Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QARAYATAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Daima xeste olub yatağından durmayan.

QARAYATALAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Yatalaq, tif.

QARAYEL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Her şeyi qurudub xarab eden şiddetli isti ve quru külek. Yağmadı yağış, bitmədi bir danə, nə borcum? Əsdi qarayel çəltiyə, bostanə, nə borcum? M.Ə.Sabir. Bu-rada xoşa gəlməyən qarayeldir, doludur. S.Rüstem. // məc. Felaket, müsibet, afet, bela menasında. De, başından çoxmu əsdi tufan, qarayel? S.Vurğun.

QARAYƏHƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. məh. Yeher qoyulma-mış, çullu.

QARAYONCA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Medeni çoxillik yonca bitkisi.

QARAYORĞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yerişi o qeder yaxşı ol-mayan ve yorğasını bezen azdıran. Qara-yorğa at.

QARAZURNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. mus.
Zil sesli zurna növü.
.Azərbaycan tarixini nəzərdən keçir-səniz görərsiniz ki, vaxtı ilə qarazurna mü-haribə musiqi alətlərindən biri olmuşdur. ü.Hacıbeyov. Qarazurnanın fəryadı altında, böyük tonqalın dövrəsində yallı dəstəsi dövrə vuranda, Babək ilə Zərnisə oğlan və qızların başında rəqsə başladılar... Ə.Memmedxanlı.
İki zurnaçının (birisi esas melodiyanın ifaçısı, o biri ise dem tutan) birge çalması. Camaatın başı toya qarışmışdı. Qarazurna zilə çəkirdi. İ.Şıxlı.

QARÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Qarı xüsusi yerlerde sax-layıb yayda satan adam.

QARÇİÇƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Yazın evvelinde qar eriyen kimi açılan ağ çiçek; qargülü, xecce-gülü. Uşaqlar qarçiçəyi və novruzgülü dər-məyə getdilər.
Hələ novruzgülü var, qar-çiçəyin var, gələcəklər; Yel-yağışda yuyunub gün səpiləndə güləcəklər; Uzlərin tez silə-cəklər. Şehriyar.

QARDAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir ata-anadan, yaxud yal-nız bir atadan ve ya bir anadan olan oğul-ların bir-birine, yaxud bacısına nisbeten her biri. [Qaraca çoban]
.bağıryaran bir səslə qıy vurub irəli şığıdı. Iki qardaşı da gəlib ona qoşuldular. M.Rzaquluzade.
.Bir şəhərin beş qardaşın xanlığına parçalandı... M.Araz. □ Qan qardaşı
1) doğma qardaş; 2) məc. semimi dost. Sağımda, solumda məsləkdaş-larım; Fikir qardaşlarım, qan qardaşlarım. X.Rza. Seyr et, qarşındakı can sirdaşındır; Insandır, deməli, qan qardaşındır. Şehriyar. Ogey qardaş
atası, yaxud anası ayrı olan qardaş. [Seba xanım:] Mələkənin münasibətdə olduğu üçüncü adam sizin ögey qardaşınız Sultan Toğruldur. M.S.Ordubadi. Süd qar-daşı
ayrı-ayrı ata-anadan olub, bir anadan süd emmiş iki adam. [Babek:] Elə isə bu vaxta qədər qafil olmuşam və elə bilmişəm ki, iki qardaşım var, biri kiçik qardaşım Abdulla, digəri süd qardaşım ərəb oğlu Müaviyə... Ə.Memmedxanlı.
tənt. Fikir, ictimai veziyyet ve s. ce-hetden danışan şexse yaxın olan her bir şexs. [Eyvaz:] Qardaşlar,
. atmayın, qulaq asın, bizim sizinlə işimiz yoxdur! C.Cabbarlı.
Kişiye, oğlana dostcasına, yaxud teklif-sizcesine müraciet. Qardaş, yol ver, keçim. Qardaş, məndən əl çək!
[Zinet xanım:]
.Qarovulçu qardaş, sən də çıx buradan.. N.Vezirov. Axı, a qardaş, iki saatdır burada gözləyirəm. Qantemir. // "Qardaşım" şek-linde: mehribancasına müraciet
dostum, ezizim. Qardaşım, sənə nə oldu?
[Şerif:] Yeri, qardaşım, apar bu kağızı ver Baloğlana.
C.Cabbarlı.
məc. Qardaş kimi yaxın, dost olan adam
haqqında. O mənimlə qardaş kimidir. [Mür-
şid] əvvəlcə mala baxdı, sonra əkinə-biçinə
getdi. Niftalıynan dostlaşıb lap qardaş oldu-
lar. I.Şıxlı.
0 Qardaş malı
atadan qalan ve qardaş-lar arasında ten-beraber bölünmeli mal, mi-ras. Qardaş malı kimi ortadan bölər. Q.Zakir.

QARDAŞCASINA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf ve sif Qardaş kimi, en yaxın bir dost kimi, semimi olaraq. Qar-daşcasına söhbət etmək. Qardaşcasına mü-nasibət. Qardaşcasına əlini sıxmaq. Qardaş-casına kömək.
[Keble Recebeli:] Əlbəttə, millətlər qardaşcasına dolansalar, heç mü-haribə də olmaz. Hər yerdə qurd qoyunla bir yerdə otlar. Ə.Haqverdiyev.

QARDAŞCIĞAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qardaş"dan oxş.

QARDAŞCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Kiçik qardaş, yaşca ba-laca qardaş.
məc. Nevazişle müraciet.
.Beşikdə qo-yub getdigim qardaşcığımmısan? "Kitabi-Dede Qorqud".

QARDAŞQANI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Xalq tebabetinde işlenen bir bitki ve onun çiçeyi.

QARDAŞQIZI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qardaşın qızı.
Yaşlı adamın yad qıza müracieti.

QARDAŞLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qardaşlaşmaq"dan
f.is.
is. Müharibe eden orduların esgerleri-nin imperialist müharibeleri eleyhine etiraz elameti olaraq bir-biri ile yoldaşcasına ela-qeye girişmesi. Cəbhədəki əsgərlərin qar-daşlaşması. Matrosların qardaşlaşması.

QARDAŞLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qardaş kimi semimi olmaq, yaxın olmaq. Kiçik quşlar cəh-cəh vu-rub qonurkən ağaclara; Hər bir nəğmə "qar-daşlaşmaq" səsləridir, sanıram. M.Müşfiq.

QARDAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qardaşlar arasındakı yaxınlıq ve münasibet. □ Qardaşlıq etmək
semimi dost olmaq, kömek etmek. [Ferhad:] Musa, mənimlə doqquz ildir ki, yoldaşsan, mənə qardaşlıq eləyibsən, gərək mənə sən bir fikir çəkəsən. Ə.Haqverdiyev. [Hacı Fe-rec:] Səni dünyada biqeyd eylərəm, hərgah sən bu işdə mənə qardaşlıq etsən. N.Vezirov.
ögey qardaş. // Qardaş kimi yaxın dost.
Qardaşlığım [Behlul] kooperativdə işləyirdi.
Mir Celal.
məc. Birlik, ittifaq, dostluq, semimi elaqe.
[Kütle:] Yaşasın işçilərin qardaşlığı! Ura!..
C.Cabbarlı.

QARDAŞOĞLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qardaşın oğlu. Qar-
daşoğlun harada işləyir?
Yaşlı adamın özünden kiçik oğlana mü-racieti. [Deyirmançı:] Bilirsən, qardaşoğlu, beş qızım var, Tanrı mənə oğul zürriyyəti məsləhət görməyib. çemenzeminli. [Ilyas:] Hə, qardaşoğlu, mənə kömək etmək istəyir-sən, ya yox? S.Rehimov.

QARDERÖB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Paltar şkafı. [Əbdül-eli bey:] Biz orasını ərz edirik ki, piano, qar-derob kimi alət və əsbabi-qərbiyyə ilə çaxça və kasa kimi aləti-şərqiyyə bir-birinə taraz gəlmir. C.Cabbarlı.
İctimai binalarda üst paltarı saxlamaq üçün xüsusi yer; paltar soyunulan yer.

QARE : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Oxucu, mütalieçi. Niyə bəs belə bərəldirsən, a qare, gözünü? Yoxsa bu ayinədə əyri görürsən özünü? M.Ə.Sabir. Ey möhtərəm qarelərim, topladı-ğım bu əşar; Həp ürəkdən çıxan bütün ixti-yarsız fəryaddır. A.Sehhet. Füzulinin ah və nalələri qarelərə dəxi sirayət edib, onları da özü ilə atəşi-hüzn və ələmlə yandırır. F.Köçerli.
din. Avaz ve qiraetle Quran oxuyan adam. Qare yorulanda uşaqlardan biri so-nuncu ayəni bərkdən təkrar edər və qare üçün dincəlməyə imkan yaradardı. H.Sarabski.

QARƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir ölkeni, xalqı, camaatı soyma, var-yoxunu zorla elinden alma; çap-qın, çapovul, talan. Avarın qaniçən xanı Ba-yan, bulqarları məğlub edərək, qətl və qarətdə əlindən gələni etdi. A.Bakıxanov. Dəhşətli qa-rət davam edirdi. M.S.Ordubadi. □ Qarət etmək
1) zorla ve ya başqa bir vasite ile birinin var-yoxunu elinden almaq; talamaq, çapmaq, soymaq. Onlar başıpozuqdurlar. Ola bilər ki, sənin kimi dinc adamları da qarət etsinlər. M.S.Ordubadi. Qaçaqlar tökülüb yolçuları qarət etdilər. Mir Celal; 2) məc. şairane teşbehlerde. Könlümü qarət edir öylə ki, tari-zülfün; Rumə sanki həbəşi ləşkəri-yəğma gətirir. X.Natevan. Nə könül qoydu, nə can məndə, nə səbrü nə qərar; Etdi qarət məni, ol şahidi-yəğma kim idi? S.Ə.Şirvani. Mən aşıq qara tellər; Ağ üzdə qara tellər; Bir namərd bir namərdin; Omrü-nü qarət eylər. (Bayatı).

QARƏTÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qarətgər. çar jandar-meriyası və çar polisləri Bakı şəhərini qa-rətçilərə, quldurlara, adamöldürənlərə tap-şırmışdı. M.S.Ordubadi.

QARƏTÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qarətgərlik.

QARƏTGƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. qaret ve fars.
..ger] Qaretle meşğul olan adam; soyğunçu, çapo-vulçu, talançı, quldur. Məktəb dediyin qeydi-dilü bəndi-zəbandır; Qarətgəri-candır.
M.Ə.Sabir.