Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

QAYNAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Berk qızdırılmaq, ya qızmaq neticesinde buxarlanaraq pıqqılda-maq, paqqıldamaq, qeleyan etmek, köpük-lenmek (mayeler haqqında). Su qaynayır. Müxtəlif mayelər müxtəlif temperaturda qay-nayır. // İçinde maye, xörek qaynayan qab haqqında. Qazan qaynayır. çaydan qayna-yır.
Samovar elə şiddətlə qaynayır ki, guya bu saat hərəkət edəcək. C.Memmedquluzade.
Şişib qabarmaq, turşuyub qabarmaq, qıc-qırmaq. üzüm şirəsi qaynamağa başladı.
məc. Yerden şiddetle çıxıb qabarmaq, fışqırmaq, köpüklenmek, axmaq. çeşmə yer-dən qaynayıb axır.
Buradan mən görürəm çeşmələri qaynamada. A.Sehhet. Ey oğlum, özün də bu qabaq tərəfdə, qaynayan bulaq-dan sərin su içərsən. S.Rehimov.
məc. İntizamsız bir suretde hereket eden saysız-hesabsız adam ve ya heyvan, heşerat ve s. kütlesi haqqında. Küçələr adamla qay-nayır.
Yenə mən keçirəm küçələrindən; Yenə qaynayırsan, qocaman şəhər. S.Vurğun.
məc. Bir şeyin çox güclü, şiddetli, coş-qun tezahürünü ifade edir. Onun solğun ya-naqlarında qəribə bir qızartı, gözlərində isə kəskin parıltı qaynayırdı. Ə.Əbülhesen. Qoca əxinin sinəsi isə sanki tükənməz bir bulaqdı, o daima qaynayır.. Ə.Memmedxanlı.
məc. Daim hereketde olmaq, bir an ra-hat olmamaq. Bu adamın bir dəqiqə rahat-lığı yoxdur, daim qaynayır. // məc. Dalğa-lanmaq, coşmaq, köpüklenmek, qabarmaq. Dəniz qaynayır.
0 Qaynayıb-qarışmaq (qovuşmaq)
isi-nişmek, üns tutmaq, yaxınlaşmaq, dostlaş-maq. O, adamla qaynayıb-qarışan deyil.
Mən bütün qanım və ruhumla qaynayıb sizə qarışmışam. M.S.Ordubadi. [Qehreman] nə qədər qayğı çəksə, texnikumun işi ilə qay-nayıb-qovuşsa, yenə balaca Sabiri unuda bil-mirdi. S.Rehimov.

QAYNANMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qaynama derecesine çatdırılmış, qaynama derecesine çatana qe-der qızdırılmış. // Qaynar suda bişirilmiş. Qaynanmış ət.
[Gülli xanım:] Bax, bu qay-nanmış sudu. Qablarınızı doldurun. Əyər başqa boş qabınız varsa, tez gətirin gəlin, sizi gözləyirəm. İ.Şıxlı.

QAYNAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Qaynama halında olan; yandırıcı, çox yüksek heraretli; dağ, büryan. Qaynar su. Qaynar çay. çiy tərəvəzi və mey-vəni xörəyə salmadan əvvəl, yaxşı yumaq və üstünə qaynar su tökmək lazımdır.
Sabun zavodunda işləyən [Kerim xan Azadinin] atası qaynar sabun qazanına düşüb həlak ol-duğu zaman onun altı yaşı vardı. M.İbrahimov. Bu zaman qız qaynar samovarı gətirib süf-rəyə qoyub, çay dəmləyib, ləb-ləb stəkanlara çay tökərək qonaqların qabağına qoyur.
H.Sarabski. // çox isti, heraretli, qızğın, qız-mar. Əsən yellər, ətir saçır bizim qaynar çöl-lərə. S.Vurğun. Yay günəşi o gün qaynar bir ocağı andırırdı. M.Dilbazi.
məc. Odlu-alovlu, canlı, ehtiraslı. Balaca Sabir bir an fikrə gedir, sonra dönüb qay-nar gözləri ilə atasına baxırdı. S.Rehimov.
məc. Coşqun, qızğın. Sənət nədir? O, həyatın qaynar axan çeşməsidir. S.Vurğun. Eldən elə, ölkədən ölkəyə gəzdi adı; Dolu, qaynar bir həyat yaşadı. R.Rza.
Qaynayan, fışqıran, qaynayıb çıxan. La-kin bəzən çıxar, hündür, qarlı dağ; Altından da çox isti qaynar bulaq. A.Sehhet. Yenə də yamyaşıl geyinir dağlar; Göz kimi durulur qaynar bulaqlar. S.Vurğun.
qaynar-qaynar zərf Qaynar halda, çox isti halda. çayı qaynar-qaynar içmək.

QAYNARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qaynar şeyin halı (bax qaynar
ci menada).
məc. Qızğın fealiyyet, işde süret, aktiv-lik, coşqunluq. Həmin bu qaynarlıq Şehlidə dərzlərin çoxluğundan deyil, payızın nəmiş-liyindən, qışın tez gələcəyi qorxusundan idi. S.Rehimov.

QAYNAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaynaşmaq"dan f.is. Qə-səbə yeni bir qaynaşma və şənlik hiss edirdi.
Birdən camaat içinə qaynaşma düşdü. Mir
Celal.

QAYNAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
B a x qaynamaq
cü
menada. Kişilər, övrətlər, uşaqlar
. qarışqa kimi qaynaşırlar. C.Memmedquluzade. Adamlar stansiyada qaynaşırdılar. A.Şaiq. [Piri baba ve qızlar] bir başqa pətəyə çat-dıqda gördülər ki, buranın arıları pətəyin ağ-zında qarışqa kimi qaynaşırlar. S.S.Axundov.
Hereket etmek, terpeşmek, bir-birine
qarışmaq. Dağların başında bulud qaynaş-
mağına baxmayaraq, hava isti idi. çemen-
zeminli. Doğrudan da yuxarıda qəribə bir
mənzərə var idi; dağların zirvəsində bulud-
lar qaynaşır. M.Hüseyn.
Bax qaynamaq
cı menada.

QAYNATDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaynatdırmaq"dan f.is.

QAYNATDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Qaynatma işi gör-
dürmek.

QAYNATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaynatmaq"dan f.is.
sif. Qaynadılmış, qaynadılaraq bişiril-miş. Qaynatma hedik.

QAYNATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir mayeni od üstün-de qaynama derecesine çatdırmaq, qaynama derecesine çatıncaya qeder qızdırmaq. Südü qaynatmaq. Suyu zərərsizləşdirməkdən ötrü ən sadə və ən əlverişli üsul onu qaynatmaq-dır. // Içerisinde maye qaynadılan qab haq-qında. Samovarı qaynat. çayniki qaynadıb daşdırmaq.
Yetər samovarı qaynadıb gə-tirdi. Qantemir. Uşaq, otağı təmizləməkdə və cihazları qaynadıb yerinə qoymaqda olan anasının ətəyindən tutub dartır.. M.Ibrahimov.
Bir şeyi qaynar suyun içinde bişirmek, yaxud qaynar suyun içinde saxlamaq. Boy-madərəni qaynadıb suyunu şüşəyə tökdülər. Paltarları yumaqdan əvvəl qaynatmaq. // xüs. Metaldan düzeldilmiş cerrahlıq ve başqa tibb aletlerini işletmeden qabaq od üstünde qay-nar suyun içerisinde saxlayıb mikrobsuzlaş-dırmaq.
xüs. Metal parçalarını qızardaraq bir-birine yapışdırmaq, calamaq, bitişdirmek. Baltanın küpünü dəmirçi kürədə qaynadıb ağzı ilə bitişdirdi.

QAYRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qayrılmaq"dan f.is.

QAYRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Emal olunmaq, hazırlanmaq, düzeldilmek. Heykəl tuncdan qayrılmışdır. Qazan misdən qayrılmışdır.
Bina edilmek, tesis edilmek, inşa olun-maq, qurulmaq, tikilmek. Bu körpü nə zaman qayrılmışdır?
Temir olunmaq, yamanmaq. Ayaqqabını qayrılmağa vermək.

QAYSAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qasnaq.
.Qaysağı əzəndə hava və hərarət torpağı isidir, pambıq tez bitməyə başlayır. Ə.Veliyev.

QAYSAQLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qasnaqlamaq.

QAYSAQLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qasnaqlanmaq.

QAYSAQLANMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qasnaqlanmış. Payız günəşində parıldayan kotanlar qaysaq-lanmış əkin yerinə bataraq, torpağı lay-lay şumlayaraq uzaqlaşdı. M.Hüseyn.

QAYSAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qasnaqlı. Bostan təzə, bağ təzə; Maral təzə, dağ təzə; Qaysaqlı ya-ram üstə; Yar çəkibdi dağ təzə. (Bayatı).

QAYSAVA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qaysı qurusundan hazır-lanan yemek; plovun xuruşlarından biri. Itin əbləhi qaysavadan pay umar. (Ata. sözü). Göyçənin qonağa çoxdu hörməti; Qaysava, qayğanaq verir ləzzəti; Plov, dolma, kabab, əmliyin əti; Insaf elə, tək motaldan danışma! Aşıq Əlesger.

QAYSAVALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qaysava bişirmek üçün yararlı.

QAYSI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Cenubda biten hemin adlı ağa-cın sarı, etli, çeyirdekli şirin meyvesi. Qaysı ağacı. Qaysı mürəbbəsi. Qaysı bağı.
Allah-yar beş-on girvənkə düyü, kişmiş, qaysı aldı. Iki kəllə qənd götürdü. İ.Şıxlı.

QAYTAGI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. mus. çox iti suretde ifa edi-len Azerbaycan xalq reqsi ve bu reqsin ha-vası. Kəndir üstə oynanan rəqslər qaytağı, təkçalma və sairədir. H.Sarabski.
.Orkestr "Qaytağı" çaldıqda biz bu qaytağının hava-sını (melodiyasını) ilk dəfə eşitdiyimizə bax-mayaraq, bu musiqinin marş və təsnif deyil, məhz qaytağı olduğunu düzgün surətdə təyin edə bilirik. Ə.Bedelbeyli.
0 Qaytağı oynamaq məc. dan.
ağrıdan qıvrılmaq, çox eziyyet çekmek. Gecə səhərə qədər diş ağrısından qaytağı oynamışam.

QAYTAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bağ, bend.
0 Ağzının qaytağı yoxdur
danışığını bil-meyen, ağzına geleni danışan adam haqqında.

QAYTAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yumşaq iplikden, ipekden ve s.-den hörülmüş bağ, ip. Yumru qaytan. Tufli qaytanı.
Ağcaxanımyaradan bir o qə-dər şikayət etmirdi. Yaradan yuxarı qaytan ilə möhkəm bağlanmış yerdən şikayət edirdi. S.S.Axundov. Incə və əlvan ipəkdən güllər və çiçəklər tikilmiş yaşıl donu geydi, qabaqdan ipək qaytanlarla bağladı. M.S.Ordubadi. Bu meydanda mən tanıdım bağrı tonqal igidləri; Alnındakı ipək qaytan qırmızı, al igidləri.
X.Rza.

QAYTANLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Qaytanlamaq"dan f.is.

QAYTANLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Qaytan keçirmek,
qaytanla berkitmek (bağlamaq). Ayaqqabı-ları qaytanlamaq.
Paltarın kenarlarına, eteyine ve ya tikiş yerlerine qaytan qoymaq, qaytan ile çevir-mek. Keçmişdə qadınlar paltarlarını qaytan-lardılar.