkonun qabağına yeriyib, əlini qulağına gətirdi.. S.Rehimov.
məc. Azalmaq, zeiflemek, hissedilmez hala gelmek. Getdikcə "alo, alo" səsləri çoxalır, Mehribanın ürəyindəki ağrı kütlə-şirdi. H.Seyidbeyli.

KÜTLƏVI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər.]
Geniş xalq kütlesi-nin, yaxud çoxlu adamın iştirakı ile olan. Kütləvi fəhlə hərəkatı. Sülh tərəfdarlarının kütləvi hərəkatı. // Kütlenin iştirakı ile olan, çox adam terefinden görülen. Kütləvi səhnə. Kütləvi gəzinti.
Indi böyük və geniş foyedə ağır və yeknəsəq addımlarla kütləvi bir vals oynanırdı. S.Hüseyn. Slavyanlar Italiya faşist-lərindən intiqam almaq üçün kütləvi surətdə partizan dəstələrinə qaçırdılar. S.Veliyev. // Tek-tek adam terefinden deyil, bir çoxları terefinden edilen, gösterilen; kütleye xas olan.
Kütle üçün, çox, külli miqdarda, geniş miqyasda. Kitab kütləvi tirajla buraxılmışdır.
Geniş kütle üçün görülen, xalq üçün edilen. Keçən gün seçkiqabağı məni seçici-lər arasında kütləvi iş aparmaq üçün Xıdır-lıya göndərdilər. S.Rehman. // Geniş kütle üçün, çoxlu adam üçün olan. Kütləvi kitab-xana. Kütləvi nəğmələr.

KÜTLƏVILƏŞDIRILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütlevileşdiril-
mek"den f.is.

KÜTLƏVILƏŞDIRILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Kütlevi
xarakter verilmek, bütün kütleye aid edilmek; populyarlaşdırılmaq.

KÜTLƏVILƏŞDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Kütlevileşdir-
mek"den f.is.

KÜTLƏVILƏŞDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Kütlevi xa-
rakter vermek, bütün kütleye aid etmek, küt-levi etmek; populyarlaşdırmaq.