Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QALAYLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Qalay çekdirmek, qalaylama işi gördürmek, ağartdırmaq. Qa-zanı qalaylatmağa vermək.

QALAYLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
üzerine qalay vurulmuş, qalayla ağardılmış. Qalaylı qazan. Qalaylı tava.
məc. üzden bezedilmiş, zahiren gözel; saxta.

QALDIRICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qaldıran, ağırlıq qal-dıran. Qaldırıcı mexanizm.
Yeni tikilmiş bu-ruqda qaldırıcı maşın təzə qazma borularını çəkib yuxarı apardı. M.Hüseyn. Yuxarıda qaldırıcı kran hərlənərək xortumunu suyun üzərinə salladı. Ə.Sadıq.
is. Ağırlıq qaldıran mexanizm, qurğu. Polad qaldırıcı yerə enərək, çanağını qumla doldurub cəld yuxarı qalxır.

QALDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaldırılmaq"dan f.is.

QALDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaldırmaq"dan məch.
Yerə tökülmüş şeylər qaldırıldı. Lövbər qal-dırıldı, gəmi yola düşdü. Bayraqlar qaldı-rıldı. Divar bir metr yuxarı qaldırıldı.

QALDIRIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Seki. Gecəki yağ-murlardan çuxurlar göl-göl durmuş, ensiz bir qaldırım üzərində gəzirdim. A.Şaiq. [Rüs-tem bey ve çingiz] küçəyə çıxdılar, hava çiskindi. Geniş qaldırımların üstə çıraqların işığı uzun əkslər buraxmışdı. çemenzeminli. Onlar dəstələrlə institutlardan, idarələrdən, zavodlardan çıxıb tramvaylara dolur, qal-dırımlarda yürüyür, sevinclə qaynayırlar.
Mir Celal.

QALDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaldırmaq"dan f.is.

QALDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əyilerek yerden gö-türmek, qalxızmaq. Kitabı qaldırmaq. Daşı qaldırmaq. Yerə düşmüş yaylığı qaldırmaq. Uşağı yerdən qaldır. // Aşağıdan yuxarıya çıxartmaq, yuxarıya aparmaq (dalında, çiy-ninde, elinde, yaxud qaldırıcı maşın ve s. vasitesile). Şeyləri üçüncü mərtəbəyə qaldır-maq. Lift bizi yeddinci mərtəbəyə qaldırdı. // Dikeltmek. Bayrağı qaldırmaq.
Musa birdən başını yuxarı qaldırdı. M.Hüseyn.
Bir şeye daha yuxarı, daha yüksek ve-ziyyet, ya seviyye vermek. Pərdəni qaldır-maq. Ayağını qaldırmaq. Əlini qaldırmaq. Divarı yarım metr qaldırmaq. Suyun səviy-yəsini qaldırmaq.
Sarxan əlindəki fənəriyu-xarı qaldırdı. M.Hüseyn. Adamlaryaxalarını bərk-bərk bağlayıb, boyunluqlarını qaldırır. Mir Celal. // Yükseltmek, ucaltmaq. Qırmızı günəşdən ağ evlər tikən; Dünyanı yüksəldib qaldıranıq biz. H.K.Sanılı. // məc. Hörmete mindirmek, ucaltmaq, daha hörmetli etmek. Bu gözəl hərəkəti onu camaatın gözündə daha da qaldırdı.
Yükleyib daşımaq, götürmek, aparmaq. Tayları anbardan mağazaya qaldırdılar. Meyiti bu gün qaldıracaqlar.
Ayaqlandırmaq, heyecanlandırmaq, üze durğuzmaq, tehrik etmek, sövq etmek. Qar-daşı Nəbi bizim başımıza oyun gətirdi. Tutu-ruq, qazamatdan qaçır, camaatı bəylərin və hökumətin üzünə qaldırır. "Qaçaq Nebi".
Yük götüre bilmek. O qədər yükü bu heyvan qaldıra bilməz.
Yox etmek, ortadan götürmek, berteref etmek. Maneələri qaldırmaq. Aradakı səddi qaldırmaq.
Sağaltmaq, yataqdan durğuzmaq. Həkim beş gündə məni yataqdan qaldırdı.
Bir sıra isimlerin yanına getirilerek, is-min ifade etdiyi menada mürekkeb feiller ve ifadeler düzeldilir; mes.: üsyan qaldırmaq, mesele qaldırmaq, şiven qaldırmaq.

QALDIRTMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaldırmaq"dan icb.

QALEREYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Binanın ayrı-ayrı his-selerini bir-biri ile birleşdiren örtülü uzun eyvan. Şüşəbənd qalereya.
Qala tikililerini, yaxud şaxtanın ayrı-ayrı hisselerini bir-biri ile birleşdiren yer-altı yol.
Teatrın, ucuz qiymetli yerler olan en yuxarı yarusu.
İncesenet eserlerini nümayiş etdirmek üçün bina. Şəkil qalereyası. // İncesenet, esa-sen resm ve heykelteraşlıq muzeyi. Tretyakov qalereyası. Drezden qalereyası.
məc. Uzun sıra, silsile. M.F.Axundzadə tiplərinin qalereyası.

QALEREYALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qalereyası olan.

QALET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Peçenye növü. Uzun, büllur vazlardakı mürəbbədən, qənddən çaya saldı-lar, qaletdən yeyib çaydan içdilər. S.Rehman.

QALGI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qalıq
ci menada.

QALXAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qalxıq. Balacayev tüküyo-lunmuş sısqa cücəyə,
. ortaboylu, çiyinləri qalxaq Sübhanverdizadə isə xortumlu bir filə dönmüşdü. S.Rehimov.

QALXAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Qedim müharibelerde qılınc ve s. zerbesinden qorunmaq üçün elde tutulan daire ve ya düzbucaq şekilli siper (ağacdan, metaldan, deriden qayrılardı). Qə-dim zamanda qılınc və qalxan müharibənin başlıca alətləri idi.
[Mülkedar:] Oz hesa-bıma beş yüz təzə qılınc, bir o qədər də qal-xan tədarük etmişəm. M.Hüseyn. O gündən şair, Afaq ilə bərabər bağçalarını paslanmış nizə, qalxan və qılınc parçalarından təmiz-lədilər. Ə.Memmedxanlı. // Siper.

QALXANABƏNZƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

QALXANAOXŞAR bax qalxanvari.

QALXANCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Qın, sert örtü (qa-bıq). Yumşaqbədənlilərin bəziləri yastı for-mada olub, arxalarında qabıq əvəzinə qal-xancıq vardır. "Zoologiya".

QALXANQULAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yekequlaq, qulaq-ları böyük; iri qulaqlı.

QALXANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qalxanla silahlanmış.

QALXANLICA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Quru yamaclarda biten bir bitki.

QALXANŞƏKİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qalxanvari.

QALXANVARİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Şekilce qalxana ox-şayan.
0 Qalxanvari vəzilər anat.
insanın ve onurğalı heyvanların orqanizminde madde-ler mübadilesinde iştirak eden daxili sekre-siya vezileri.

QALXIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qalxmış halda olan, dik (ya-tıq müqabili). Onun
. şinelinin qalxıqyaxa-sından üzü və çuxura düşmüş gözləri də güclə görünürdü. Ə.Əbülhesen.

QALXINMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalxınmaq"dan f.is.

QALXINMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qalxmaq, durmaq. Bir-
dən rus qızı yerindən qalxındı, sanki canının ağrısından Ulduzun əllərini bərk-bərk sıxdı. Ə.Memmedxanlı.