Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QALXIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalxışmaq"dan f.is.

QALXIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Hamı birden ayağa qalxmaq.
B a x qalxmaq
ci menada. [Nizami:] Qızıl Arslanın Məmundan alaraq bizə aşıla-maq istədiyi yanlış fikirlərin birisi də Babəkin dinə qarşı yox, təriqətlərə qarşı üsyan etmə-sinin zəruri olduğunu isbata qalxışmasıdır.
M.S.Ordubadi.

QALXIZMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalxızmaq"dan f.is.

QALXIZMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qaldırmaq
ci me-nada.

QALXMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalxmaq"dan f.is.

QALXMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Ayağa durmaq, dik veziy-yet almaq. Müəllim sinfə girdikdə şagirdlər qalxdılar. Bütün salondakılar ayağa qalxdı-lar. Hamı yerindən qalxıb sıraya düzüldü.
Harın at qalxdı dik ayaq üstə; Ox dəyən ahu kimi tullandı. A.Sehhet. Gəlinlər, qızlar ağır-ağır enib qalxırdılar. çemenzeminli. // Yu-xudan ayılıb yatağından durmaq. Uşaqlar çoxdan qalxıblar.
Gecənin yarısı qalxıb yataqdan; Tökdüm qabağıma şeirlərimi. B.Vahabzade.
məc. Sağalmaq. Xəstə artıq qalxıbdır. Xəstə tez qalxana oxşamır.
Bir şeyin üstüne, tepesine, başına çıx-maq; yuxarı çıxmaq, dırmaşmaq. Dağa qalx-maq.
Gördüm ki, camaat axşam vaxtı sey-rəngaha çıxıb, yol ilə başyuxarı qalxanlara tamaşa edirlər. C.Memmedquluzade. O heç bir şey olmamış kimi ağır addımlarla pillə-kəni qalxıb göy məhəccərli eyvana çıxdı. İ.Şıxlı. // Yükselmek. Göyə qalxan və yerin təkinə enən dalğalarda nə sığınacaq yer, nə əl çatacaq bir çöp vardı. M.İbrahimov. Gün iki cida boyu qalxmışdı. Mir Celal. // Daha yüksek bir veziyyet almaq. Pərdə qalxdı. Qaşları qalxdı.
Qabarmaq, şişib böyümek. çiban dünən-kinə nisbətən bir qədər qalxmışdır.
Relslər yanında torpaq bir girdab kimi köprüyüb qal-xırdı. Ə.Memmedxanlı.
məc. Herekete gelmek, herekete baş-lamaq, ayağa qalxmaq, qalxışmaq, qiyam et-mek. Mübarizəyə qalxmaq. Müdafiəyə qalx-maq. Bütün xalq işğalçılara qarşı qalxdı.
Seviyyesi artmaq, daha da yükselmek. çayın suyu qalxmışdır. Barometr qalxmışdır. // Daha da güclenmek, artmaq. Hərarət qalx-mışdır. Uşağın qızdırması qalxmışdır.
məc. Vezifesi, rütbesi, mövqeyi, nüfuzu yükselmek, tereqqi etmek, irelilemek. O, elm sahəsində xeyli qalxmışdır.
Birden başlamaq, qopmaq, ucalmaq,
artmaq ve s. menasında olaraq, kömekçi feil
kimi bir sıra isimlerin qabağına getirilir. Kü-
lək qalxdı. Toz qalxdı. Səs-küy qalxdı.
Zurna
düzəldi. Dəf vuruldu. çəpik səsi qalxdı. çe-
menzeminli. Dənizdə tufan qalxır. Xəzərin
ağ köpüklü çılğın dalğaları sahili gəmirirdi.
M.Hüseyn.

QALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyin, işlendikden sonra artıq qalmış hissesi, parçası. Yemək qalıqları. Xörəyin qalığı.
Dümbər papiros qalığını ayağı ilə basıb söndürdü. S.Rehman. // Tul-lantı. Istehsalat qalıqları.
Verginin ve s.-nin vaxtında ödenilme-miş hissesi. Vergi qalığı.
Keçmişde olmuş bir şeyin qalmış izleri (bu menada adeten cem şeklinde işlenir). Qədim abidənin qalıqları. Heyvanların qa-zıntı halında tapılan qalıqları. Köhnə məişətin qalıqları.
Əxlaq kitabları və asari-ətiqə qa-lıqları heç bir ölkədə keçmişdə vaqe olan iş-ləri lazımi tərtib və təfsil ilə ifadə edə bilməz. A.Bakıxanov.
riyaz. Bir ededi bir edede bölerken qalan kemiyyet.

QALIQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. riyaz. Böldükde qalıq qalan (bax qalıq
cü menada).

QALIQSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. riyaz. Böldükde qalıq qal-mayan (b a x qalıq
cü menada).

QALIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qalma, sağlıq, dirilik. Dəli kön-lüm, məndən sənə əmanət; Demə bu dünyada qalım yaxşıdır. Xeste Qasım.

QALIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Kütlesi köndelen veziy-yetde çox yer tutan, yoğun (nazikmüqabili). Qalın kitab. Qalın divar. Qalın döşək. Qalın
gön.
Bir-birine çox yaxın ağaclardan, kollar-
dan ibaret olan; sıx. Gün çıxıb, dağ başından
uçdu duman; Qaralırdı qalın, qara orman.
A.Sehhet. Qalın meşə, yaşıl ot adam boyunda,
gözəl quşların nəğmələri, iti bulaqların qı-
jıltısı, havanın təmizliyi insana ləzzət verir.
N.Nerimanov. Saman və ot tayaları, qalın
kol-kos, yaşıl ağaclar islandıqca havanı xoş
bir ətirlə doldururdu. M.İbrahimov. // Ke-
sif, qeliz, qeyri-şeffaf. [Müellim] lampasını
keçirmişdi; otaq qalın bir qaranlığa bürün-
düyündən nə yapdığını seçə bilmirdi. S.Hü-
seyn.
məc. dan. Kobud, qaba.

QALINBIĞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Bığları yoğun olan. Qa-
lınbığlı kişi.

QALINCÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox qalın. Qalınca bir tir. // Qalın. Qısa adamın qalınca dodaqlarında istehzalı bir gülüş bilindi. H.Nezerli.
QALINDoDAQ sif. Dodaqları qalın olan.

QALINQABIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qabığı qalın olan. Qa-
lınqabıq qoz. Qalınqabıq püstə. Qalınqabıq qovun.
Otağım doludur sükutla; Sükutun içində mən qalınqabıq meyvə içində qalmış tum kimi. R.Rza.

QALINQAFALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Heç bir şey qanmayan, hessaslıqdan, real düşünmek qabiliyyetinden mehrum; küt, qanmaz, derrakesiz.

QALINQAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qaşları qalın olan.

QALIN-QAYIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Canı berk, etli-canlı.
Xankişi bir qalın-qayım arvadı aralığa saldı.
Mir Celal.

QALINLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qalınlaşdırmaq.

QALINLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qalınlaşdırmaq.

QALINLAŞDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalınlaşdırıl-maq"dan f.is.

QALINLAŞDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Daha qalın hala salınmaq, daha qalın edilmek.

QALINLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalınlaşdırmaq"dan f.is.

QALINLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Daha qalın etmek.
Paltonun astarını qalınlaşdırmaq. Yorğanı qalınlaşdırmaq.

QALINLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qalınlaşmaq"dan f.is.

QALINLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Daha qalın olmaq.
Bu kətan yuyulduqda qalınlaşır. // Getdikce qalın olmaq, yoğunlaşmaq. Zorxana milinin başı nazik idi, lakin getdikcə qalınlaşırdı, ucu isə yumru idi. H.Sarabski.
Sıxlaşmaq, kesifleşmek, çoxalmaq, gur-laşmaq. Yavaş-yavaş payız qışa çevrilir, ba-caların tüstüsü qalınlaşırdı. M.İbrahimov.
. Yuxarı qalxdıqca qar daha da qalınlaşır, sa-zaq adamın iliyinə işləyirdi. İ.Şıxlı.